No Salnés limpouse o Umia, cuxos marxes están nun estado razoable; nada que ver coa situación do Liñares na Estrada: os voluntarios topáronse cun vertedoiro
30 sep 2019 . Actualizado ás 22:00 h.Arrastrándose sobre o chan húmero, Uriel deslizouse baixo unha das pasarelas que desembocan baixo a ponte nova de Pontearnelas. Alí, o seu radar de neno de sete anos detectara un amasillo de plástico a por o que non dubidou en ir. Uriel é, sen sabelo, un dos padriños do río Umia: un grupo liderado polo Colectivo Ecoloxista do Salnés que, desde fai máis de dez anos, vixía a saúde desta canle mediante o estudo e a limpeza periódica do tramo entre a ponte dúas Padriños e a ponte nova. Este domingo, estes anxos gardiáns desafiaron á choiva miúda e apostaron por mollarse polo seu río. Repartidos en dous grupos percorreron as dúas beiras do Umia recollendo todo canto lixo atopaban no seu camiño. Uriel, igual que o resto do equipo, traballou con ganas e eficacia. Pero o certo é que, tal e como avisara Marta Lois, a presidenta do CES, antes de comezar a expedición, «cada ano recollemos menos lixo. Parece que niso algo temos avanzado».
Efectivamente, nas beiras deste tramo do Umia había menos lixo da que se podería agardar, dado que falamos dunha desas rutas que se enche de camiñantes á menor ocasión. Na zona de Vilanova, iso si, as papeleiras estaban cheas e o seu contido ameazaba con sobordar. A pesar de que non eran moitos os residuos achados, había algúns que chamaban a atención: un valo de obra, os restos duns gatos que algún desalmado metera nun saco, un filtro de aceite, restos dunha limpeza dun coche...
Pero, con todo, ese non é o maior problema que ten o Umia neste tramo. As dúas sendas peonís que discorren xunto ao río, a pesar de ser unha ponte para reconectar á xente coa natureza, están a afectar á zona de ribeira. «Pódense facer lestes paseos, pero pódense facer de forma que non danen ou río. Por exemplo, igual abondaría cunha senda por unha dás beiras. Ou igual se podería ter feito uns metros máis para dentro». E é que a vexetación de ribeira é fundamental para ter un río san.
Hai outros inimigos difíciles de bater. É o caso das especies invasoras que proliferan no Umia. O cangrexo e o visón americanos apropiáronse por completo deste río. E tamén hai un bo puñado de plantas que non deberían estar nesta contorna. O bambú forma pequenas bolsas verdes sobre as que se enreda o lúpulo. O galán de noite, a herba da pampa ou as calas son especies ás que nos acostumamos, aínda que quizais non deberiamos. Esas son as máis evidentes, as máis doados de ver: no río proliferan, cada vez máis, plantas de acuario como a egeria.
Ademais de en o Umia, houbo limpezas en moitos outros ríos galegos. En Pontevedra, a cita coordinada por Vai polo Río e Xoán XXIII desenvolveuse no Gafos. En Catoira, a asociación ecoloxista local e o ANPA do colexio déronse cita en Fontegaiteira. E na Estrada, Val do Liñares reuniu a case corenta voluntarios para limpar dous puntos da conca do río. En Cereixo retiraron da contorna fluvial desde asentos de coche ata carriños de bebé, ademais de plásticos e latas. No Carballal deron cun auténtico vertedoiro ilegal: bolsas de lixo, sacos de residuos, caixas de botellas, un váter, rodas, zapatos vellos ou pezas mecánicas foron sacadas con esforzo nunha zona de pendente. Ao fondo, no regacho, tiveron que deixar unha lavadora e moitos outros residuos de eliminación inabarcable nunha xornada de voluntariado. En total, libraron ao río de tonelada e media de residuos. Como punto positivo, a presidenta do colectivo Val do Liñares, Chus Goldar, destaca a participación crecente de voluntarios e a implicación das novas xeracións, un raio de esperanza.
