Dás catalogacións do Náutico e dá Santa Compaña

Avelino Ochoa
Avelino Ochoa VENTO DÁ TRAVESÍA

O Grove

MARTINA MISER

Para esta actividade re-utilízase unha vella fábrica de salga situada na zona de servidume de protección da Lei de Costas

05 dic 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

Nos planeamentos urbanísticos, que regulan o uso do solo, hai dous aspectos complementarios pero opostos. Por unha banda o aproveitamento urbanístico e deseño de espazos novos, que por esencia son transformables, dinámicos e vivos, e, por outra, a catalogación de bens patrimoniais que hai que protexer, que resulta basicamente conservadora. No primeiro aspecto o propio é a innovación; no segundo a razón de ser está na preservación, na protección inquebrantable porque son elementos que reflicten historia, costumes, crenzas da comunidade. Outra faceta deste binomio aparece porque aos primeiros apóñenselle beneficios económicos e sociais e aos segundos, en principio, cargas en interese do colectivo. Esta dialéctica entre usos do solo -novos desenvolvementos versus patrimonio que hai que defender- supón unha tensión mal solucionada na lexislación actual e, probablemente, precise remediarse mediante novos enfoques legais que poñan a un mesmo nivel a protección do patrimonio cultural fronte aos usos novos do solo. Porque na actualidade, como somos herdeiros do desenvolvismo, a catalogación e defensa dos bens integrantes do patrimonio cultural trátase como unha especie de anexo secundario da lexislación urbanística. Iso contribúe a unha visión subsidiaria da protección do patrimonio cultural, como unha especie de pexa, cando debería ser prioritaria fronte a novos usos. E se, ademais, o catálogo que serve de base para a protección do patrimonio é elaborado con desleixo, eses bens culturais seguirán a verse como unha carga incomprensible e insoportable para os donos deles, en vez de entender a súa salvagarda como defensa do ser colectivo. Iso sucede, agora mesmo, coa desafortunada redacción do novo Catálogo de Patrimonio do Grove. Como paradigma, aparte dos casos que veño sinalando aquí estes domingos, quixera traer dous exemplos máis. O primeiro é o do Náutico da Barrosa, un espazo onde se desenvolve un negocio de restauración e concertos, que atrae ao máis selecto dun determinado tipo de música actual. Para esta actividade re-utilízase unha vella fábrica de salga situada na zona de servidume de protección da Lei de Costas. A Lei de Patrimonio Cultural clasifica automaticamente tales edificacións como patrimonio etnográfico. Pero o novo Catálogo do Grove (Ficha AT 34) recóllea como patrimonio arquitectónico e imponlle unha contorna de protección, totalmente quebrantada, imaxino que polo conflito coa propia supervivencia do negocio instalado nela. As ampliacións dese espazo, levadas a cabo con certa bula á vista, ciencia e paciencia de todos, desvirtúan totalmente o que nese catálogo e na Lei se quería protexer, pero o éxito do establecemento cumpre determinadas funcións, que aos ollos do público igual amparan tales engadidos. Outros casos son os de bens que aparecen catalogados pero xa desapareceron durante a infinita demora -uns vinte anos- na tramitación dese novo PXOM do Grove. É como empadroar aos espíritos dos desaparecidos que van na Santa Compaña. Cito, por exemplo, as fichas ET 239 e ET 240 dese novo Catálogo, que pretendían protexer construcións destinadas a vivendas, cubertos ou alpendres, feitas coa técnica da pedra seca, pero xa derrubadas coa anuencia, imaxino que tácita, da Administración, quizá porque ninguén foi quen de explicar o interese que tiñan. Isto que se exemplifica no Grove é extensible ao resto dos Concellos aos que, como Administración máis inmediata, hai que esixirlles firmeza, sensibilidade, cultura na defensa do interese xeral; que, no fondo, é empatía con nós mesmos. Porque é obvio que o patrimonio cultural non se está a asumir como riqueza común, como testemuño do que fomos e do que somos, senón como a molestia de ter que conservar trastes vellos.