Desde que en marzo empezou «todo isto», nada é como adoitaba ser. O covid-19 pon en xaque ao mesmísimo espírito do Nadal. Contra o desánimo, non hai mellor vacúa que un bo bocado de centola da ría
26 novs 2020 . Actualizado ás 05:00 h.Hai produtos que teñen un sabor especial. A centola é un deles. O rei do marisco non só deixa no padal un intenso gusto, senón que ademais catapulta a quen lle dan un bocado cara a recordos con ambiente de festa, de conversacións ao redor da mesa. É o son dos amigos, dos compañeiros de traballo, da familia que se reúne por Nadal. Este ano, nas Rías Baixas, a campaña da centola arrincou o 9 de novembro envolvida nos negros agoiros de éraa covid. A hostalería pechada e esa ditosa distancia social que nos impuxo a pandemia, parecían dous inimigos difíciles de vencer, mesmo para un marisco con dura coraza e longas patas. Por agora, con todo, non foi así.
«Tal e como están as cousas en todos lados, non nos queixamos. Para nada». Antonio Otero é o patrón maior do Grove, o porto referencia de Galicia cando de centola falamos. Tamén é o patrón do Chapeliño, un dos barcos que se dedican á captura do rei do marisco. Por iso coñece, en primeira persoa, as vicisitudes desta campaña estraña, que empezou con moi mal pé, pero que logrou endereitar o rumbo. O luns, os prezos do crustáceo subiron na lonxa do Grove, reflexo dunha xornada con menos capturas das habituais, si, pero tamén dunha demanda que comeza a crecer. Aínda que pareza imposible.
Diso pode dar boa conta Branca Cao. Ela é unha peixeira grovense que leva moitos anos servindo marisco e peixes na praza meca. O seu pequeno posto serviulle como plataforma para iniciar, hai xa tempo, un negocio de envío de marisco a clientes gañados durante os tumultuosos veráns grovenses. Xentes de Madrid, de Castela, de Levante, que recorren a ela cando queren fornecer as súas mesas co mellor do mar. Este ano, Branca non tiña moitas esperanzas postas na centola. «Tal e como está todo, sen ceas, sen comidas...», di para explicar aqueles malos presaxios. Con todo, o tempo halle quitado a razón. «Teño moitos clientes que me pedían centolo porque eran familias grandes que se reunían; este ano, o que me piden é que lles mande os centolos a cada un deles». É dicir, que a centola se come en familia, aínda que sexa a distancia.
Nos últimos días, os envíos han ir collendo ritmo, e é posible que así sigan ata Nadal. Iso tradúcese en que os prezos, que empezaron moi abaixo na táboa habitual da centola, vaian subindo pouquiño a pouco.
Esa lenta escalada ten a súa cara e a súa cruz. Durante os primeiros compases da campaña, cando o parón da hostalería deixouse notar con máis dureza nas lonxas, a centola cotizábase na do Grove á metade que o ano anterior (dos 30 euros do 2019, aos 18 do ano covid). Este factor tivo un efecto inesperado: os consumidores particulares comezaron a demandar un produto que lles permitía romper a monotonía imposta pola pandemia; darse un gusto antes reservado para momentos moi especiais; celebrar, simplemente, a vida. Aínda que sexa unha vida que se nos volveu estraña.
Aquel tirón inicial do consumidor privado non cesou. «Véndese de marabilla», din algunhas das pescantinas consultadas por La Voz. E non é de estrañar. Quen é capaz de resistirse ao rei do marisco?
Moitos dos exemplares que se compraron nestes primeiros compases da campaña terán sido cocidos, envolvidos con esmero en panos húmidos, e conxelados. En moitas casas, serviranse durante o Nadal, aínda que sexa a comensais contados. O patrón maior do Grove, Antonio Otero, sabe desa tradición, cada vez máis estendida. El, con todo, prefire comer o marisco recentemente pescado. «Un bo centolo cocido en auga salgada, cunhas follas de loureiro, comido temperado, sen deixar que arrefríe de todo... Iso é manxar de reis».
«Do Grove»
Unha aposta segura. A Confraría do Grove levaba anos buscando o xeito de salvagardar, dalgún xeito, o bo nome da centola que se vende na súa lonxa. E por fin deu con ela. «Centolo do Grove» é a mensaxe que se le nas etiquetas que acompañan aos lotes de crustáceo que se poxan na lonxa do Corgo, xunto ao porto meco onde se descarga o produto. Desa forma, explican desde o depósito grovense, búscase defender o bo facer da flota meca, que desde hai anos se esmera para levar ao mercado exemplares rebosantes. «No Grove non imos de farol», din con humor os mariñeiros que se dedican á captura deste crustáceo exquisito.