Dá capela dá foreira

Avelino Ochoa
Avelino Ochoa VENTO DÁ TRAVESÍA

O Grove

MONICA IRAGO

Ochoa segue a desvelar vos segredos que se agochan entre as pedras do Adro Vello

12 ene 2020 . Actualizado ás 05:00 h.

As escavacións de Adro Vello non son modelo de investigación en ningures. Antes das prospeccións só non se sabía das estruturas de época romana. E moito do coñecido nin se tivo en conta, incluso as salinas. Agora, se non quedase esperanza de levantar a estrada, completar as investigacións cara a Leste e Sur e acadar un museo in situ, habería que atuílo. Estudar a historia antes de escavar era esixible e doado: bastaba consultar documentos e aos veciños.

Se se asesorasen con Juan Vidal, un prodixio de exacta memoria, ilustrada no arquivo familiar, el contaríalles que no altar maior soterrouse ao cura Pedro Mareque e faríase a exhumación con coidado, ou previríaos de que polo sur da igrexa van os cimentos dun oratorio do XVII, parcialmente sepulto pola estrada e coa tumba dunha fidalga. Ao non preguntaren, ningún dos que esculcaron Adro Vello mencionou á fidalga nin á capela, con peañas co Carme e san Ignacio. Imos con ela: os labradores de San Vicente pagaron foros ata o século XX. Alonso Blanco, notable de Compostela e foreiro no XVI, preiteou cos veciños. A súa viúva, María Rodríguez, ou Gago Rodríguez, rexa e rica, fundou esa capela do sur en testamento de 1628, ben estudado por Juan Vidal, redactado no leito de morte na Casa da Fonte, en San Vicente, onde había unha torre de cobranza. De aí o topónimo Torre. Vivenda e torre figuran no escudo do Grove, representando á parroquia agraria. A fundación da capela en Adro Vello foi ordenada así: “Quiero y hes mi boluntad que a la mano derecha entrando por la puerta principal, la que está pegada a la puerta trabessa se me aga una capilla en la qual se pongan mis güesos con un rrétulo que diga aquí yace María Rodríguez, la qual dicha capilla se acavase ansí para los señores rretores que beniesen a desir misa como para también puedan poner fornamento y la xente también beniera a oirla fasiendo que la pared de la dicha capilla salga a fuera al adro tomando el ssitio nesessario para ella». E «mando que si Dios fuese serbido llebarme desta enffermedad, quiero y sea my boluntad que mi cuerpo sea sepultado en una caxa de palo en el coro de la yglesia y Mi capilla».

Cento cincuenta misas

Instituíu cento cincuenta misas pola súa alma, cincuenta en San Francisco de Cambados e ou resto en San Vicente e estableceu misas «perpetuas para todo tempo de sempre xamás na dita a miña capela coas súas rresponssos e agoa bendita sobre a miña sepultura», tódolos luns e venres, pagadeiras coas «cargas de pan ou trigo ou mijo ou centeo o que me pagan de rrenta polos lugares de Reboredo que podo de Pedro García de Rreboredo e o lugar dá Orta que é de Juan García sitos na dita Felegresía».

Fixo legados ás criadas, nomeou herdeiros ao fillo Juan Blanco Gago, rexedor de Santiago e deputado, e á neta Antonia e mandou «qye se algún das miñas hixos ou netos ou deszendientes dellos quixeren enterrarse nesta dita a miña capela póidano fazer sen que ninguén llo quite». Noventa anos despois a descendencia, aínda foreira, provocará a revolta que dará a lenda do Meco iniciada na Casa e Torre dá Fonte. E todo quedou esculpido non Adro Vello. Merece respecto.