Vilagarcía foi pioneira na reciclaxe de lixo

José Ramón Alonso de la Torre
J.R. Alonso da torre REDACCIÓN / LA VOZ

AROUSA

MONICA IRAGO

A inicios dos 90, ningún concello de Galicia tiña un servizo de recollida selectiva como a Perla de Arousa

22 novs 2021 . Actualizado ás 21:49 h.

Era domingo e a portada de La Voz de Galicia viña cunha exclusiva que afundiu na miseria á responsable da recollida selectiva de lixo. Vilagarcía de Arousa converteuse en cidade pioneira en Galicia na recollida diferenciada de papel, vidro e plástico. Era a principios dos 90 e a aparición en diversos puntos da cidade de colectores azuis, amarelos e verdes redondeados foi toda unha revolución. A iniciativa foi do concelleiro de Medio Ambiente, Carlos Berride, pero facíase con persoal da concellaría da recollida de lixo, que levaba o concelleiro Machote.

Ningún dos dous está xa connosco, pero aos dous hai que recoñecerlles a súa visión de futuro: cando ningún concello de Galicia se atrevía con aquela modernidade tan engorrosa de separar o papel, o vidro, o plástico, as pilas e os residuos orgánicos en catro bolsas diferentes, eles adiantáronse aos tempos, fixeron un esforzo de pedagoxía e risco e levaron paus e desalentos sen medida, pero abriron un camiño que hoxe se sustancia nun contrato de recollida de lixos que é un exemplo de modernidade, eficacia e vangarda. Eles empezaron. Non esquezamos nunca.

Pero regresemos a aquel domingo de principios dos 90 e fijémonos na foto de portada da edición de Arousa de La Voz de Galicia. Aparece nela unha chea de papel tirado no monte, en concreto, en Piñeiral do Rei. É papel amontoado, papel engurrado, papel para reciclar. O pé de foto de La Voz aclárao todo: é o papel que os vilagarciáns depositaran durante un par de semanas nos novos colectores de cor azul, pero, en lugar de estar nunha planta de reciclaxe, acabara no mesmo cerco que os residuos orgánicos.

Mensaxe demoledora

A mensaxe da fotografía era demoledor: de nada servía tomarse a molestia de botar o papel nunha bolsa á parte e baixalo ao colector azul porque, ao final, acababa no mesmo cerco que as cascas de plátano e as raspas das fanecas fritas. E se sucedía iso co papel, quen aseguraba que non pasaba o mesmo co plástico, as latas e o vidro? En conclusión, Vilagarcía non era pioneira en reciclar, senón pioneira en enganar.

Para máis dor político dos responsables de Medio Ambiente e Lixo, o papel fora descuberto por paseantes próximos á oposición de esquerdas, eles fixeran a foto e dado o aviso aos xornalistas. Enténdese, en fin, o afundimento na miseria da responsable técnica daquela reciclaxe pioneira ao recoller da caixa de correos o exemplar dominical de La Voz de Galicia.

Cos lixos como pretexto se escribiron novelas, series e películas de xénero negro ou mafioso. Lembremos Chinatown ou Os Soprano. En Vilagarcía de Arousa, cos lixos poderíase ter escrito un divertido esperpento entre valleinclanesco e berlanguiano. O primeiro capítulo titulouse Lixos no Cavadelo. Seguro que o esqueceron porque a memoria é selectiva e elimina o doloroso e o grotesco, pero durante un tempo, o vertedoiro do lixo vilagarcián estivo onde están os xulgados e a comisaría. Despois leváronlla a Lalín en convois nocturnos.

Misterio resolto

O segundo capítulo titularíase Papel reciclable no medio do monte e contaría a historia que resumía aquela foto de portada. Que sucedera, en verdade eran tan impresentables e tramposos os responsables dos lixos e o medio ambiente vilagarciáns? Todo fora bastante máis chusco. Os operarios recolleran o papel nun vello camión volquete e habían ir a Poio , onde llo debían recoller. Era venres pola tarde, chegaba a fin de semana e, por razóns que ninguén aclarou nunca, pero que soan a que se aproximaba a hora de pechar e había ganas de marcharse a casa ata o luns, en Poio non quixeron recoller o papel de Vilagarcía. Que facer con aquel cargamento? Pois volver a Vilagarcía e, como non ían deixar o camión cargado de papel ata o luns, sen encomendarse ao concelleiro nin ao diaño, subiron a Piñeiral do Rei e tirárono ao monte.

Aquel episodio acabou sendo positivo. Ao converter a reciclaxe, un asunto no que poucos crían, en motivo político a lume vivo, o equipo de goberno tomoullo moi en serio, os operarios aprenderon que reciclar era sacro e a cidadanía empezou a pensar que, se cadra, iso de separar o lixo non era ningunha bobada.

O caso é que Vilagarcía se converteu en cidade exemplar en reciclaxe e o último capítulo da historia ten final feliz: este novo contrato para a recollida de lixos que, comparando coa recollida noutras cidades de dentro e de fóra de Galicia, introduce tantas novidades e tanta conciencia que coloca a cidade a niveis holandeses ou alemáns: recollida de biorresiduos, vehículos específicos para cada tipo de residuo, punto limpo móbil eficaz, recollida porta a porta de cartón en establecementos comerciais, etcétera.

Piñeiral do Rei é hoxe un punto limpo modélico e non volveu a producirse ningunha decisión tola unilateral a lombos dun camión volquete. Pero todo isto parte daquel empeño tolo de reciclar o lixo cando ninguén o facía en Galicia.