A normalidade consiste en volver comer polbo, callos e ameixas nos festexos saborosos do calendario
12 jul 2021 . Actualizado ás 11:51 h.Estes días celébrase en Meis a Festa dous Callos. É un paso máis cara á normalidade e a normalidade nesta comarca, xa se sabe, son as festas gastronómicas. Xa sexan do mexillón ou do longueirón, da ameixa ou da navalla, da tortilla, o tinto, a empanada ou o polbo. Se hai festa gastronómica é sinal de que todo está no seu sitio e se non, malo.
Cada festa ten a súa historia e se non, invéntase. A dos callos de Meis ten a súa orixe, como contaba Rosa Estévez este xoves en La Voz, «nos tratantes de gando e os seus clientes, que durante o século pasado tiñan nesta pequena localidade do Salnés o centro do seu mundo. No Mosteiro celebrouse, durante moitísimos anos, un dos mercados de gando máis importantes da provincia. Despois dunha intensa mañá, os gandeiros desprazábanse aos bares que había na contorna da praza e comían, con apetito insaciable, os callos que alí lles servían. Cando o mercado iniciou o seu declive, os callos foron a escusa perfecta para reunirse cos amigos. E daqueles encontros acabou xurdindo unha festa capaz de desafiar a lóxica estival».
A verdade é que as festas gastronómicas desafían a lóxica estival e todas as lóxicas. Para empezar, non hai pobo, aldea nin parroquia sen festexo dedicado a un produto ou a un prato. Como case todas as receitas e materias primas están escollidas, hai que buscarse a vida e atopar un prato sen «dono».
Foi precisamente en San Salvador de Meis onde en 1997 inventáronse a Festa Chourizo ao Viño do en honra a San Antonio. A procesión da imaxe acompañada de gaiteiros daba paso á degustación do rico chourizo, que era amenizada por un grupo de música e baile. Para pechar a xornada, no descanso da verbena vespertina, sorteábase un porquiño. Esta festa é primaveral, pero a estación non importa se a comida é boa e se con 38 graos á sombra hai que comerse un prato de callos, cómese e xa está.
O do chourizo como prato estrela dunha festa gastronómica tivo o seu momento álxido hai moitos anos. Foi en 1992 cando se inventou en Cesures a Festa dos Ovos con Chourizo. O ano anterior, Piñeiro Ares, inefable alcalde cesurán, polemizou con Jesús Villamor, alcalde de Padrón, ao organizar unhas festas de Pascua á vez que as populares e ancestrais festas de Pascua padronesas. Saltaron faíscas e en 1992, Piñeiro deixou o invento pascual e inventouse unha movida gastronómica que fixo correr ríos de tinta e deu moito xogo xornalístico.
En concreto, uns días antes do domingo festivo de Padrón, organizou quince días de festexos que culminaron coa I Festa dos Ovos con Chourizo, que, ademais da degustación gratuíta de tan contundente prato, contou coa presenza estelar de Marianico o Curto. Aquela mestura castiza e cañí provocou críticas, debates, vergoñas e artigos de fondo, máxime cando o alcalde Piñeiro xa irritara a medio Salnés coa contratación festiva de Regina dous Santos, un mito erótico do patriarcado machista cando ninguén falaba dese tema.
Como Piñeiro Ares era xenio e figura, a Festa dos Ovos con Chourizo non estivo exenta de polémica. Se o ano anterior a pelexa fora con Padrón, en 1992 a disputa foi con Valga . A faísca brotou cando os feirantes, que custeaban boa parte do programa festivo, instalaron algunhas das súas barracas nos peiraos dentro dun terreo propiedade do Concello de Valga . Unha vez chegado a un principio de acordo co concello lindeiro, os feirantes romperon o pacto de xeito unilateral e, xa que non podían invadir Valga , forzaron unha represalia simbólica: a comisión do ovo e o chourizo excluíu do programa de festas ao grupo de gaitas e danzas de Valga .
Piñeiro Ares era todo un personaxe. Lémbroo en Fexdega, acompañando a Fernández Albor durante o seu paseo de inauguración, pero correndo apresurado para instalarse na caseta de Pontecesures , preparado para dedicarlle o seu último libro a don Xerardo. Outra vez vino na discoteca Chanteclair, cuxo memorable slogan publicitario era «Che trisca a idea?». Aquela noite actuaba Manolo Escobar na disco, pero non acababa de saír ao escenario porque non lle pagaban. Alleo á polémica, José Piñeiro paseaba por Chanteclair meditabundo e solitario, parecía á espera de que unha idea lle triscara. Talvez foi aí onde maquinó o dos ovos con chourizo, que se sustanciaron esa primavera.
Cando Piñeiro perdeu a alcaldía e ocupouna o BNG, potenciouse a Festa dá Lamprea e esquecéronse os ovos. Desa festa fun xurado. Nunca esquecerei. Na praza do pobo, sobre un estrado, o irmán de Camilo José Cela, a tía de Pepe Domingo Castaño, o xornalista Diego Bernal e un servidor. Diante, todo Cesures sentado en cadeiras e atendendo a cada un dos nosos xestos mentres probabamos unha ducia de lampreas preparadas por amas de casa do pobo. Tras elixir a mellor, invitáronnos a cear… lamprea. Non me sentou mal, pero ao día seguinte só comín un iogur. É o que teñen as festas gastronómicas.
A falta de pratos libres, en Cesures inventáronse
a Festa dos ovos con chourizo
No estrado, ante o pobo sentado en cadeiras, xulgabamos as lampreas