Todo o que debes saber sobre Herbón e os seus pementos

José Ramón Alonso de la Torre
J.R. Alonso da torre REDACCIÓN / LA VOZ

AROUSA

ALONSO

O lugar é un paraíso cheo de misterio e beleza e os seus froitos esténdense por España

28 mares 2021 . Actualizado ás 20:11 h.

O carteiro rural de Herbón (Padrón) díxome unha vez: «Eu, cando vou a Padrón, digo que non creo nesas cousas das meigas para que non se rían de min, pero aquí, na aldea, carallo si creo». Acórdome de Herbón e do seu carteiro todos os venres cando me achego en Cáceres pola pescadería do meu amigo Felipe Salgado e compro pementos de Padrón, ameixas e berberechos da Illa de Arousa e mexillóns do Grove.

Que vendan moluscos galegos nunha pescadería cacereña é normal, o sorprendente é que teñan tamén pementos de Padrón. En realidade, son do Val do Salnés, pero son pementos fetén, de verdade, é dicir, non pican. Porque como todos vostedes saben, os pementos de Herbón auténticos non pican e se fano, só é a finais de agosto e se deixáronse cinco ou seis días en mátaa.

Todo o que sei sobre os pementos de Padrón ensinoumo Camilo Basadre, que foi presidente da asociación padronesa de empresarios e estudou no colexio León XIII de Vilagarcía. Basadre casou con Socorrito Barreiro, de Carril, irmá do lembrado concelleiro Emilio Barreiro. Rexentaban unha panadería estupenda na Matanza, preto de cásaa museo de Rosalía de Castro e a un paso de Herbón, do seu convento franciscano, da súa igrexa románica do século XII e das súas plantacións de pementos. A panadería data de 1918 e no seu forno de leña coceuse tanto o pan que alimentou aos prisioneiros da Guerra Civil encerrados no campo de concentración da azucreira de Iria, como o que realzou o banquete de inauguración da fundación Camilo José Cela cos reis Juan Carlos e Sofía, o banqueiro Mario Conde e o propio escritor presentes.

Herbón é un paraíso formidable, cheo de historia e sabores, que pode ser un magnífico destino de turismo interior nesta semana Santa de peches perimetrais. Nas beiras do Ulla, levántase o convento ao que se retiraban a descansar os misioneiros franciscanos que regresaban de Terra Santa ou o trobador Xoán Rodríguez do Padrón tras sufrir un desengano amoroso. Foi fundado en 1396 e foi lugar de penitencia, de retiro e ata cárcere.

Ademais das instalacións conventuales, no mosteiro franciscano de Herbón destaca a súa horta, na que se plantaron ao longo dos séculos sementes exóticas e sacras que traían os misioneiros desde os mosteiros de Xerusalén , Getsemaní, Belén e Caná, pertencentes á provincia franciscana de Compostela. Alí crecen a árbore do tomate, oliveiras do horto de Getsemaní, unha palmeira de Terra Santa ou un piñeiro do campo dos pastores de Belén. Estes frades foron pioneiros no cultivo do kiwi en Galicia e aquí e en Allariz recolléronse as primeiras patacas galegas. A lenda di que eles introduciron os famosos pementos, pero non hai nada demostrado. De todas as maneiras, sería unha orixe lóxica e suponse que foi unha guindilla traída de Chile por algún misioneiro franciscano.

Ademais de por os seus pementos, Herbón ten un atractivo máxico, un misterio esencial que che empapa a medida que che vas penetrando no val e achégasche ao Ulla. O seu carteiro contábame a súa actitude chaquetera ante as meigas cando lembrabamos o caso de Castriño, un señor do lugar que adiviñaba cando ía haber un morto da zona. O seu prognóstico máis soado foi cando anunciou que un veciño morrería en León tal día. E morreu ese día.

Ata 1985, morrerse en León era máis sinxelo que morrerse nalgúns lugares de Herbón. En concreto, nas aldeas de Barca, Morono, Rocha, Cortiñas, Confurco ou Condes, que pertencían a Herbón, pero quedaban na beira esquerda do Ulla. Para poder ser enterrados no cemiterio parroquial, o féretro tiña que cruzar o Ulla na barca mortuoria do señor Agustín, a quen, ata 1977, os veciños pagaban un canon de trigo, millo e centeo, así tiñan tarifa plana para cruzar na barca canto quixesen. Ese ano, o barqueiro dixo que se acabaron os tributos medievais e empezou a cobrar 5 pesetas por viaxe. En 1985, cando se inaugurou a ponte que unía as dúas partes de Herbón e acababa co negocio do transporte fluvial, o billete xa custaba 50 pesetas.

O meu amigo Basadre ensinoume canto sei de Herbón e levábame a comer pementos e tortilla de patacas a Casa Divos, un bar do lugar aberto en 1959. Alí, Lourdes, neta do Dios, fundador do bar, detalloume como fritir ben os pementos de Herbón: hai que quitarlles o rabo facendo panca coa uña ou co mango dunha culleriña de café, hai que botalos na tixola co aceite de oliva quente, pero non demasiado porque entón se chascan, quéimanse e sáenlles bochas e non se poden deixar sos nin un momento, hai que removelos continuamente coa espumadera ata que estean fritidos a gusto do consumidor. Despois sálganse e bótase coa espumadera un pouco de aceite por amais . Coa maldita pandemia, hai tempo que non podo ir por Herbón, pero fritindo pementos cada fin de semana, evoco o lugar e gozo.