Cara a onde se despraza e canto nos custa a avespa velutina?

Maruxa Alfonso Laya
m. alfonso REDACCIÓN / LA VOZ

AROUSA

MARTINA MISER

As universidades de Vigo e Santiago colaboran nun proxecto sobre esta especie

13 oct 2022 . Actualizado ás 19:09 h.

A avespa velutina chegou con intención de quedar e por iso desde a Unión Europea consideran que é hora de coñecer máis a fondo a esta especie invasora. Para iso puxo en marcha o proxecto Atlantic-Postive, no que colaboran 31 socios de cinco países diferentes, entre os cales están a Fundación Centro de Estudos Eurorrexionais Galicia-Norte de Portugal, a dirección xeral de Patrimonio Natural, o Instituto Vasco de Investigación e Desenvolvemento Agrario e as universidades de Santiago, Vigo, Cork, Exeter e Tras móntesvos. O obxectivo, «reducir a expansión e minimizar o impacto desta especie invasora para os ecosistema e o desenvolvemento socioeconómico da rexión Atlántica en Europa», explica a investigadora Sandra Vermellas, do departamento de Ecoloxía e Bioloxía animal da Universidade de Vigo. A iniciativa, que se desenvolverá durante os próximos tres anos, conta cun orzamento de 2,3 millóns de euros.

A intención deste estudo é a de recompiar o máximo de información relativo á avespa velutina. Investigarase cara a onde se despraza e que risco hai de que invada outras zonas, pero tamén como se relaciona co medio, que come e como é o seu ciclo reprodutivo. E mesmo o impacto socioeconómico que supón a irrupción desta especie. Para iso, universidades e institucións de toda Europa colaborarán activamente, compartindo información. É por iso que no proxecto está representados «actores crave das rexións atlánticas máis afectadas e vulnerables. Isto favorece a transmisión de coñecemento e experiencias entre os socios máis experimentados (Francia) e os que levan menos tempo convivindo coa praga (norte e noroeste de España e Portugal)», explica Vermellas. Estarán tamén Irlanda e Reino Unido, onde «existe unha situación de alerta debido ao rexistro dos primeiros avistamentos desta especie na rexión», engade.

Por universidades

Cada departamento terá unha liña de traballo concreta, na que compartirá investigación con outros centros de toda Europa. En Galicia, serán a Universidade de Vigo e a de Santiago a que levarán o peso da investigación. Do primeiro centro están implicados o grupo de Bioloxía Ambiental e o Aerobiología e Apicultura. Será misión do primeiro deles «avaliar os impactos da velutina sobre a polinización e mellorar os métodos que sirvan para o control desta especie», explica Vermellas. Para iso, utilizaranse «sistemas de radio-telemetría para detectar os niños e trampas con cebos específicos», engade. O outro grupo centrarase en investigar a dieta deste avispón, estudar o seu ciclo anual e a súa relación coas condicións ambientais e meteorolóxicas. Tamén compararán diversas técnicas no manexo dos colmenares que axuden a reducir o impacto desta especie sobre as abellas de mel.

Outros tres departamentos da Universidade de Santiago están implicados neste proxecto: o de Xenómica Comparada e Evolución Molecular de Xulio Maside, o de Economía Agroalimentaria de Ana Isabel García e o departamento de Zoología, con Andrés Balsega e Carola Gómez-Rodríguez.

Colaboración cidadá

A misión de todos estes investigadores comezará por «construír un modelo estatístico predictivo da distribución da avespa velutina na área Atlántica», explica Balsega. Leste permitirá «predicir o risco de invasión da especie, tendo en conta tanto as condicións ambientais potencialmente favorables para esta especie como a súa capacidade de dispersión. Para poder levar a cabo esta tarefa, a súa primeira misión é a de recompiar todos os datos dispoñibles. Isto farase coa posta en marcha dunha páxina web na que calquera poida colaborar para informar da presenza desta especie. «Con todos os datos dispoñibles imos construír un modelo estatístico que permita predicir o risco de presenza da especie nas diferentes rexións en función das súas condicións climáticas e a capacidade de colonización da especie», engade Balsega.

Desde o departamento de Economía Aplicada, a profesora Ana Isabel García ocuparase de facer un estudo do impacto socioeconómico que ten a avespa velutina. Explica o profesor Maside que xa existe un proxecto piloto que se puxo en marcha grazas á Deputación da Coruña que estima que un 20 % dos ingresos dos apicultores destínanse a combater esta praga. «Precisamos facer un estudo con proxección no tempo porque hai anos que hai máis velutinas que outros», engade.

Será tamén a Universidade de Santiago a que se ocupe de «diseñar mecanismos de captura de velutinas con pouco impacto ecolóxico», asegura Maside. Sostén que os que existen actualmente atraen a calquera tipo de insectos e que se precisan sistemas de atracción máis específicos. «So entre o 1 ou 2 % do que se captura con estes sistemas é velutina, co cal teñen un gran impacto nos ecosistemas», argumenta. Para rematar, os investigadores estudarán os factores que explican o éxito de reprodución da velutina, é dicir, por que esta praga propagouse con tanta eficacia. «Unha teoría é que está sometida a menor presión por parte dos parasitos», engade Maside. Con toda esta información na man será moito máis doado, seguro, plantarlle cara a esta praga tan molesta e daniña.

Máis información do sector primario en www.lavozdegalicia/somosagro/