Nos seus vinte anos de existencia, as paredes da prisión acolleron aos delincuentes máis coñecidos
13 ene 2019 . Actualizado ás 05:00 h.O recente traslado ao cárcere da Lama dun dos presos máis perigosos dos penais españois, o guineano Fabrizio Joãou Silva Ribeiro, o Hannibal Lecter dos cárceres, onde coincidiu co alemán Stefan Atzler, condenado por matar e filetear a un agricultor albaceteño, puxo de manifesto o perigo dalgúns dos reclusos que están ingresados neste centro penal. E é que, xa fóra por uns poucos días ou por unha longa estancia, nos seus vinte anos de existencia, pola Lama pasaron toda clase de convictos, desde condenados polo 11M ata recoñecidos banqueiros, desde delincuentes de luva branca ata os terroristas máis sanguinarios. E para facer fronte a todos eles, un persoal de funcionarios que veu denunciando a escaseza de persoal e falta de medios.
Cun poboación recluída que supera lixeiramente, hoxe en día, os 1.100 internos -no pasado, roldouse os dous mil presos para un centro que foi concibido para 1.008 persoas-, boa parte da atención mediática está centrada en Rosario Porto. Cumpre unha condena de dezaoito anos de prisión polo asasinato da súa filla Asunta en setembro do 2013. Actualmente, atópase no módulo de enfermería, aínda que semanas atrás protagonizou un incidente que determinou que se reforzará a vixilancia para evitar que se autolesione.
Pola enfermería tamén pasaron Enrique Abuín, o Chicle, pendente de ser xulgado pola morte de Diana Quer en agosto do 2016 e anteriormente David Oubel Renedo, o primeiro reo condenado en España a prisión permanente revisable polo dobre asasinato das súas fillas Amaia e Candela o 31 de xullo do 2015 en Moraña. Tamén matou ás súas dúas fillas -as envenenó co monóxido de carbono do tubo de escape do seu coche- e foi condenado a corenta anos Víctor Bouzós Álvarez; un crime das mesmas dimensións que o que perpetrou Javier Estrada no 2011 na Coruña ao acabar coa vida dos mellizos fillos da súa parella.
E se de asasinos tratar, aí están os casos de José Manuel Rodríguez Lamas, o Polbo, quen tiroteou a tres persoas nun hostal de Vilaboa a finais dos noventa no que se considerou puido ser un axuste de contas por drogas -no 2005 revelou onde se desfixo dun cuarto cadáver- ou de José Manuel Durán González, O Chioleiro, condenado polo crime de Alicia Rey en decembro do 2004 na Lama. Anteriormente, xa había purgado outra condena por apuñalar ata a morte á súa avoa en 1988.
Feminicidios
De igual modo, as celas desta prisión serviron de reclusión para, entre outros, Juan Antonio Lusquiños, quen matou a puñaladas á súa exparella en Ponche Sampaio en outubro do 2015; José Luis Cortiñas, condenado por asasinar á súa esposa embarazada Lupe Jiménez coa que tivo seis fillos; Manuel Enrique Suárez Barbosa, quen en 1998 asasinou á súa muller e o seu bebé a machadazos desfacéndose posteriormente dos cadáveres no lixo; ou Javier Campos Triñares, quen purga unha condena por ter violado e dado morte a golpes -no seu caso, considerouse un delito de homicidio- ao fillo de dous anos e medio da súa compañeira sentimental. Jacobo Piñeiro, autor do crime da rúa O Porto de Vigo, foi condenado no 2010 a 58 anos polas mortes de Isaac Pérez Triviño e Julio Anderson Luciano ocorridas catro anos antes.
As características da Lama fai que sexa considerado un centro penal de alta seguridade, circunstancia que implica que, periodicamente, ingresen persoas ás que se vincula cos crimes máis sanguinarios e violentos. Non é de estrañar, xa que logo, que as súas portas teñan sido franqueadas por membros de organizacións terroristas, como ETA ou o Grapo, así como por integrantes de grupos yihadistas.
Entre os primeiros, Francisco Javier García Gaztelu, Txapote, de quen se di que puido ter ordenado máis de medio centenar de atentados como máximo responsable do aparello militar etarra que lle custaron a vida vinte e seis persoas; Idoia López Riaño, a Tigresa, con máis de dúas decenas de mortes ás súas costas; Antxon López Ruis, Kubati, asasino da exdirigente de ETA Dolores González Catarain, Yoyes; ou Juan Carlos Iglesias Chouzas, Gadafi…
De igual modo, máis de vinte condenados polos atentados do 11M pasaron polo cárcere pontevedrés, caso de José Emilio Suárez Trashorras e Otman O Gnaoui. A viguesa Olga Oliveira, acusada de asasinar o coronel Manuel López Muñoz en 1990, ou Telmo Varela son dous dos nomes asociados ao Grapo que permaneceron ingresados na Lama.
Noutros supostos, hai quen está pendente de xuízo. Entre os preventivos, César Adrio Otero, para quen a Fiscalía pide 27 anos de prisión pola morte de Ana Enjamio, seis anos menos que os que solicita a Xunta, ou Marcos Vidal, autor confeso da morte de Manuel Rivas Muíños en Ponte Caldelas. O que non chegou a ser xulgado foi Maximino Couto Durán, o pontevedrés que, presumiblemente, matou accidentalmente á súa parella en novembro do 2005 e que, acto seguido, intentou atentar contra a vida da súa exmuller para finalmente acoitelar a un policía nacional. Rematou quitándose a vida no cárcere.
Depredadores sexuais
Do mesmo xeito que ocorre cos condenados por mortes violentas, por este centro penal pasaron algúns dos agresores sexuais máis perigosos de España. Son decenas os condenados que, nalgún momento dado, cumpriron parte dunha pena ou a súa totalidade entre os barrotes desta institución. Entre os máis violentos, unha manda de depredadores sexuais que en novembro do 2001, raptaron e agrediron sexualmente a dúas mozas en Pontevedra e Lugo, cidade esta última na que intentaron secuestrar a unha terceira vítima.
Os irmáns Amable e Juan José Gómez Cuns, José Manuel Marrozos Vázquez e José Luis Muíño Traba foron condenados a máis de trescentos anos pola Audiencia de Pontevedra como autores de trece delitos.
Noutros ocasións, tratouse de violadores en serie, caso de Andrés Maio, o violador do chándal, a quen no 2009 impuxéronlle 73 anos de cárcere por catro violacións, dúas agresións sexuais consumadas e outras dúas en grao de tentativa entre os anos 2006 e 2007 na Coruña. Non foi a súa primeira condena. A principios dos noventa xa fora considerado culpable doutras once agresións sexuais en León e Asturias.
Un perfil similar presenta o violador do estilete. Aos seus 56 anos, Félix Vidal Anido estímase violou a máis de medio centenar de mulleres entre as décadas dos oitenta e noventa. Beneficiouse da doutrina Parrot para quedar en liberdade no 2013, aínda que non tardou moito tempo en reincidir.
Violador e asasino. Ese é o perfil de Pietro Arkan, quen en xuño de 2001 asaltou un chalé de Pozuelo de Alarcón, en Madrid, executou dun disparo ao avogado Arturo Castillo, disparou sobre a súa muller, á que deu por morta, atacou cun machete á maior das fillas do matrimonio e agrediu sexualmente á menor das irmás. Horas despois era detido tras un intercambio de disparos coa Policía Nacional. Foi condenado a 75 anos e pasou unha tempada no penal pontevedrés.
Crime organizado
Non cabe dúbida de que unha das principais secuelas delituosas das Rías Baixas está vinculada co narcotráfico, circunstancia que explica que sexan numerosos os reclusos, preventivos ou penados, que se atopan na Lama por causas xudiciais relacionadas coa droga. Manuel Charlín Gama ou Sito Miñanco atópanse entre os narcos que pisaron esta institución.
De igual modo, aínda se lembran as extremas medidas de seguridade que se adoptaron no traslado de Zakhar Kalashov, da mafia xeorxiana, da prisión da Lama, onde permaneceu uns sete meses, á de Teixeiro. Posiblemente, sexa o preso máis vixiado de todo o territorio nacional.