Javier Díez, rescatador do Pesca 1: «O peor mar que lembro foi o día do Prestige»

L. Vidal REDACCIÓN / LA VOZ

RIBADEO

GUSTAVO RIVAS

Pasou de cazar malos en Alxeciras a rescatar a persoas en apertos en Galicia. Agora xubílase «con pena» e di adeus, no medio de recoñecementos, a unha profesión tan dura como amada

21 ago 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Aos seus 58 anos colga as botas. Ou mellor devandito, o neopreno. Francisco Javier Díez di adeus ás misións no Pesca 1, o helicóptero de rescate con base en Peinador, tras case tres décadas suspendido dun cable para salvar vidas que pendían dun fío. O seu último día de traballo, o pasado 28 de xullo, aínda que desde entón apenas tivo tempo de gozar do seu retiro dourado. Sen ir máis lonxe, este luns recollía de mans da Conselleira do Mar un recoñecemento á súa carreira.

«Deume pena deixalo pero xuntáronse varias circunstancias», recoñece cun ton cargado xa de certa nostalxia, a pesar do escaso tempo que leva oficialmente xubilado. «A miña muller, que non paraba de dicirme, "Veña, déixao xa", logo ameazáronnos con que nos ían baixar o soldo a todos...», lembra Javier, un apaixonado do seu traballo. «Os meus compañeiros dicíanme "Pero home, que feixes aínda aquí?". Consultei na Seguridade Social, fixen contas, e xa ves...». É o primeiro rescatador xubilado do país. «Esta profesión é relativamente nova», conta. «Eu era o máis veterano de todos». Pero ata que idade pode estar un aí arriba?: «Como os mariñeiros, nós temos un coeficiente reductor, pero mentres che atopes ben e en forma...». 

Un asturiano case galego

Nacido en Oviedo, desde moi cedo estableceu un vínculo familiar con Galicia. «Sempre veraneei en Figueras, fronte a Ribadeo. Ademais, a miña nai tiña dous irmáns que viñeron a vivir a esta comunidade e ao final acabamos todos en Vigo», explica. «O meu pai era funcionario. Gustáballe moito o mar. Navegaba con el nun barquito que tiñamos. Supoño que me pegou algo de el». En realidade, comparte máis aspectos co seu proxenitor, porque Javier tamén é funcionario, de Vixilancia Aduaneira. «Estiven dez anos traballando como tal, primeiro en Málaga e despois en Alxeciras, onde me ofreceron vir aquí. E pensei, bo, por probar. Pedín unha excedencia e aquí estou». Os seus primeiros oito meses como rescatador fíxoos a bordo do Pesca 2. Non era o seu primeiro voo con aspas. «Nos últimos anos en Alxeciras xa voara en helicóptero, pero isto non tiña nada que ver». Tivo que cambiar completamente o chip. De pasar de ir «a saco» a por «os malos» a rescatar a persoas en apertos. «Antes os nosos movementos de aproximación eran por sorpresa, para evitar ser detectados. No Pesca tiñas que sobrevoar a zona para que che visen, mirar o vento, baixar aos poucos ata quedar en estacionario...».

A partir de aí, o helicóptero Pesca 1 converteríase na segunda casa da súa vida, o vehículo de tantas operacións que lle resulta imposible enumeralas. «Todo o mundo lembra o día do Prestige porque se deron unhas circunstancias moi adversas. O peor mar que lembro na miña vida. E iso que era de día e tratábase dun barco grande, que facilita as manobras». Eles foron os primeiros en chegar ao escenario da traxedia. «Sacamos a seis ou sete persoas. Logo chegou o Helimer e xa nos fomos facendo substitucións».

Javier prefire mil veces antes un vendaval que grandes ondas. «O vento aínda che dá sustentación, axuda a dar potencia, pero se baixas a un mar picado, que se move unha chea, o teu obxectivo móvese con el, arriba e abaixo, e é moi difícil acertar, chegar a el».  

O momento máis crítico

A saída non marca tanto a dificultade da operación en si, como unha manobra en concreto, esa en a que o helicóptero queda quedo no aire, o chamado, na xerga do sector, voo estacionario. «É o momento máis complicado das manobras, o máis crítico. Tes que avaliar canto tempo permaneces así, e canto menos sexa mellor. É verdade que antes os helicópteros ían máis ao límite e tiñan menos potencia. Agora son mellores. Se a esa dificultade lle engades nocturnidade, hai que estar moi ao tanto porque perdes a sensación de movemento, está todo negro e non tes referencias».

Con todo, e a pesar da planificación que require cada un dos seus movementos, no dicionario dos rescatadores non figura a palabra rutina. «Se a hai, estás perdido», sentenza. «Hai que evitala sempre. Aquí se che confías e tes un fallo, é moi posible que xa non poidas ter outro, porque non haberá segunda oportunidade», sentenza. Rutina non. Pero tampouco temor. Si respecto. «Home, recoñeces que che atopas ante unha situación difícil que tes que resolver pero non sentes medo. É que non podes ter o privilexio de sentilo. Como moito, a touro pasado, pensas "¡Nai miña!, onde nos metemos" ou "¡Buff!, onte xogámosnola/xogámonola"», confesa. 

Nada de superheroes

Non leva capa pero o seu traxe de traballo parécese bastante ao dun superheroe. Por moito que renegue de tal cualificación. «Eu non me vexo así. Sóame raro iso de heroe. Simplemente fago o meu traballo. Si, é un traballo bonito, porque che dá unha enorme satisfacción cando o fas. Iso é verdade».

Botando a vista atrás, recoñece que o escenario profesional cambiou moito. «A nivel de medios técnicos, para mellor. Aínda que tamén che digo -matiza-, antes con menos medios había misións que facías máis doado, porque agora a normativa aeronáutica ponche moitas trabas. Iso está ben para a xente que empeza, porque as normas lle serven de freo, cando non hai callo nin experiencia». Pero cando si a hai, eses protocolos, quéixase, resultan frustrantes. «Hai uns anos entrou moita xente nova, e no canto de igualar por arriba, igualaron por abaixo. Prohibíronnos adestrar e facer cousas que levabamos facendo toda a vida. En lugar de dicirlles aos que chegaban que aprendesen, os que xa estabamos vímonos freados. Temos no sangue as ganas de rescatar á xente, chegar pronto e sacalos de alí canto antes. Agora todo vai máis lento nese sentido».

A deterioración das condicións laborais atópase no lado negativo da balanza. «Máis polo lado da empresa privada. E sobre todo, desde o punto de vista económico». Cando lle preguntamos se está suficientemente compensado salvar vidas, teno claro: « Que queres que che diga? Sigo cobrando practicamente o mesmo que cando empecei. Antes era un bo soldo. Trinta anos máis tarde, perdín poder adquisitivo. Hai camareiros de verán que gañan máis».