Tamén foi confiscado o Centro Galego, agora chamado Gran Teatro da Habana
24 oct 2021 . Actualizado ás 05:00 h.Moitos turistas que viaxan a Cuba buscan parella no baile de Casa Habana na rúa Galiano 257, entre Neptuno e Concordia. Antes de entrar, toman un refrixerio na veciña cafetería do Edificio América onde está o teatro do mesmo nome. Outros, pola contra, van a cálea Liña e A, no Vedado, para ver os festivais nacionais de teatro, ballet e danza do Teatro Mella. Uns e outros descoñecen que eses tres grandes coliseos son os antigos Radio Cine, Teatro América e Cine Rodi. E que os tres, xunto ao Cine Avenida, foron incautados polo castrismo a unha familia de Viveiro.
A historia remóntase a 1879, cando Antonio Rodríguez Vázquez (Magazos 1862-A Habana 1953) emigrou a Cuba. Comezou de mozo en Caibarién; logo formou Rodríguez, Canteira e Cía, almacén de importacións; despois arrendou a central azucreira San Agustín; e, por fin, creou a Corporación Industrial do Trópico que incluía a citada central, catro teatros na Habana e accións en Nova Fábrica do Xeo, Seguros A Metropolitana e Inmobiliaria Itálica. casou con Lucila Cintra Vermellas en 1893, tivo tres fillos ?Noemí, Antonio Helier e Gustavo- e nacionalizouse en 1916.
Cando el chegou, a rúa Galiano era das máis céntricas da Habana e pronto se poboou de vivendas, negocios e lugares de lecer. Nos anos 30, o seu fillo Antonio Helier ?a quen o seu pai puxo a cargo de os seus negocios- decidiu levantar nela un edificio que albergase o gran teatro que a capital non tiña. O complexo incluía dez pisos, unha torre, 67 apartamentos e, nos baixos, unha cafetería e o Teatro América. O proxecto, en liña Art Decó, foi dos arquitectos cubanos Martínez Campos e Pascual de Vermellas.
Inaugurou Pedro Vargas en 1941
Na veciña parcela estaba o Radio Cine, inaugurado en 1936 con capacidade para 2.600 espectadores. O seu propietario era Pedro Valcarce Gutiérrez, o mesmo dos cines Payret, Rialto e Campoamor e do Teatro Milanés, en Piñeiral do Río. Antonio Helier comprou o Radio Cine e integrouno no novo edificio. O Teatro América inaugurouse o 29 de marzo de 1941 con 1.775 asentos e un show do mexicano Pedro Vargas. Foi un dos grandes escenarios de América e nel actuaron desde Lola Flores ou Liberdade Lamarque a Josephine Baker ou Caruso, entre outros.
Cando Fidel Castro derrocou a Batista en 1959 e converteu o seu goberno nunha ditadura comunista, incautou aos herdeiros de Rodríguez Vázquez todos os seus bens. O América converteuse en teatro de variedades e o Radio Cine foi primeiro Cine Jigüe e logo a actual Casa da Música Habana, unha enorme discoteca e sala de concertos onde os turistas buscan parella. Nada novo. O Centro Galego tamén foi confiscado e agora chámase Gran Teatro da Habana Alicia Alonso. O malo é que todo o mundo sabe que é o Centro Galego, dos galegos…
O Rodi é o actual Teatro Mella e o Avenida sofre gran deterioración
En 1959, cando Fidel Castro chegou á capital cubana e Batista fuxiu do país, A Gran Habana ?incluíndo a Marianao- tiña máis cines que Nova York ou París. En concreto, 134 salas de 35 mm., segundo o Anuario Cinematográfico e Radial Cubano dese ano. Destacábanse, ademais, por ser excelentes mostras de arquitectura, especialmente cando a cidade se deixou arrastrar pola febre do Art Decó de cuxo estilo é un exemplo o Teatro América.
Xa con Castro no poder moitos cines foron clausurados, como o Campoamor, o Manzanares ou o Marabillas, na Calzada do Cerro. E outros foron rebautizados segundo a estética e a nomenclatura marxista. Así o Cine Florencia, na rúa San Lázaro, pasou a chamarse Pioneiro; o San Carlos, en Marianao, o Cosmos; o Radio Cine, como se dixo, Jigüe; e o Cine Blanquita denominouse Karl Marx…
Un dos rebautizados pertencía á familia de Antonio Rodríguez Vázquez e chamábase Cine Rodi. Pasou a chamarse Teatro Julio Antonio Mella, un comunista cubano expulsado do país por Machado e asasinado en 1929 en México por sicarios de Stalin. Foi inaugurado por Antonio Helier Rodríguez Cintra o 17 de novembro de 1952 no exclusivo barrio do Vedado. De estilo moderno, chamaba a atención o seu gran letreiro luminoso, situado sobre un alto muro saínte, que podía lerse a gran distancia. O Rodi tiña capacidade para 1887 espectadores e contaba cun innovador sistema de aire acondicionado que absorbía o fume e inxectaba aire desodorado e humificado.
Coa implantación do novo réxime cubano, o Rodi foi nomeado Consello Nacional das Artes Escénicas o 16 de setembro de 1961 coa estrea do Círculo de Xiz Caucasiano, de Bertold Brecht. Hoxe é sede de encontros e festivais nacionais de ballet, teatro e danza. O cuarto teatro da Habana confiscado aos herdeiros de Rodríguez Vázquez foi o Cine Avenida, en Calzada de Columbia 41, en Mariano. Contaba con mil butacas e hoxe atópase en estado semirruinoso.
Fuxida en iate desde Varadero e ciclo de 82 anos que pechou o neto ao regresar a Viveiro
Os herdeiros dos bens requisados polo castrismo ao viveirense Antonio Rodríguez Vázquez o son pola vía da súa filla Noemí Rodríguez Cintra. O seu outro irmán, Antonio Helier, era enxeñeiro e presidía o conglomerado empresarial da familia. casou en 1942, aos 44 anos, con Graziella Lozano Piña, filla duns emigrantes españois exportadores de tabaco, e non tivo fillos. Hoxe, a herdeira é María Luisa Castro (e os seus fillos), viúva de Alfredo Cao Rodríguez, fillo de Noemí.
Rodríguez Vázquez foi un dos galegos máis ricos, poderosos e influentes de Cuba. Presidiu o Centro Español da Habana, o Centro Galego e a sociedade de Viveiro e a súa Comarca. Faleceu en 1952, sete anos antes do triunfo de Fidel Castro en 1959.
Nese momento, o seu neto, Alfredo Cao, era o representante máis novo dos empresarios azucreiros de Cuba. Non tardou moito tempo en darse conta de que os principios iniciais da revolución castrista ?que contaban con notable apoio da cidadanía pola súa apelación á rexeneración ética e democrática ante a corrupción da ditadura de Batista- pronto serían abandonados por Castro para implantar a súa propia ditadura comunista.
Por iso, en vista do cariz que tomaban as cousas, en xuño de 1959 a familia comezou a saír do país. Primeiro fóronse María Luisa e a súa nai que agardaron en Miami a chegada do seu esposo que fuxiu, meses despois, nun iate da súa propiedade desde Varadero. De Miami, a familia trasladouse a Madrid , onde residiu un ano, e logo a Viveiro en 1961, pechando o ciclo que iniciase o avó Antonio Rodríguez Vázquez 82 anos antes…