Unha filla da pontenovesa e do chantadino casou co ditador cubano
26 sep 2021 . Actualizado ás 05:00 h.Emelina Miranda Casais marchou a Cuba para estudar. Era dunha familia acomodada de Vilameá (A Pontenova) e dúas tías con boa posición na Habana levárona para educala no prestixioso Colexio das Ursulinas. Ramiro Fernández Ledo chegou en 1910 desde Chantada. Fíxose mecánico e compaxinaba o seu oficio co de chofer do autobus do colexio. Aí coñecéronse. O azar, máis que a prudencia, rexeu as súas vidas e casaron. Tiveron catro fillos. A maior, Marta, converteunos en sogros do Presidente de Cuba , Fulgencio Batista, e aos seus tres irmáns en baluartes do seu regimen. Emelina volveu varias veces a España pero Ramiro sólo unha, en 1937, para defender a República.
Emelina non era de Ribadeo , como se cre, senón de Vilameá. A súa partida de bautismo di que alí naceu o 5 de xaneiro de 1894, rexistrada como Emelina Miranda Casal aínda que en Cuba modificou o seu apelido por Casais. O seu pai, Manuel Miranda, e os seus avós paternos eran de Vilameá e a súa nai, Manuela Casal, e os maternos, de Vilaouruz. Na súa tese Fulgencio Batista: Cuba a través do personaxe, Andrea Alcántara Janeiro di que a razón de adscribila a Ribadeo pode ser a división territorial de Javier de Burgos en 1933 que orixinou as actuais provincias e partidos xudiciais. O de Ribadeo incluíu os concellos de Cabarcos, Ribadeo, Trabada, Vilameá e Vilaoudriz. Por iso é polo que na relación dos Miranda e Ribadeo enténdase este como partido e non como vila ou concello.
Dúas tías e as Ursulinas
Pardo de Neyra, pola súa banda, di que a de Miranda foi unha das estirpes máis destacadas da hidalguía galega, ligada ás Terras de Miranda que, no Antigo Regimen, formaban Riotorto, Trabada, A Pontenova e zonas de Asturias. Na saga, destacaron, Pedro de Miranda, Caballero de Santiago en 1667. Mariana Miranda, casada en 1817 co Capitán Xeral de Galicia, Manuel de Latre. Elena Miranda, esposa de Narciso Obanza Alonso, fillo do banqueiro ribadense. E Adriano Miranda, que cedeu a capela de San Caetano en 1913 a Celeiro de Mariñaos.
Un dos fillos de Emelina ?Roberto, xeneral cubano- escribiu nas súas Memorias que a familia da súa nai non era humilde senón que tiña recursos e patrimonio aínda que non posibilidade de dar estudos á nena. A casualidade fixo que dúas tías ricas e emigradas na Habana, que visitaban Vilameá, levasen a Emelina en 1914 para educala nas Ursulinas. Querían que fose unha señorita distinguida e unha muller de proveito.
Pola súa banda, o pai de Ramiro Fernández Ledo, Manuel, participou en Cuba na guerra mambí. Á súa volta casou en 1885 en San Fiz de Asma (Chantada) con Rosa Ledo Castro e tiveron catro fillos. Un deles, Ramiro, que naceu en 1888, marchou a Cuba para fuxir do servizo militar. E en Cuba foi onde o destino se subiu ao autobus que conducía…
Unha primeira dama abanderada de causas humanitarias e filla adoptiva de Ribadeo
Cando Emelina e Ramiro casaron ela era unha adolescente e el un mecánico que tiña un pequeno taller do que a familia viviu longo tempo. Dos seus catro fillos, Lilia, Roberto, Cecilia e Marta, foi esta última a que deu outra volta de porca ás súas vidas.
En 1938, Marta contaba con 15 anos e o coche do entón coronel Fulgencio Batista arroiouna cando circulaba en bicicleta polo Vedado. El visitouna a diario no Hospital Militar e en 1945 casaron, tras divorciarse el da súa primeira esposa, Elisa Godínez. Xa casados viviron entre Nova York e Daytona Beach, en Florida . El vivía retirado da política. Exercese o poder de 1933 a 1939 cun goberno monicreque e de 1940 a 1944, de forma democrática e constitucional, un período tras o que se exiliou nos Estados Unidos.
Unha especie de Eva Perón
Ao regresar, en 1952, deu un golpe de estado e foi Ditador de Cuba ata o 1 de xaneiro de 1959 cando fuxiu do país tras o golpe de Fidel Castro. Foi nesta última etapa cando Marta se converteu en Primeira Dama, copou todo o protagonismo e catapultó á súa familia. O batistato aproveitouna pola súa beleza e mocidade e converteuna en abanderada de causas humanitarias. Unha especie de Eva Perón ?chamábanlle Marta do Pobo ou Marta do Pobre- que non se inmiscía en política senón en labores sociais.
A Batista ?de orixe humilde e mulato- nunca o aceptou a aristocracia cubana e ela foi a súa mellor propaganda. O seu labor e fama traspasaron fronteiras e sucedéronse as homenaxes. En outubro de 1957, o Concello de Ribadeo, presidido por Pancho Maseda, nomeouna Filla Adoptiva por ser a súa nai «natural deste antigo Condado» e por «as súas atencións e caridades cos fillos desta Comarca en Cuba». Non foi a única homenaxe á familia. En xullo de 1953, a súa nai, Emelina, foi homenaxeada polo Centro Galego de Madrid cunha cea no Hotel Ritz. Asistiron un mozo Fraga Iribarne; o presidente da Deputación da Coruña, Diego Delicado; o alcalde de Betanzos , Tomás Dapena; Lobo Montero; etc.
O marido regresou a España en 1937 para defender a República e os outros tres fillos apoiaron o batistato
O matrimonio de Marta con Batista cambiou a sorte da súa familia que se entregou con fervor ao batistato. E iso que o pai, Ramiro, regresou a España en 1937 para defender a República cando o seu irmán Ramón foi detido e inhabilitado polos franquistas. Ao chegar, el mesmo foi encarcerado dous meses en Lugo antes de que lle obrigasen a volver a Cuba. Cando Batista deu o golpe de estado o 10 de marzo de 1952, a casa de Emelina serviu para recluír aos detidos. E o propio Ramiro quedou en Kuquine, a leira do ditador, cun pelotón para defender a familia e os bens en caso de fracaso…
Todos se enriqueceron con cargos e accións en empresas e sociedades ligadas a Batista. Marta ?que fixo un gran labor en dispensarios infantís, hospitais, apoio á arte, etc.- figurou no Guiness World of Records en 1962 como unha das mulleres máis ricas do mundo. O seu irmán Roberto foi xeral, ministro de Deportes, dono de hoteis e socio de Codeco , a construtora do goberno. Lilia casou con Carlos Salgas, Ministro de Sanidade en 1957. E Cecilia, con Rafael Saladrigas, fillo dun ex presidente e secretario de Obras Públicas en tempos de furor construtivo en Cuba.
A sorte da familia torceuse a Noitevella de 1958 cando o castrismo tomou o poder no que segue 62 anos despues… Batista, Emelina e a súa familia saíron ao exilio en tres aeroplanos. Levaban unha fortuna que algúns ?Guillermo Jiménez, entre outros- cifran en 300 millóns de dólares. E deixaban atrás unha vida azarosa, turbulenta, axitada… Emelina morreu en Madrid en 1968, Batista en Marbella en 1973 e Marta en Palm Beach en 2006. Todos foron enterrados en Madrid.