Nacido en Ortigueira, foi copropietario da fábrica co seu amigo Ramón Cifuentes , quen tivo tres fillos cunha amante cubana que se suicidou
12 sep 2021 . Actualizado ás 05:00 h.Asturianos e galegos da Mariña e Ortegal figuran, por dereito propio, no cadro de honra da industria tabaqueira de Cuba . En ocasións asociáronse e, entón, o mundo quedóuselles pequeno. Un exemplo foi a Real Fábrica de Tabacos Partagás que obtivo a Medalla de Ouro das exposicións mundiais de Chile , Viena, Matanzas, Anveres e, ata en seis ocasiones, en París . Unha empresa que sufriu grandes turbulencias e viviu unha gran amizade: a de Ramón Cifuentes , de Ribadesella , con Francisco (Pancho) Pego Pita, de Ortigueira , os seus dous maiores emblemas.
A firma foi fundada polo catalán Jaime Partagás Rabell en 1854, un ano en que Cuba contaba con 1.250 fábricas e marcas de tabaco rexistradas. Nacera en Arenys do Mar en 1816 e chegado a Cuba con 14 anos. Tivo éxito e en 1853 mantivo un gran preito co asturiano González Carvajal ao comercializar ambos os puros coa mesma marca, Flor de Cabanas. Perdeu o catalán e viuse obrigado a cambiar de nome e constituír A Flor de Tabacos Partagás.
Asasinado por detrás
Foi o primeiro banzo do seu irresistible ascenso á cima. Pero non reparou en medios nin en formas E en 1868 un tiro por detrás acabou coa súa vida nunha plantación de volta Abaixo. A súa muller, Catalina Puig, vendeu en 1876 a fábrica, as marcas e as leiras de Piñeiral do Río ao banqueiro asturiano Juan Antonio Bances, un dos máis influentes na economía de Cuba no século XIX.
Bances fixo socio ao seu paisano Ramón Cifuentes ao que, cando se arruinou en 1900, acabou vendendo a fábrica. Cifuentes , nacido en 1864, chegara a Cuba con 17 anos. Empezou de aprendiz e acabou de xerente de Partagás antes de ser o seu dono e convertela -«Partagás e ninguén máis»- nun emporio que ocupaba a 4.000 empregados e era a principal provedora de Casas Reais europeas, clubs e trusts financeiros e das grandes distribuidores de tabaco no mundo.
Para iso, apoiouse en dous amigos: o seu paisano Antonio Fernández e o ortegano Pancho Pego Pita, o seu xerente e home de confianza, un tipo cordial, simpático, con don de xentes, forte e moi valente. Dicíase que era o seu gardacostas e popularizouse o devandito «Pancho Pego, pega forte»…
En 1914, Cifuentes regresou a España -foi alcalde de Ribadesella- e deu o 50 % ao seu amigo galego. Os dous tiveran vidas paralelas. Pancho naceu en 1868 en Senra (Ortigueira) e chegou a Cuba con 14 anos. Tamén foi aprendiz e xerente de Partagás desde 1906. Morreu en 1940 en Padrón (A Coruña), dous anos despois que Cifuentes . E tras a súa morte, a súa esposa, Dolores Busto, e os seus sete fillos decidiron devolver as súas accións en Partagás aos herdeiros do asturiano.
O punto final de Partagás púxoo Fidel Castro: interveu a empresa e desde o 14 de abril de 1962 rexistrouna a nome de Cubatabaco, empresa do Estado cubano….
A primeira empresa exportadora de Cuba
Pancho Pego e Cifuentes levaron a Partagás á cima. Na Balanza Comercial de Cuba de 1934, Cifuentes , Pego e Cía é a primeira empresa no ránking das 110 maiores exportadoras: 7,3 millóns de puros exportados por 796.040 dólares. En segundo lugar figura o asturiano Pepín Rodríguez (Romeo e Julieta), con 6,7 e 721.066 dólares e no quinto, José Fernández Rocha (J.F. Rocha), de Reinante (Barreiros), con 2,3 millóns de habanos vendidos por 256.694 dólares.
Pancho Pego era afable, xovial, populista. O seu éxito como codueño de Partagás e a súa permanente axuda aos seus paisanos o catapultaron á presidencia do Centro Galego en 1924 e 1929. Presidiu tamén a Unión de Fabricantes de Tabaco de Cuba. E en 1930, Alfonso XIII nomeouno Comendador da Orde de Isabel a Católica. Foi activo membro do conservadorismo e da España Integral de Ramón Canoura, do Valadouro.
Como presidente do Centro Galego acompañou a Ribadeo á Junta de Patróns da Fundación Pedro Murias da Habana para iniciar en 1924 a segunda fase das obras da Granxa Escola de Villaframil. A primeira iniciásese en 1913 coa súa constitución polo seu fundador Pedro Murias que a dotase coas rendas de varios edificios que posuía na Habana, diversas accións e 10.000 pesos ouro. A Junta funcionou regularmente ata 1961 cando a ditadura castrista expropiou os bens que a sustentaban.
A vida e a obra de Cifuentes foron estudadas polos seus sobriños Manuel Cifuentes Pando (Todos a bordo) e Alejandro Llano (Cheiro a yerba seca). E a de Pego Pita, sobre todo polo ortigueirés J. M. Suárez Sandomingo.
O seu amigo Ramón Cifuentes tivo tres fillos cunha amante cubana que se suicidou
Ramón Cifuentes naceu en 1864 en San Salvador de Mouro (Ribadesella). Creceu vendo partir cada mes cara a Cuba ao bergantín A Habana que hoxe figura no escudo da vila. En cada saída, a ilusión e a nostalxia presidían o baile que sempre se celebraba no porto: «Que non che volva ver/ porque embarco mañá/ nun barco de vela/ vou á Habana». Aos 17 anos cumpriu o seu soño e subiuse a el.
En Cuba casou dúas veces. A primeira, con Dolores Vento en 1884. Coñeceuna cando ela e o seu capataz, Pego Pita, acudiron a socorrelo tras caerse do cabalo nunha carreira e sufrir graves feridas ao dispararse a arma que levaba no cinto. Dolores faleceu ao pouco tempo sen descendencia. A segunda, en 1903, con Rosario Toriello, unha fermosa muller en cuxo honra levantou Villa Rosario, un suntuoso chalé hoxe famoso hotel de Ribadesella. Con ela tivo 8 fillos: Rosario, Isolina, Esmeralda, Estela , Ludivina, Ramón, Rafael e Manuel.
Ademais deles, Cifuentes tivo ?segundo Juan Alberto Berni- tres fillos non recoñecidos coa cubana Josefa Garrido cuxos pais vivían preto del, na rúa Egido. Cando se coñeceron, ela tiña 22 anos e el 41. E da súa relación naceron tres nenos: Ramón, falecido a curta idade, Miguel e Eloína. Un día, antes dun das súas frecuentes viaxes a España, Ramón prometeu a Josefa que, ao volver, recoñecería aos nenos e casarían. Pero regresou casado con Rosario e Josefa nunca se recuperou. Seis anos despois, ao decatarse ela de que o tabaqueiro puxese Ramón ao fillo que tivo con Rosario ?o mesmo nome do que tivo con Josefa, morto a curta idade- suicidouse prendéndose lume. Tiña 38 anos. Os seus dous fillos quedaron ao cargo dunha tía. Cifuentes axudáballes, visitábaos, facíalles agasallos… E eles chamábanlle padriño...
O tabaqueiro asturiano viviu na rúa Ferraz 25, en Madrid . Foi xefe do Partido Conservador en Cuba e alcalde de Ribadesella entre 1914 e 1918. Custeou as escolas do Carmen e fundou a famosa fábrica de sidra O Sela coas marcas A Santina, en México e Covadonga, en Cuba.
martinfvizoso\