O ribadense Miguel García Fernández, primeiro xuíz estranxeiro de Arxentina

Martín Fernández Vizoso

A MariÑA

ARQUIVO MARTÍN FERNÁNDEZ

Ademais de respectado xuíz, foi un notable dramaturgo

09 dic 2019 . Actualizado ás 09:51 h.

Para dicir quen era, no seu longo exilio nos Estados Unidos, o profesor ribadense Amor e Vázquez adoitaba mostrar a coñecidos e amigos unha foto da Ría de Ribadeo que levaba sempre na súa carteira. Cincuenta anos antes, outro ribadense ilustre, Miguel García Fernández, cando visitaba a Redacción do Eco de Galicia en Buenos Aires, entraba falando galego e cantando en voz baixa unha vella canción mariñeira: “Meu pai deixoume a dorniña/ miña nai deixoume ou mare/ non tingan máis que deixarme/ nin eu teño máis que dare…”. Era o seu xeito de dicir que era humilde, traballador e galego. En 1898, cando faleceu, O Eco, que fundase o cervense José María Cao Luaces, dedicoulle a súa portada. E nela escribiu o seu director, o insigne xornalista lugués M. Castro López, as seguintes palabras: “era un dos contados galegos que non sólo polos seus merecementos senón polo seu patriotismo sincero e, como tal, inimigo de vans e ridículos alardes, dan honra ao país en que naceron”. Non esaxeraba nin un chisco.

Miguel Garcia Fernández nacera en Ribadeo en 1827. Era dunha familia humildísima ?como a cualificou o historiador Alberto Vilanova- que marchou en 1845 a Buenos Aires. O pai, un comerciante que emigrara fuxindo da persecución que sufrían os liberais en España tras a invasión do país dos Cen mil fillos de San Luís, reclamou á nai e aos seus sete fillos cando logrou ter un certo desafogo.

Miguel tiña 17 anos cando chegou. Fixera estudos elementais en Ribadeo e, grazas aos contactos do seu pai, puido colocarse como auxiliar administrativo no Ministerio de Relacións Exteriores arxentino. O traballo, aínda que modesto, permitíalle pagarse os estudos de Xurisprudencia na Universidade de Buenos Aires. Pero pronto faleceu o seu proxenitor e recaeu sobre el a carga e o coidado da súa nai e irmáns. Pero entón apareceu unha man solidaria e xenerosa.

Unha personalidade arxentina, de ascendencia galega, facilitoulle ocupar o posto de Bedel da Universidade e puido así rematar a carreira de Dereito en 1857.

Unha vez licenciado, o Tribunal Superior de Xustiza nomeouno Relator e permitiulle manter o seu traballo na Universidade para que puidese atender con máis folgura á súa familia. E en breve tempo pasou a ser secretario xeral do alto tribunal. Foi nomeado Xuíz de Primeira Instancia e Instrución de Mercedes e Dolores , na provincia de Buenos Aires, e Xuíz Federal dunha provincia do interior. Pero renunciou en todas as ocasións porque os seus irmáns eran novos, cursaban estudos e quería estar preto deles.

Ata que, no ano 1863, o entón Ministro de Xustiza e Culto, o notable xurista arxentino Marcelino Ugarte, nomeouno Xuíz de Primeira Instancia do Civil de Buenos Aires, cargo que quedara vacante ao morrer o doutor Alejo González Gavaño. Era a primeira vez que un estranxeiro era nomeado xuíz na Arxentina…

Xubilouse aos 48 anos, ditou dez mil resolucións e o Supremo nunca lle anulou ningunha

O labor de Miguel García Fernández á fronte do Xulgado do Civil de Buenos Aires mereceu unánimes eloxios do corpo xudicial e dos justiciables. Estivo a cargo de el ao longo de doce anos, de 1863 a 1875. Nese tempo, desempeñou o posto con notoria “probidad e competencia” ?segundo recolle Os galegos na Arxentina- e tramitou máis de dez mil procesos nos que, salvo contadísimas ocasións, o Tribunal Supremo arxentino nunca revisou ou anulou as súas resolucións. O excesivo traballo esgotou as súas forzas pois, durante todo ese período, levou ao día a tramitación dos asuntos do seu despacho. De tal modo que en nin un só dos expedientes ao seu cargo recaeu sentenza nin providencia fose do breve termo que entón prefijaban as leis arxentinas vixentes. O ribadense desempeñábase con tanto celo e honestidade que a súa saúde se resentiu. Pero entón veu favorecelo a Constitución de 1873, que autorizaba a reorganización dos Tribunais, e a Lei que, en consecuencia, ditouse para que os xuíces que non fosen reelectos gozasen de pensión vitalicia. Miguel García acolleuse a esa Lei e desde 1875 gozou dunha xubilación ata a súa morte en Buenos Aires o 9 de xullo de 1899. Aínda así, o Senado da Nación propúxoo para novo membro da Cámara de Relacións pero el pediu ao Ministro que desistise da súa candidatura pois o seu resentida saúde lle aconsellaba descanso.

martinfvizoso\gmail.com

O escritor, a homenaxe a Rosalía e un fillo director de Correos

Miguel García Fernández, ademais de respectado xuíz, foi un notable dramaturgo. Escribiu dous dramas en verso ?Vinganza dunha alma nobre e A noiva do hereje ou A Inquisición de Lima- que foron estreadas no Teatro Victoria de Buenos Aires pola compaña do celebrado actor García Delgado. A segunda era unha adaptación ao teatro da novela do mesmo nome do escritor arxentino Vicente F. López.

A pesar de que emigrou moi novo, o ribadense colaborou sempre que puido en actos de exaltación de Galicia ou de labor patriótica. En 1897 formou parte de comisión organizadora da homenaxe a Rosalía de Castro. A comisión estaba presidida polo doutor compostelán Anxo Anido e formaban parte dela destacados intelectuais e personalidades galegas no país austral como o tamén ribadense Genaro L. Osorio, Manuel Salgueiro, o xornalista Manuel Castro López, o debuxante e ilustrador de Cervo, José María Cao Luaces, Conde Salgado, Calaza, Basea, Díaz Spuch e outros. O acto -que fixo época e tardou moito tempo en haber outro tan relevante e exitoso en Buenos Aires- tivo lugar no Salón do Príncipe Jorge de Buenos Aires o 15 de xullo de 1897 e incluíu tamén o envío dunha coroa de bronce para a tumba de Rosalía de Castro como homenaxe e recordo dos seus compatriotas emigrados en Arxentina. Miguel García Fernández -que tivo un fillo que acadou gran notoriedade na vida pública ao ocupar o cargo de Director Xeral de Correos e Telégrafos da República Arxentina- era un gran coñecedor da historia e a cultura de Galicia. Gustaba de recitar versos e coplas populares galegas e por iso o historiador Alberto Vilanova dicía del que era “unha elocuente expresión de galeguidade e un exemplo para aqueles desgraciados galegos que alegan ter esquecido o seu idioma natal pretextando uns cantos anos de residencia fóra de Galicia”.