Adolfo Vázquez, o tío de Calvo Sotelo que iniciou no Uruguai o socialismo e a masonería

La Voz

A MariÑA

PEPA LOSADA

Nacera en Ferrol en 1869 e abandonou a carreira militar por xornalismo

22 sep 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

Adolfo Vázquez Gómez fundou a primeira Logia Masónica e o Partido Socialista do Uruguai. Foi xornalista, escritor, educador, activista. Era un tipo de carácter e personalidade, algo bohemio e aventureiro. Tanto, que Rosario, a súa irmá -e avoa de Leopoldo Calvo Sotelo, o segundo Presidente da Democracia Española- tachábao de «unha ovella descarriada».

Nacera en Ferrol en 1869. Tras estudar o bacharelato en Lugo, por influencia do seu pai, Manuel María Vázquez, un coronel que interveu na guerra de Cuba, iniciou a carreira militar pero pronto a abandonou polo xornalismo. Aos 15 anos era redactor do Rexional de Lugo e colaborador de Galicia Moderna da Habana, A República de Madrid e O Combate de Barcelona, e aos 16, dirixía Galicia Liberal de Santiago. O seu precocidad era grande e, ao cumprir os 17 anos, afiliouse ao Partido Republicano Federal e implicouse no pronunciamiento de 1886 do xeneral Manuel Villacampa ?natural de Betanzos- para implantar a República tras morrer Alfonso XII e acceder ao trono a súa esposa, a Reina Rexente Mª Cristina. Pero o golpe fracasou e houbo de exiliarse en Portugal.

Alí proseguiu a súa oposición á monarquía desde as súas colaboracións en prensa. Logo viviu en Francia, foi amnistiado tres anos despois e regresou a Betanzos, onde vivían os seus pais. Colaborou con varios medios, presidiu o Ateneo Obreiro, o Centro Republicano e o Orfeón Eslava e namorouse de Emilia Porto, filla dun médico masón. Quería casar con ela pero negouse a abxurar das súas ideas para poder facelo, como lle esixía o Arcebispo de Santiago. Así que emigrou de novo, esta vez a Buenos Aires onde vivía o seu amigo, o insigne xornalista lugués Manuel Castro López. Atopoulle traballo como redactor dun xornal. Pero non lle foi ben e en 1893 marchou a Montevideo onde viviu ata 1904.

Un bala perdida

Na súa etapa uruguaia, Adolfo Vázquez organizou a masonería -foi Gran Mestre da logia Estrela de Oriente-, fundou o Partido Socialista e presidiu a Asociación Liberal de Socorro Mutuo en Paysandú. Ao tempo, impartía conferencias por Europa e América e publicaba libros sobre a masonería, a Educación, o socialismo, o librepensamiento, etc. De volta en Buenos Aires, foi catedrático de Educación e director en 1924 da revista Céltiga que logo dirixirían Picallo, Blanco Amor e o ribadense Eliseo Pulpeiro.

Adolfo Vázquez morreu en 1950 en Montevideo e o seu nome estivo no esquecemento longo tempo. Ata que un día, o seu sobriño-neto, Leopoldo Calvo Sotelo, comprou nunha librería de vello de Buenos Aires uno dos seus libros e descubriu a gran personalidade e traxectoria daquel tío do que nada sabía, que estaba silenciado e a quen a súa avoa cualificaba de «bala perdida».

Anos despois, en 2003, ese sobriño ?que xa fora Presidente do Goberno- definiu no seu libro Pláticas de Familia ao seu tío como «un republicano cabal e un home de ideas» que «foi o primeiro dos meus antepasados que acadou notoriedade pública».

martinfvizoso\gmail.com