O campo de concentración de Arnao, o paraíso que foi un inferno

José Francisco Alonso Quelle
josé alonso RIBADEO / LA VOZ

A MariÑA

J. ALONSO

Fronte á ría de Ribadeo miles de persoas foron prisioneiras desde 1938 a 1943

21 novs 2018 . Actualizado ás 05:00 h.

Alí onde o Eo perde o seu nome diluído no Cantábrico, con Illa Pancha ao carón e Punta dá Cruz ao outro, na beira asturiana, en Castropol, atópase un dos lugares máis fermosos da ría ribadense, Arnao, un privilexio escasamente frecuentado durante boa parte do ano, cos seus camiños de terra e a súa área recreativa, coa marxe ribadense da ría estendéndose ao carón, Tapia ao outro e o horizonte á fronte. É un paraíso que durante un tempo foi un inferno. Como en todo, o tempo fixo o seu traballo, e hoxe en día custa pensar que alí se levantou un campo de concentración, que alí estivo o jergón do sufrimento e penar de miles de persoas. Pero así foi.

De feito, foi un dos campos de concentración que máis xente albergou e que máis tempo estivo en funcionamento desde a Guerra Civil tras a caída da fronte asturiana e, despois, coa represión franquista, desde 1938 a 1943. Onde había barracóns, hoxe é unha área recreativa e unha zona de tiro deportivo. Alí só un monólito erixido hai anos polos socialistas de Castropol -agora cuberto de pintadas- lémbrao. Na placa lese: «En memoria dos homes e mulleres que perseguidos polas súas ideas aquí estiveron confinados».

Ademais, recentemente na praia de Arnao, bandeira azul de Adeac, instalouse un cartel informativo para os peregrinos. Nel plásmanse imaxes de puntos de interese e entre eles figura unha antiga foto dun barracón. O testemuño do horror que foi.

Tres barracóns para 300 prisioneiros.

No campo de concentración de prisioneiros de guerra de Arnao as forzas de guarnición desempeñaban tamén os labores de vixilancia e defensa da costa nun lugar estratéxico como era a ría. Para albergar aos prisioneiros construíronse tres barracóns de madeira para unhas 300 persoas. No seu interior tiñan literas de tres pisos, a cen presentas cada galpón. Dise que neste lugar penaron miles de persoas entre 1938 e 1943, en especial mulleres e nenos.

Un monólito

Os testemuños escritos falan de moita xente morta en Arnao, de frío, enfermidade... Relátanse dramas estarrecedores, hoxe cubertos por un manto de silencio. Queda o monólito erixido con motivo do centenario da agrupación socialista de Castropol.

Visita de profesores universitarios.

Uns quince profesores, membros do Observatorio Europeo de Memorias das universidades de Barcelona, Santiago de Compostela e Bucarest (Romanía), entre outras, visitaron onte diferentes espazos de reclusión e violencia relacionados co golpe de estado de 1936, a guerra civil e a ditadura. Estiveron en Mondoñedo, Ribadeo (na imaxe) e Arnao, entre outros, como parte do seu traballo para analizar e comprender os diferentes procesos históricos do século XX. O alcalde ribadense, Fernando Suárez, acompañoulles e mostrou documentación que se atopa no arquivo histórico municipal.