Patrocinado por Patrocinadopor

De o horto ecolóxico de Inditex ao pan compostelán que triunfa en España

Mila Méndez Otero
M. Méndez A Coruña

AGRICULTURA

ecologico
JOSE PARDO

A revolución verde faise un oco nas hortas de Galicia

14 jun 2019 . Actualizado ás 13:17 h.

O negocio vai para arriba. Bárbara Rivera case duplicou os metros do seu invernadoiro. Antes eran 1.100 e agora suma 2.000. Ademais, ten unha hectárea ao aire libre certificada dentro do Consello Regulador de Agricultura Ecolóxica de Galicia (Craega). «O consumidor valora o seu sabor. Non hai cor cando comes un tomate en cru manipulado xeneticamente e outro no que se respectaron os seus ciclos e non se usaron pesticidas. Pero, a crise afecta e estes produtos son máis caros», asegura esta nova agricultora de Neda , moi preto de Ferrol.

Na súa casa sempre houbo un horto para o autoconsumo. Bárbara deulle un xiro. Cultiva desde rúcula a leitugas, acelgas, cabaciñas ou berenjenas recoñecidas co selo de o Craega, con sede en Monforte de Lemos. Vende no seu local, Agronuquel, e tamén en postos nas prazas. «Desde hai un ano, tamén fornecemos á cadea de supermercados Gadisa. Outro dos nosos clientes é Inditex. Cada semana facemos un envío para o seu comedor en Arteixo . Depende do menú, agora estannos comprando a rúcula, de tempada», conta Bárbara. 

A conciencia ambiental está a chegar aos estómagos. Os alimentos libres de pesticidas son unha esixencia minoritaria aínda, pero o aumento do seu consumo é constante. Ademais dos índices de vendas, a produción agrícola é o mellor termómetro para medir o seu éxito. Na nosa comunidade, o Consello Regulador dá Agricultura Ecolóxica de Galicia ( Craega), baixo o paraugas da Consellería do Medio Rural, é a única autoridade de control para garantir se un alimento é ou non ecolóxico. Púxose en marcha en 1997 con só 11 operadores. Hoxe son 1.076 os inscritos. Un 76 % máis que fai cinco anos. Un fenómeno verde no que A Coruña non é unha excepción.

Agronuquel es la marca con la que vende Bárbara.
Agronuquel é a marca coa que vende Bárbara. anxo manso

Á cola de Galicia

Aínda que a provincia noroeste está á cola se a comparamos cos seus tres irmás galegas, aquí só están o 10 % das hectáreas certificadas polo Craega, é dicir, 3.081 das 31.916 totais, a tendencia dos últimos anos apunta a un novo patrón. «Con tres núcleos urbáns de peso, A Coruña, Ferrol e Santiago, é a provincia máis poboada da comunidade e, polo tanto, a que menos superficie destina á agricultura ecolóxica. Porén, pouco a pouco, vai gañando protagonismo. No 2017 foi a segunda provincia que máis medrou con respecto ao exercicio anterior, un 25,47 %. Isto débese ao peso que, paulatinamente, van adquirindo os cultivos de hortalizas, pastos e millo forraxeiro», destaca Elva Otero, do Craega.

En vendas, A Coruña é a segunda que anotou no 2017 un mellor resultado en canto á súa expansión. Creceron un 44 %, pasando dos 7.249.033 euros facturados no 2016 aos case dez millóns e medio no 2017. Aínda así, as vendas supoñen o 18 % do montante total de Galicia, fronte ao 37 % de Lugo ou ao 31 % de Pontevedra.

A metade da despensa

«É neste territorio onde se atopa máis da metade da horta galega: a provincia da Coruña suma 98 hectáreas dedicadas a hortalizas, o 55 % de Galicia», subliñan desde o Craega. A agricultura ecolóxica é, tamén, unha posibilidade para relanzar o sector primario e frear, ao mesmo tempo, a fuxida da poboación ás cidades co consecuente abandono do rural.

«A agricultura ecolóxica mantén unha tendencia positiva e medra ano tras ano. É máis, nin sequera durante a crise deixou de medrar», resalta Otero, da área de promoción do Craega. Subliña outro dato como exemplo da consolidación do bio: «A sociedade está cada vez máis concienciada do que come. Segundo o último barómetro do Consello, o eco forma parte do menú diario dun 15,2 % dos enquisados, un 8,8 % máis que en 2014».

Un negocio de 80 millóns

«Segundo os datos provisionais, o 2018 pecharase cunha facturación próxima aos 80 millóns de euros na comunidade, 35,5 puntos máis que o exercicio precedente. A superficie certificada incrementouse un 15 % e a suma de operadores un 13 %», adianta Otero, que lembra: «O selo é a única garantía oficial de que un produto procede dunha finca ou industria sometida aos controis e inspeccións ditados desde a UE». En Galicia, o produto certificado de orixe animal representa o 54,66 % das vendas.

Non máis nutritivo, si máis rico

Aínda que segundo os estudos científicos os alimentos sen químicos non son nin máis nutritivos nin máis sans, o sabor e o valor do quilómetro cero como potenciador do local son para os produtores a súa principal baza. «Nin caseiro, nin da horta, nin natural. O único apelativo que avala un produto ecolóxico é o certificado que garante que cumpre coa normativa europea», defenden desde Craega. Desde o organismo inciden: «É a base dun modelo saudable de alimentación, pero tamén un motor de desenvolvemento para o noso rural».

ecologico
PACO RODRÍGUEZ

A agricultura e as algas, os dous sectores nos que sobresae a esquina noroeste

Carnes e derivados, cereais, froitas, hortalizas, lácteos, ovos, pensos, tubérculos... Desde Ferrolterra ata A Costa da Morte, as hortas ecolóxicas da provincia tocan moitos sectores, aínda que é nun no que destacan. Como sucede coa provincia atlántica do sur, Pontevedra, aquí concéntrase a produción relacionada coa acuicultura e recollida de algas. Entre ambas suman 43 empresas relacionadas con este segmento de actividade. Mentres, Lugo e Ourense sobresaen en produción animal e vexetal.

Máis de 200 empresas

A día de hoxe, na Coruña, son 15 as empresas dadas de alta no Craega vinculadas coa extracción e procesamiento de produtos mariños. A produción vexetal segue sendo, con todo, a máis importante con 95 das 219 altas da provincia. No terceiro posto, están as 56 industrias e comercializadoras dotadas co selo eco e, no cuarto, a produción animal, con 53 firmas. 

«Unha intolerancia alimentaria no seo da nosa familia levounos a probar novos cereais. Desde o 2008 a panadaría Divina está no selo regulador do Craega. Os comezos non foron fáciles, agora a xente xa busca o selo que garante que as fariñas dos nosos pans non están manipuladas. Veñen como saen da terra, sen aditivos nin mellorantes panarios. Vendemos na nosa panadaría na praza de abastos de Santiago e tamén repartimos en toda Galicia, no País Vasco e en cidades como Madrid, Barcelona ou Alicante», explica Eladio Pazos Brea, da panadería Divina, en Compostela. 

É a terceira xeración dunha saga de panadeiros. Os pans de espelta, sarraceno, kamut e avena son a súa especialidade. «As fariñas, case todas veñen de Albacete, Asturias e Málaga. O campesiño galego ten que tomar conciencia e apostar pola calidade, máis que pola cantidade», defende Eladio. «A barra é máis cara. O medio quilo dunha bola de espelta está nos 3,75 euros», comenta. 

«En canto ás explotacións, o futuro vai ir en dúas liñas: haberá cada vez máis e máis especializadas», vaticinan desde o Craega. O mercado dos produtos ecolóxicos goza de boa saúde: «Durante o 2017, os consumidores gastaron cada día cinco millóns de euros en alimentación ecolóxica en España», conclúe outro dos informes do Consello.

ecologico
PACO RODRÍGUEZ