O campo galego abre paso a novos cultivos que superan a horta tradicional
AGRICULTURA
Arándanos, aguacates, espinacas asiáticas ou faroliños chineses dan vida a iniciativas emerxentes
11 mares 2018 . Actualizado ás 09:31 h.Hai vida máis aló do grelo e do repolo, e doutros produtos que con tanto éxito creceron na horta tradicional galega, como o tomate, o pemento ou a cabaza. O primeiro en romper moldes, hai xa anos, foi o kiwi. E agora hai novos proxectos que innovan en cultivos. Algúns responden a un patrón común, o de emprendedores que tiveron que reinventarse. No 2008, Santiago Pérez deu un xiro á súa carreira. A súa traxectoria como piloto comercial en EE. UU. non estaba asegurada, e deu o salto de Miami a Teo. Hoxe produce para restaurantes de alta cociña, ata un tres estrelas Michelin de París. Traballa para demanda dos grandes chefs. Cultiva a espinaca asiática e o chícharo bágoa galego, que define como «caviar vexetal». «Xa somos nove na empresa e falamos todos os días cos mellores restaurantes de Europa», lembra. Cando o prestixioso chef xaponés Hirohisa Koyama visitou Galicia non dubidou en pasar pola explotación de Santiago Pérez, denominada Leira dos Corvos.
Tamén tiveron que reinventarse Miguel Ángel Mato e o seu socio. A noite do 23 ao 24 de xaneiro do 2009, o ciclón Klaus arrasou as 20 hectáreas de plantación de camelias da empresa Horticina, creada no 2002. A decoración ornamental, para xardíns e vivendas, foise ao tacho. E entón pasáronse aos arándanos. Hoxe Cerdido é terra propicia para este arbusto, aínda que tiveron que agardar sete anos para recoller os froitos ao cento por cento. «As nosas vendas estimadas están nuns 4 millóns de euros; temos 23 empregos fixos, e na campaña de poda, entre xaneiro e febreiro, traballan aquí entre 50 e 60 temporais; cando é a de recollida, é dicir, de xuño a setembro, a cifra sobe ata os 450», precisa Miguel Ángel Mato.
No municipio pontevedrés de Meis atópase Hortamanda, unha empresa constituída por Maica Mougán e o seu irmán Rafael, e que xa é hoxe unha realidade. Recuperaron cultivos tradicionais, como tomates e pementos, pero tamén traballan noutros novos.
De feito, cultivan o Physalis, tamén coñecido como alquenqueje ou faroliño chinés, que é unha planta da familia das solanáceas, nativa das zonas cálidas e subtropicales de todo o mundo e que se adapta perfectamente ao clima de Galicia. «Caracterízase polo seu froito alaranxado pequeno similar a un tomate pero envolto por unha cascara que deriva do cáliz. Ten un sabor agridoce e rico en vitaminas proteínas e minerais: pódese consumir en ensaladas e en licores, aínda que aquí en Galicia o uso máis común é en repostería, bañado de chocolate e adornando sobremesas e tortas», explica Maica.
Lonxe de alí, en Vilar de Santos (Ourense), está o proxecto emprendedor de Nelson Alonso e a súa compañeira Eva González, que traballan co sabugueiro (saúco en castelán): un arbusto silvestre que tradicionalmente se usaba en Galicia para remedios medicinais, pero non para gastronomía, algo que si sucedía no norte e Europa.
Agora fan marmeladas, licores e empezaron mesmo a elaborar cervexa. «Os dous primeiros anos dedicámolos á investigación e á elaboración das receitas, testamos os resultados e pasamos a ser unha pequena empresa que elabora alimentos de xeito artesanal coa baga e a flor de sabugueiro e que comercializa baixo o nome de Carabuñas», lembra Nelson. O produtor que lembra que o sabugueiro pódese comer, aínda que advirte que de forma cociñada cando está moi maduro: «As baias verdes si son tóxicas».
No Rosal, ao sur de Galicia está a Sociedade Agraria de Transformación (SAT) que leva por nome Cultivos Miñotos, impulsado por Antonio Tartalione e outros socios, como Juan Anxo Pérez. Produce mazás de sidra e aguacate. A empresa comezou a actividade no 2015 e está mellorando a explotación cun proxecto de eficiencia enerxética e hídrica a través de paneis fotovoltaicos e cun sistema de arroio por goteo. «O aguacate demándase no mercado cada vez máis: de todos é sabido que as grandes producións mundiais sitúanse en América, e que na península so se produce en zonas de Andalucía; a súa exclusividade na nosa comunidade fai que sexa un produto innovador; trátase de aplicar as técnicas desas rexións», apunta este promotor.