Este é o ano das ortigas, unha das plantas silvestres máis ilustres

Antón lois AMIGOS DÁ TERRA VIGO\TERRA.ORG

VIGO

cedida

Son moi apreciadas en agricultura ecolóxica porque seguen de refuxio a moitas especies de insectos beneficiosos

05 mares 2018 . Actualizado ás 14:19 h.

As plantas teñen os seus ciclos, os seus momentos e, nalgúns casos, os seus anos. A pouco que nos fixemos ao noso ao redor, leste é o ano das estrugas, ortigas para os amigos e Urtica Dioica para os íntimos. Escusa perfecta para coñecer mellor a unha das plantas silvestres máis ilustres da nosa contorna, actualmente coñecidas despectiva e inxustificadamente como unha das malas herbas.

A nosa amiga ten infinidade de nomes populares pero ningún tan adecuado como o de herba dous cegos. A cousa ten moito sentido porque, sin duda, non existe outra planta máis doado de identificar con só tocala. Son como centenares de microscópicas agullas hipodérmicas de cristal en cada folla listas para romper e inxectarnos o seu contido urticante, a acetilcolina se teñen curiosidade, ao mínimo rozamento.

O contacto coas ortigas é unha experiencia inesquecible, aínda que non moi agradable, pero recoñezamos que como mecanismo de defensa é moi eficaz. O remedio popular de fregarse na zona afectada con follas de hortelana, menta ou hierbabuena (a natureza tivo o detalle de facer que adoiten crecer xuntas) ten que ver co frescor, que vén sendo efecto vasoconstrictor, que alivia o picor e reduce a inflamación. Aplicar calquera cousa fría alivia igual sen necesidade de arrincar outras plantas.

A estruga é doado de recoñecer a primeira ollada. En caso de dúbida só hai que tocala. É unha planta tirando a grande, pode superar o metro e medio, con follas aserradas e puntiagudas dun ton verde intenso e unhas discretas flores brancas que crecen en acio xustamente estes días.

En grupo

Polo demais, é case imposible ver un exemplar illado, pois crecen en grupos e gústanlles especialmente os chans ricos en materia orgánica, porosos e con humidade constante, é dicir, os mellores tipos de chans aínda que, cosmopolita ela, non rexeita os chans alterados e mesmo os vertedoiros polo que é frecuente vela tamén colonizando as cunetas.

As nosas amigas son especialmente apreciadas na agricultura ecolóxica por un dobre motivo: por unha banda, serven de refuxio a moitas especies de insectos beneficiosos (que se zampan aos seus curmáns considerados pragas) e, por outra, o macerado líquido das súas follas é un eficaz repelente para insectos picadores chupadores e pulgones, ademais dun excelente abono foliar, para as follas, vaia.

Chegados a este punto talvez nos sorprenda saber que nosas ortigas son comestibles e, ademais, están riquísimas. Iso si, non ao natural. O dato precisa a súa correspondente explicación: é necesario un proceso previo. Colléitanse (con luvas) soamente as follas novas, déixallas secar polo menos un día (aí perderán o seu efecto urticante), llas escalda un minuto en auga fervendo e logo apliquen a imaxinación. Todo o que se lles ocorra facer con grelos, espinacas, verzas, etc. poden facelo con ortigas.

Sen ir máis lonxe, un sinxelo revolto de ortigas deixaría pampo a Ferrán Adriá e chorando a Gordon Ramsay, pero tampouco nos pasemos porque o seu consumo en exceso, pola súa abundancia en nitratos, tampouco é recomendable. Ademais de saborosas son saudables, pois achegan infinidade de minerais (ferro, calcio, zinc e magnesio) e moitas vitaminas A, C e E.

Os usos medicinais tradicionais tampouco quedaban curtos e as nosas amigas utilizábanse, con distintos sistemas de preparación e utilizando diferentes partes da planta, para curar afeccións da pel, como analxésico e adstrinxente, como diurético e depurativo, antiinflamatorio, antihistamínico, alivio de gripes e catarros, hipoglucemiante (mesmo se di que alivia a resaca) e máis.

Precaución

Como sempre que falamos das aplicacións medicinais ou gastronómicas das plantas silvestres recomendamos a maior precaución e o asesoramento experto antes de lanzarse a experimentar. Coas ortigas debemos engadir outro factor que hai que ter en conta: a súa capacidade de fixar metais pesados. Dei dáselles por probar procuren colleitalas o máis lonxe posible das estradas e de zonas fumigadas con agroquímicos. A seguinte recomendación é a mesura. É unha especie aínda común e abundante, pero tampouco nos lancemos a colleitalas non vaia a ser, exemplos abundan, que a nosa avaricia as leve ao perigo de extinción. Ante todo cumpren unha función vital na natureza e a utilidade para a nosa especie debemos considerala como secundaria.