TEN A súa FARAGULLA A meteoroloxía non está exenta de certos paradoxos. E en Galicia, pola súa situación xeográfica e onde o tempo é moi cambiante, observamos a diario algunhas. Unha garda relación entre o estado do ceo e a temperatura da auga.
01 jul 2017 . Actualizado ás 14:11 h.Se adoitas visitar as praias das Rías Baixas no verán, talvez che sexa familiar a seguinte situación. Durante un día de altas temperaturas, estás tomando o sol ata que non soportas máis a calor e decides darche un mergullo. Pero cando probas a auga descobres que está conxelada. Ao final, incapaz de volver á toalla pero tampouco de darche un baño, inclínasche por refrescarche na beira e aproveitar a brisa que sopra de mar a terra. Esta historia é habitual na costa sur galega e é o pan de cada día, por exemplo, nas Illas Cíes. Quen acoden con frecuencia ao arquipélago situado na Ría de Vigo saben o que lles agarda; unha calor de xustiza e auga moi fría, que en moitas ocasións non chega aos 17 graos. E todo iso acompañado dun ceo radiante sen nubes, que despista e obriga a preguntarse: como é posible?
No extremo oposto, na costa norte de Lugo, a situación é moi diferente. O anticiclón dos Azores, responsable do bo tempo durante o período estival, trae da man unha circulación do nordés. É un sistema de altas presións que vira a favor das agullas do reloxo e cuxos ventos entran pola Mariña Lucense. O aire chega cargado de humidade desde o Cantábrico. Así que nesta época do ano, o ceo adoita estar cuberto mentres no resto da comunidade non hai unha soa nube. Esa nebulosidade, que tecnicamente se coñece como de estancamento, mantén tamén baixo control os termómetros, que en moitas ocasións non acadan nin os 20 graos. Isto ocorreu, por exemplo, durante a última onda de calor. As máximas subiron ata os 40 graos na metade sur mentres que na costa lucense mantivéronse cunhas cifras moi discretas, ao redor dos 22 graos. E con todo, aquí está a temperatura da auga máis cálida de Galicia. Os lucenses non poderá presumir do clima no verán, pero si de gozar do baño máis agradable cunha temperatura de 22 ou 23 graos, ás veces por amais da ambiental, como no mar da praia de Area que ilustra esta reportaxe.
E entre o suroeste e o nordeste atopamos outro tipo de caso, como ocorre, por exemplo, na costa coruñesa. Na cidade herculina é habitual atopar todos os días do ano a persoas maiores dándose un baño na praia de Riazor. Eles téñeno claro, cando fai calor cústalles máis meter o pé na auga. Isto ten máis que ver coa sensación térmica. A temperatura da auga é máis elevada que nas Rías Baixas, pero non a do aire. Nun día típico anticiclónico, os ventos de compoñente norte manteñen o mercurio na Coruña sobre os 22 graos e, ao mesmo tempo, deixan unha temperatura da auga bastante elevada, superando en ocasións os 20. Esta pouca diferenza térmica entre o mar e o aire favorece que unha persoa entre na auga sen demasiada calor e, xa que logo, sempre lle parecerá máis fría do que está. O motivo que explica a diferenza de temperatura entre o norte e o sur chámase afloramento.
COMO CALIFORNIA
Un mecanismo natural que ocorre en poucas zonas da Terra, como en Chile, Perú, California, Sudáfrica e a costa noroeste de África, que inclúe a Canarias e as Rías Baixas. Os ventos do norte que sopran cando temos o anticiclón sobre a península empurran a auga superficial cara á plataforma oceánica. Isto produce un déficit que a natureza tende a compensar, xa que é inimiga dos desequilibrios. Para iso despraza augas profundas cara á superficie. Esas augas que afloran son moi xélidas, pero tamén están cargadas de nutrientes. Os mares onde existen afloramentos son os máis ricos do mundo en pesca. Así que é posible que na costa sur de Galicia a auga estea demasiado fría para moitos. Pero lembra isto: cando vaias darche un mergullo e sintas que a auga curta, pensa que polo menos poderás gozar dunha rica mariscada ou unha gran variedade de peixe. Porque ambas as cousas están relacionadas.
De todos os xeitos, hai que engadir que todo o descrito anteriormente é a situación habitual. É dicir, augas máis frías no sur e máis cálidas canto máis ao norte. Con todo, non é algo que estea a ocorrer agora mesmo. Desde hai uns meses a temperatura da auga nas praias galegas está moi por amais do normal. Están a producirse feitos tan atípicos como que a auga está máis quente no sur e con valores que superan os 20 graos, mesmo nas Illas Cíes. A calor que estamos a experimentar durante os últimos meses parece que tamén se trasladou ás nosas augas.
TRES FACTORES QUE O EXPLICAN
Máis cálida ao norte
Nas praias da costa cantábrica está a auga máis cálida de Galicia, que supera facilmente os 20 graos. Iso si, o baño terá que ser co ceo cuberto. O nordés favorece que o mar estea cálido, pero xera moita humidade.
Depende do vento
Nas Rias Baixas atópanse as augas máis xélidas. Se o vento do norte sopra con intensidade, non acadan nin os 17 graos. O responsable é o afloramento de augas profundas, que están moi frías pero son moi produtivas.
Temperaturas alteradas
A temperatura do mar agora mesmo está moi por amais dos valores habituais, con anomalías positivas de ata catro graos sobre a media. Darse un mergullo nas Cíes nunca foi tan agradable.