Eles si que son de sobresaliente

Achégase o fin de curso, e o momento do tentempié matinal na clase de Pilar Eijo López (Xove), profesora no CEIP Plurilingüe Santa Rita de Galdo, en Viveiro. Ela é a titora de sexto de infantil. Con todo, péquelos, cos seus mandís de cadros verdes -que xa non usarán no curso 2017-2018- están xa máis pendentes da cámara do fotógrafo que do manxar que hai dentro das súas mochilas. Aínda que se lles nota que teñen algo de fame, a uns máis que a outros. Non hai nada como a merenda que prepara mamá ou papá para aguantar a longa mañá antes do mediodía (no centro hai comedor). Son 17 alumnos, 8 nenos e 9 nenas. Fáltanlles días para dicir adeus a infantil e ola a primaria, despois do salto ao mar das vacacións. Setembro marcará para eles un cambio de ciclo. ¡Fánsenos maiores estes peques! Snifff...

«APRENDO MOITO DELES»

A aula parecer ao mundo dos nenos, está chea de colorido, letras e números tamaño XXL, debuxos nos que eles sacan o seu intenso mundo interior, mesitas e sillitas, zona de aseo en versión hobbit, a lousa na que Pilar debuxa a súa saber para estendelo aos nenos, os lapiceros a lume de biqueira de material, os andeis coas obras mestras de cada menor... Todo iso son estímulos que lles axudan a crecer tanto no cognitivo como no creativo e a sacar o mellor de si mesmos. E ese foi e segue sendo o afán diario desta profesora que, confesa abertamente, quixo repetir a carreira de Maxisterio, convalidando materias, para facer a especialidade de infantil, na Coruña. Antes fixera a de Matemáticas en Lugo, pero, di, «ao coincidirme dar clase en infantil, estar cos nenos encantoume!».

«Os seus» nenos son Diego, Jesús, Manuel, Uxía, Marta, Yanira, Lucas, Laura, Cecilia, Ainhoa Fernández, Luis, Yeray, Bruno, Ainhoa Lamelas, Amanda, Daniela e Lois. «É un grupo bastante uniforme», indica. Son 17 joyitas, 17 diamantes sen puír aínda que ao clic da cámara para a foto de rigor son a espontaneidade en estado puro. Pilar evita que a sesión se nos revolucione. «Gústavos a profe?» Soa un «¡¡¡síííííí!!!» que traspasa as paredes do centro. «Ídela botar de menos?», pregúntolles. Uns din varios síes ben salientados, pero outro confesa: «Eu véxoa sempre no verán». Ela dilles que aínda se van atopar polos corredores, na pista deportiva, no hall... Aínda que, seguro, xa non será o mesmo que pasar con eles horas e horas e horas. «Eu aprendo moito deles -dice la maestra- e gústame verlles as caras de agradecemento e de satisfacción. Son moi sinceros e din a verdade. Os máis maiores xa teñen máis picardía. A verdade é que te absorben totalmente. Dende que pecho a porta, non me acordo nin dos meus problemas da casa». Un dos detalles que dan idea do importante que é a figura do profesor nos primeiros anos de escolarización, e máis en casos como este en que se nota o feeling, é o tempo que estes peques pasan no cole. Algúns ven máis a Pilar que aos seus pais: «De feito, algúns dous meus alumnos me teñen chamado ‘mamá' ou ‘avoa'». «Pois eu sei dalgunha nena dá súa clase -contéstolle- que á súa nai chamouna Pili ou outro día». Pilar sorrí... «Si, algún me chama Pili e iso que ninguén me chama Pili. ¡Incluso a veces me teñen chamado ‘papá’!». Agora a que ri son eu. De cando en vez eles agasállana con flores, con debuxos nos que a retratan, con ese estilo da estética tan único da infancia, e esa frase máxica: «Quéroche».

Esta profe deu xa clase a nenos moi pequenos en distintos recunchos de Galicia: «Sobre todo pola Mariña. Onde máis lonxe estiven foi nunha unitaria en Carballido (A Fonsagrada). Aquí en Galdo levo 20 anos». Outro dos factores que fan que os lazos se estreiten é que este é un colexio familiar, e así o certifican tamén algúns pais. «Dáme pena que acabe xa con eles, aínda que nos imos ver e segue habendo un vínculo entre nós», sinala. Aí seguirá o próximo curso, xa non con este grupo. Serán outras as caras diminutas, alegres e especiais que verá na aula. «Vivo con moita satisfacción encontrarme anos despois cos que foron meus alumnos», engade. Aínda é pronto para que os de sexto de infantil do CEIP Santa Rita de Galdo saiban xa cal será o seu futuro: «Bueno... aquí xa hai algún policía, un futbolista... E algunha profesora tamén». Como Pilar .

«ELA SEMPRE DI: 'VEÑA, TI PODES'»

Hai moita Vida na aula de sexto dos Franciscanos da Coruña. Vida con maiúscula, que así se chamará a nena que leva na barriga Arantxa, profesora de ciencias e titora do grupo da foto, un equipo «bo e cohesionado. Son creativos e teñen iniciativa, non hai que dicirlles nada para que traballen todos a un tempo». A nota é alta. Tamén a luz e a impresión de verán que dá unha clase que ten nas paredes o azul das piscinas. «Deilles a man en primeiro de primaria e agora despedimento a grandes persoas», asegura a mestra que lles viu crecer. Arantxa con tx, non? «En realidade o meu nome é Aránzazu», di ela que, cos seus 20 anos de carreira docente, advirte que o cambio dos mozos de primeiro a sexto é grande, ten a súa ciencia, a materia que lles ensina a aprender. «Aos 6 anos -conta-, os nenos teñen en ti unha figura case materna, son moi dependentes a nivel afectivo, emocional. En sexto tamén che necesitan, pero xa teñen unha estrutura na súa mente, unha personalidade, que fai que diferencien ben o papel que cumpres con eles. O que noto agora é que se traen moito de casa, pídenche consello, pésanlles máis as vivencias de fóra que as do ámbito escolar, talvez porque aínda que a comunicación é máis aberta non hai moitos tempos compartidos en casa». Tras once anos en primeiro, Aránzazu deu este ano o salto a sexto. Que tal o debut cos «maiores»? «Moi ben, agora vólvolles a dar a man, pero todo este tempo lles acompañei».

Os tempos cambian, vaise EGB, chega a ESO, os rapaces se empanan ou non se empanan, pero as ganas de voar parécense ás que sopraban cara a BUP. Será duro o salto á adolescencia? «O salto en si non é tan grande -advirte Maite Sánchez, directora académica do centro-. Hai que traballar día a día a constancia e a responsabilidade, facer equipo cos pais e entender que hai etapas, como a adolescencia, polas que todos debemos pasar». Respecto, responsabilidade e empatía son tres das notas que distinguen a un bo alumno, segundo o equipo docente dos Franciscanos. Que cualidades sobresaen da titora dos mozos de sexto, segundo eles? «¡Ela é intocable!», di un dos alumnos que atrapan a Aránzazu nun abrazo de oso. «Se tes un problema, axúdache a buscar a solución. «Ela apóiache, sempre che di: ‘Veña, ti podes». «Empeza o día cun sorriso e ten moita paciencia connosco». «É moi graciosa e pon exemplos de verdade. «Arantxa, gustaríame ser como ti. Grazas polo que nos ensinaches. ¡Querémosche!». A vida segue o seu curso. E vendo a tripa da profe, de xeito sobresaliente.

«PRÉMIACHE SE RESOLVES ENIGMAS DIFÍCILES»

O mundo está nas súas mans. O futuro crece nas aulas, nesta con forza, barullo e as ganas que teñen xa de dar o salto ao instituto. «Algúns profesores son como pais, parécense a esa figura, aínda que a un pai podes chamarlle vello e a un profe non lle digas que ten máis canas», di Claudia. A uns días da festa de fin de curso, volve con rango de exalumna ao que foi o seu cole, o Juan Fernández Latorre, que celebra 25 anos véndoas crecer no barrio coruñés do Castrillón. Ao saír de clase, do IES Monte dás Moas, Claudia e Lorena veñen contarlles aos de sexto que se atoparán no instituto. «Falámoslles dos negativos, de profesores que destacan por certos motivos... -din creando unha nube de suspense-. Da señora que che manda saír do pavillón porque non che dá tempo a cambiarche e da que controla aos alumnos, que non é que sexa mala, pero cando se oen os pasos dos seus tacóns... sempre hai quen di: ¡Escóndeche, que vén!». (Non damos nomes).

Antes de pór rumbo a Madrid («¡Imos ao musical do Rey León!», conta un dos viaxeiros) a clase de Juan ábrese a uns días do adeus a primaria. «Son un grupo solidario, sensible aos problemas de diversidade, que é un tema que coñece ben e traballa a fondo Juan», di o director do cole, Pablo Rey . Juan, Juan Fernández, é, xunto a Carmen, un dos docentes con mellor prensa extraescolar do Juan Fernández Latorre.

Alumnos, chegou a hora do exame. ¡Esta vez puntuades vós! Primeira pregunta, para as exalumnas Claudia e Lorena: Que distingue a un bo profesor? «Que explique ben. Que sexa comprensivo, é dicir, que non che presione cando estás mal ou tes un problema. Pero que non sexa un bromista, que non pase de todo», din. Pregunta aos mozos de sexto: Por que sobresae Juan? Mans arriba. E que doce o disparo. «Fai que as clases sexan divertidas», apunta Nora. «Déixanos escoitar música na actividade de escribir e nos exames», di Anxo. «Se resolves un enigma difícil (dous cursos de prazo) prémiache con bombones ou cunha minifiesta», informa Joel. «Con el, facemos traballos moi chulos», di Elena. Que destaca Juan dos seus mozos de sexto. «Son moi cariñosos, moi boa xente. Hai detrás un gran corazón. Son creativos e teñen un gran sentido da curiosidade, que lles vai axudar moito no futuro».

É simpático. Querédeslle, non?, pregúntolle sobre o seu titor a unha alumna (quen será?). «Si... un pouquiño -di con timidez e medio sorriso-, ¡pero non llo digas!».

«GÚSTANOS QUE SE POÑA NO noso LUGAR»

A medida que a reportaxe avanza, ímonos facendo maiores. Pasamos de infantil a primaria, ao instituto e aquí quedamos ata o final, no IES Blanco Amor de Ourense. En concreto, na clase de lingua española, que dá en primeiro e segundo de bacharelato Manuel Ruído. El foi o elixido entre os alumnos que agora abandonan o instituto como o profe máis especial, o favorito, aquel a o que botarán de menos e de quen se acordarán cando inicien a nova etapa que lles agarda. Moito Ruído e máis cariño. Como se toma o mestre esa honra, que os seus alumnos lle miren así? «Tómoo como algo moi positivo. Non adoito ter problema con eles e en xeral creo que nos levamos ben... independentemente de que teñamos algunha vez algún rozamento», afirma Manuel Ruído coa verdade por diante, aínda sorprendido pola elección dos alumnos.

Cre, modestamente, que tamén pode influír que a materia que imparte sexa unha desas materias consideradas polos alumnos como unha maría: «Eles sempre teñen a expectativa de aprobar esta materia», asegura como restándose mérito.

PAUTAS CLARAS E SINXELAS

Para Manuel Ruído tratar aos alumnos como persoas é o máis importante. A calidade humana pasa as aulas pero crece a gusto nelas. «Eu adoito marcar unhas pautas moi sinxelas desde o principio do curso e cando eles se adaptan a esas pautas, todo vai moi ben. Hai que deixar sempre as cousas moi claras do que queres e non queres na aula, non enganalos nunca», subliña.

Paula Carballo e Inés Outomuro son dúas das alumnas que toman a palabra para «examinar» ao profe de Lingua: «Gústanos Manuel Ruído pola forma que ten de explicar as clases, que son moi amenas. Pon moitos poemas e vídeos na aula para que o entendamos todo mellor. É moi chistoso e anima moito as clases, dá gusto estar con el, a verdade». Tanto Paula como Inés rematan este ano o bacharelato e botarán de menos non só ao profesor, din, senón ao instituto, aínda que afrontan con ilusión o cambio.

Lucía Rodríguez, outra das alumnas de Manuel Ruído, apunta: «É un profesor que nos deu durante a ESO e bacharelato e viu como evolucionamos. Coñécenos. E fai que a literatura sexa entretida». É cousa notable. Coincide con Lucía David Martínez, que engade que Manuel consegue que a materia che atrape.

María Fernández e Brais Caride son de Ciencias, aínda que teñen que estudar Lingua Española, por ser obrigatoria. Aínda así tamén, postos a elixir, decídense por Manuel Ruído. Valoran que, dalgún xeito, el representa a todos os profesores que tiveron no ciclo. «É un dos mellores profesores de Literatura que temos no instituto, explica moi ben os textos e gústanos que se poña no noso lugar», afirman. Iso agradécese en calquera materia, lugar, momento e circunstancia. Matrícula para todos eses profes que nos ensinan a saber. E a crecer.

---

---

---