Máis que instinto animal. Son amigos que non fallan, que dan anos de vida. «A min ela deuma toda. Hai cans que teñen un don, pero eu non sabía que puidesen ter estas cualidades», advirte Óscar Prieto, a quen a súa dálmata coida e vixía as 24 horas. Mascota ou anxo da garda?
18 feb 2017 . Actualizado ás 10:09 h.Yani pasa con Óscar as 24 horas. Esta dálmata de 4 anos garda o día e vea o soño deste mozo de 39 que sofre unha enfermidade rara con moi poucos casos diagnosticados no mundo. «Ela non dorme cos ollos pechados -di ela da súa gardiá-. Yani pon a cabeza no meu peito e dorme cun ollo aberto, escoitando o meu corazón». Con 21 anos, a Óscar diagnosticáronlle unha diabetes mitocondrial con resistencia á insulina subcutánea que se foi complicando co tempo. «Empecei a sufrir infartos de repetición, a sufrir outras enfermidades, e no médico chegaron a dicirme algunha vez que tiña só unha semana de vida. Collín unha depresión moi grande e dixen: ‘Quero un can'».
E o consolo chegou co seu primeiro dálmata, Rocco. «Pero eu aínda non sabía que a un animal podíaselle ensinar todo o que aprendeu Yani». Ela chegaría anos despois, cando o seu dono xa superara as primeiras fochancas dunha enfermidade que lle pasou factura emocionalmente. Un can pode ser un tesouro, advirte Óscar, «pura terapia» fronte á depresión. Mentres Rocco crecía, Óscar vivía pensando en ter outro can. «É que pensei: ‘Se el morre, derrúbome, non vou poder. Se el se morre, morro eu».
«Yani avisa coa pata»
Unha amiga dunha barbería canina faloulle da camada dunha cadela embarazada á que abandonaran. Óscar salvou a un dos 14 cachorros desa cadela: levou a Yani e, ao levarlla, ela salvoulle a el. «En principio en casa non querían outro can, pero despois de moito insistir un día fomos a velos e... ¡namoreime! Eran cachorros de só dous meses, collinos en brazos e ¡xa os quería todos! Un metéuseme entre cella e cella...», relata Óscar. Yani? «Non, era un cachorro que agora está en Filipinas predicindo terremotos. A min dixéronme: ‘Óscar, o can ideal para ti vai ser esta'. Así que eu ía coa idea do macho e leveime á femia. Dixéronme que era mellor, que iamos encaixar á perfección. Hoxe non podo vivir sen ela. Tiven sorte. Vén comigo a todas partes e sálvame de varios comas á semana, porque o tipo de enfermidade que sufro produce baixadas bruscas de azucre que poden acabar en coma tres ou catro veces por semana. Pero Yani pode detectalo con dez ou quince minutos de antelación. Se non fose por ela, eu viviría nun hospital», asegura.
Óscar leva consigo un bolso cunha máquina e os seus antídotos para reaccionar ao instante en canto a súa cadela advírtelle do perigo. Adoita facelo coa pata. Agora que tomamos café, ela está tranquila aos seus pés. Apenas se deixa tocar por estraños, é tranquila pero está «moi apegada» a Óscar. «Se me movo, ela móvese; se miro a un sitio, ela mira. A sincronización é total».
Desde que Yani está en casa, a nai de Óscar pode durmir coa porta pechada. «Ata entón non podía, tiña que estar comigo. Agora se algo vai pasar e non estou en condicións de pórme os antídotos, a cadela vai tocarlle na porta coa pata», afirma quen di que non abonda con contalo: ¡Vela en acción é incrible!». Sábeno no centro Montegatto, onde a dálmata adéstrase, e no Hospital Quirón, «¡onde xa a queren máis que a min!», di Óscar, que non se mostra celoso da admiración que ela esperta. «A Yani débollo todo. Vivir. Estar aquí. Poder contalo. E facer que outros vexan o apoio que un can é capaz de dar».
José Ramón Boado: «Se non é por el, cáeme o teito amais »
«Se el non me chega avisar, probablemente eu non me enteraría ata que o teito me caese amais », conta . El non é unha persoa, senón un can que se chama Huno. E o que fala é José Ramón Boado, un veciño de Chantada que o pasado mes de outubro saíu ileso dun grave incendio na súa casa, unha vivenda unifamiliar de pedra na zona vella desa localidade. O lume empezou no ático e o can foi o primeiro en darse conta de que pasaba algo. O animal estaba tombado ao lado da cheminea cando de súpeto se levantou e subiu a escaleira cara ao ático. Nunca o facía, porque o seu dono llo tiña prohibido. Antes de chegar, parouse e empezou a mover a cabeza alternativamente cara ao ático e cara ao seu dono, que o miraba sorprendido desde abaixo. «O pobre tremía como unha vara», lembra José Ramón.
Cando o home subiu a ver que pasaba, abriu a porta do ático e viu que estaba en chamas. Boado está prexubilado e traballou boa parte da súa vida como empregado de banca, pero ultimamente dedicouse á seguridade privada e pola súa formación sabía que en caso de incendio hai que manter as portas pechadas para dificultar o avance do lume. Volveu pechar inmediatamente e chamou ao 112. Os bombeiros non puideron salvar o ático nin o tellado, pero si o resto do edificio. Nesa parte de Chantada as casas están moi xuntas e todas teñen abundancia de madeira na estrutura dos tellados, así que o incendio puido ter sido moito peor. José Ramón está convencido de que, sen o seu can, el tería tardado en darse conta do que pasaba. Igual ata que fose demasiado tarde.
Huno é un mestizo de nai Sharpei e cumprirá tres anos en xuño. Non ten ningún adestramento especial, pero é moi esperto. «Coñece os coches da familia polo ruído que fai cada un», asegura o seu dono, que non quere nin oír falar de desprenderse del. Esta semana rematou a reconstrución da casa incendiada e José Ramón xa volve vivir alí. Con Huno, por suposto. «Sen este can non podo vivir -dice-, pódenme dar millóns que non me desfago del». O seu valor non ten prezo.
Paco Mata: «Ladroume coma se vise unha pantasma, ao pouco detectáronme un linfoma»
Paco coñeceu a Mac, «Makito», como prefire chamalo el, no floco e hoxe presumen dunha amizade que suma 13 anos e resistiu a proba de lume das circunstancias. Makito conectou co seu dono en canto víronse pero non se marchou co rabo entre as pernas cando as cousas se puxeron feas na vida deste taxista de 49 anos que superou un linfoma. El axúdolle a detectalo. «Levaba un mes sen velo, e en canto viume empezoume a ladrar, era coma se estivese vendo unha pantasma, case non me deixaba achegarme a el. Estrañoume moito porque se volvía tolo de contento sempre comigo...», conta Paco botando a vista atrás, a marzo do 2016. Entón, el notou que había cousas que empezaban a desregularse no seu organismo, pero debeu de ser Makito o primeiro en mirar o mal á cara. E en perder peso do desgusto. Paco tomou a decisión de afrontar o tratamento do cancro linfático só, «pero el non me deixou, axudoume moitísimo. Axudábame a saír da casa cando eu non me sentía capaz. El empezaba a darlle ao rabo ou a facer monerías para dicirme: ‘Veña... ¡a saír!'. Empezamos a dar paseítos non moi longos, porque ao principio o tratamento che debilita e hai que ir aos poucos. A el gustáballe dar o paseo e que nos sentásemos baixo unha árbore. A verdade é que a min me viña moi ben a sombra...». O que pode ensinarnos o instinto. Canto? «Hai unha chea de cousas que o can me acabou ensinando, a apreciar as cousas sinxelas, a dar importancia só ao que a ten». A deixar pasar os conflitos familiares, ou evitar o rancor e aceptar o ciclo da vida, advirte entre outras. «Hai que vivir o presente», di Paco. Isto que se escapa. A Makito sóbranlle cualidades: «É moi cariñoso, educado, respectuoso. É un can especial. Cando me divorciei, axudoume a soportar esa soidade de verte de súpeto sen familia». Hai amigos que non fallan.