Volve o Vákner, terror medieval dos peregrinos

Juan Ventura Lado Alvela
j. v. lado CEE / LA VOZ

SOCIEDADE

Boceto en el que el artista Cándido Pazos recrea al monstruo
Bosquexo no que o artista Cándido Pazos recrea ao monstro

A mítica figura descrita por un bispo armenio no século XV renace en Dumbría como símbolo do Camiño

22 sep 2019 . Actualizado ás 20:35 h.

«Recibín a bendición de Santiago, púxenme en camiño e cheguei á extremidade do mundo, á praia da Santa Virxe, a un edificio que foi construído por a propia man do apóstolo San Pablo e que os francos chaman Santa María de Finisterre. Padecín moitos traballos e fatigas nesta viaxe, no cal topei con gran cantidade de bestas salvaxes moi perigosas. Atopamos o Vákner, animal salvaxe grande e moi daniño. Como, dicíanme, puidestes salvarvos, cando compañas de vinte persoas non poden pasar?».

Este breve e pouco preciso fragmento escrito polo bispo Mártir de Arzendján (Armenia), no relato da súa peregrinación por media Europa que lle trouxo tamén a Santiago e Fisterra entre 1489 e 1496 é a única referencia sobre unha figura moi próxima ao terreo da lenda, coa que agora o Concello de Dumbría está a levar a cabo un importante traballo de recuperación.

A literatura posterior e a tradición oral esqueceron por completo, fóra dos estudos sobre o relato deste singular peregrino, ata que xa na época contemporánea, o catedrático da USC Fernando Alonso Romero , gran coñecedor e divulgador das lendas do Finisterre, púxoa en relación con outros mitos do arco atlántico, como unha figura demoníaca próxima ao Lobisome da mitoloxía galaica. Por contra, María Aurora Lestón Maio, nun extenso estudo respecto diso, conéctao co fáfner nórdico, un dragó que tamén está presente noutras lendas xacobeas como a do Pico Sacro, preto de Santiago, ou o monte do Pindo, ao pé do Camiño de Fisterra, que sería a gorida perfecta do Vákner.

Dado que non encaixa con ningunha das bestas medievais da zona, a única explicación científica desde a zoología é a dalgún gran cánido con brotes rábicos. Sexa como for, para o historiador e estudioso do Camiño Antón Pombo merece ser recuperado «para valorizar o noso patrimonio inmaterial caminero».