«O alzhéimer non só toca ao enfermo, mínache ao ver como se desvanece»

maría cedrón REDACCIÓN / LA VOZ

SOCIEDADE

MARCOS MIGUEZ

Atender a un afectado custa uns 31.000 euros ao ano, segundo un estudo nacional

19 may 2017 . Actualizado ás 05:00 h.

«Un día dásche conta de que pasa algo. Non sabes que é ata que, ao ver que os esquecementos ou os cambios de humor non se corrixen, acaban diagnosticándolle a esa persoa que tanto queres a enfermidade de Alzheimer». Laura Rodríguez viviu primeiro esa sensación coa súa nai e agora tamén co seu pai Monchu. «É unha patoloxía que non só afecta ao que a padece, tamén che mina a ti porque ves que ese a quen coidas sofre, observas como a persoa que coñecías vai desvanecéndose e non hai volta atrás», di. Ela, a súa irmá e unha terceira persoa que lles bota unha man polas noites, son as que coidan del. «Pero, de non ser polo apoio da nosa familia próxima, dos nosos maridos non poderiamos con todo isto. Son un bastón no que nos apoiamos. O noso soporte. Porque é duro, moi duro».

Forman parte deses 150.000 familiares de enfermos de alzhéimer que hai en Galicia implicados no duro labor de coidarlles nunha carreira cara ao abismo nas que lles gustaría frear, pero non poden. A estimación faina o responsable da Asociación Galega de Alzheimer (Afagal), Juan Carlos Rodríguez: «Agora na comunidade hai uns 60.000 enfermos. O normal é que cada un deles teña unha media de 2,5 coidadores. Deles, hai un ao que podemos cualificar como principal».

Observar a deterioración dun ser querido mina, como di Laura, chegando a provocar unha serie de patoloxías propias do coidador como a frustración ou o estrés. «Son produto da sobrecarga á que están sometidos», engade Juan Carlos Rodríguez. Xusto onte a Confederación Española de Asociacións de Persoas con Alzheimer e outras Demencias (Ceafa) presentou no Imserso un estudo sobre o amplo espectro de consecuencias que ten esa patoloxía sobre esas persoas que, como Laura, han de estar alerta as 24 horas do día. «Todo isto é un proceso no que o tipo de coidado que has de prestar vai variando en base a como vai desenvolvéndose a enfermidade. Non podes deixar de traballar. Has de axudarche tamén de recursos externos como o centro de día de Afaco. Nese tipo de institucións fan un labor fundamental. Co xogo que fan con eles logran atrasar a enfermidade, aínda que sexa un pouco», engade.

O estudo de Ceafa destaca que a atención a un enfermo costa ao ano uns 31.000 euros, un 29 % máis do salario medio en España (24.000 euros). O monto é aínda moito maior que a pensión que se percibe de media neste país (12.600).

Pero una das observacións máis destacadas do informe coincide co relato de Laura. E é que como apunta a responsable de Ceafa, Cheles Cantabrama, a enfermidade non só incide no paciente, tamén no coidador familiar que está afectado e está expostos a unha serie de déficits propios do labor de coidar.

Illamento persoal

O traballo fala de que a tarefa de coidado é un labor onde hai que empregar 24 horas todos os días da semana. Isto aboca ao illamento persoal, que nun primeiro momento vén imposto pola enfermidade, pero logo acaba converténdose nunha demanda do propio coidador. Ademais, engade que un 12 % dos coidadores familiares abandonan o traballo e 30 % piden redución de xornada. Por iso é polo que demanden modificacións legais para que as familias teñan axudas parecidas ás das vítimas de violencia de xénero.

Por iso é polo que demanden modificacións legais para que as familias teñan axudas parecidas ás das vítimas de violencia de xénero.

«Demos pasos, pero a materia pendente son máis recursos para as familias»

«Demos pasos, pero a gran materia pendente en Galicia é ofrecer máis recursos ás familias». Juan Carlos Rodríguez destaca a importancia que ten para un coidador poder dispor duns «respiros» que lles abran a porta á vida que deixaron atrás o día que ao seu familiar lle foi diagnosticada a enfermidade ese ser querido do que se fan cargo.

«Agora hai 7 centros de día en Galicia especializados para esta patoloxía, pero o ideal sería que houbese máis, distribuídos por toda a comunidade», di. Pero non só iso. Ao seu xuízo, é fundamental que unha vez sexa diagnosticado un caso, sexa activado un protocolo de actuación coa familia.

Que debe incluír? «Formación para o coidador, iso é fundamental», di. Porque ha de saber que facer, que recursos teñen ao alcance da súa man á hora de buscar alternativas para tomar un respiro na zona onde vive, coñecer que recursos xurídicos teñen tamén ao seu alcance...

Á hora de distribuír todos os recursos de apoio tamén é fundamental ter en conta un fenómeno que non adoita recoller a estatística porque, como di Rodríguez, a maioría dos afectados non cambian o padrón cando cambian de casa: «Moitos enfermos acaban trasladándose de áreas rurais a zonas urbanas para vivir cos seus fillos, pero non está reflectido en datos por ese motivo».

O fenómeno do que fala non é máis que a consecuencia do éxodo rural protagonizado polos seus descendentes decenios antes. Non quere iso dicir que non haxa que dotar de recursos as zonas rurais, onde a poboación é máis maior.