Tal día como onte, fai catro anos, España enteira levantábase arrepiada polo descarrilamento dun Alvia na tristemente famosa curva da Grandeira, a tres quilómetros da estación compostelá. Nunha zona limitada a 80 kms/h, o convoi, que circulaba ao dobre de velocidade por un imperdoable erro do maquinista, saíuse como unha bala da vía, o que provocou un accidente aterrador: 80 mortos e máis de 140 feridos.
Tras o guindo dos veciños da zona en axuda das vítimas e o tan inmediato como exemplar funcionamento do dispositivo de socorro, que evitou que as consecuencias do sinistro fosen aínda peores, chegou o inevitable: primeiro, o drama dos que sufriran directamente o accidente e a dor inconsolable de quen perderan a familiares e íntimos amigos; logo, a esixencia de que, máis aló da neglixente actuación do maquinista, que infrinxira de forma flagrante as súas obrigacións, investigásense outras posibles causas do gravísimo accidente e, no seu caso, esixísense as responsabilidades penais e políticas que puidesen proceder.
Despois de catro anos, as vítimas do Alvia seguen esixindo «verdade, xustiza e reparación». A causa diso ten que ver, sin duda, coa ausencia, ¡aínda!, dun pronunciamiento xudicial, pois tal pronunciamiento será o único que, superando todas as posicións de parte, estableza unha verdade pública, é dicir, neutral politicamente e capaz, por iso mesmo, de asentar a paz nunha traxedia que non chegará por outras vías a ese resultado.
Foi imposible acadala por medio da investigación técnica, en gran medida debido a que a Comisión Europea, baseándose nun informe da Axencia Ferroviaria Europea, pediu ás autoridades españolas unha nova investigación independente, negando en consecuencia tal carácter á realizada previamente pola Comisión de Investigación de Accidentes Ferroviarios española (CIAF). E é seguro que tampouco se conseguirá a verdade e a xustiza mediante a comisión de investigación que acordaron pedir no Congreso Podemos e o PSOE, despois de que os socialistas rexeitasen ¡ata catro veces! esa posibilidade. Pola súa propia natureza, as comisións de investigación obteñen conclusións suxeitas aos imperativos e intereses da política, como non pode ser outro xeito cando aquelas se acadan mediante votación.
Só os xuíces, como poder independente, están en condicións de fixar unha verdade institucional, xa que logo susceptible de ser indiscutida e aceptada por todos. Pois os xuíces teñen nos Estados de dereito non só a función socialmente insubstituíble de dar a cada un o seu con arranxo a lei, senón tamén a de resolver os conflitos derivados de traxedias que, como a do Alvia, non poden atopar a súa solución pacífica de ningunha outro xeito.