Saqueos e saqueadores

Francisco Ríos Álvarez
Francisco Ríos A MIRADA NA LINGUA

OPINIÓN

29 abr 2017 . Actualizado ás 05:00 h.

Vivimos conmocionados polas noticias de saqueos. En Venezuela, tropas non sabemos se de famentos, desharrapados, antichavistas, chavistas ou simplemente amigos do alleo saquean supermercados e panaderías. En España, políticos encorbatados e presuntos empresarios saquean empresas e organismos públicos. 

Son pobos, cidades, establecementos comerciais e entidades de todo tipo o que se saquea, aínda que hai quen considera que o complemento directo de saquear é o froito da depredación. Un medio informativo arxentino así o emprega: «Báixanse máis de 20 persoas [a un centro de axuda para vítimas dunhas inundacións] e empezan a saquear todas as cousas». 

Orixinalmente, saquear e saqueo aplicábanse ás accións dos soldados que entraban en terra inimiga e apoderábanse do que atopaban ao seu paso. Soados foron os saqueos de Roma e o de Anveres de 1576. Este o coñecen por alí como a Furia Española, pois foron soldados españois amotinados os protagonistas do episodio que custou a vida a varios milleiros de persoas. Militares españois, alemáns e italianos integraban o exército de Carlos I que entrou a saco en Roma en 1527, nunha acción que a punto estivo de custarlle a vida ao papa Clemente VII. Iglesias , mosteiros e palacios foron desposuídos de obras de arte e outros obxectos de valor. Carlos I, oficialmente moi apesadumbrado, vestiu loito polas vítimas. 

Foi aquel o saco de Roma (il sacco dei Roma). Saco é a acción de pór ou entrar a saco nun lugar. Noutros tempos falábase tamén de pecorear, verbo hoxe en desuso, e en España empregábase un sustantivo de orixe árabe, algara, sinónimo de saqueo, que daba nome tanto á tropa dacabalo que saqueaba as terras do inimigo como a esas correrías. 

En italiano existe saccomanno, do que procede o español sacomano, que equivale a saqueo, aínda que noutro tempo o sacomano era tamén o salteador de camiños. Modernamente, os sacomanos perpétranos civís, que actúan en lugares enmoquetados e aparentemente a salvo de pillaxes, como a madrileña Canle de Isabel II, e sen necesidade de violencia física, pero con preas ou botíns millonarios que fan lembrar os frutíferos saqueos de Roma a cargo de visigodos e vándalos.