O PSOE arrinca esta semana a carreira dunhas primarias que constitúen o momento máis crítico nos seus 138 anos de existencia. Disputas internas, crise, vitorias, fracasos, traizóns, enfrontamentos persoais, controversias ideolóxicas, renuncias e ata escisións houbo moitos neste partido. Pero xamais se enfrontaron os socialistas a un dilema no que estea en xogo a súa propia supervivencia. De entrada, hai que dicir que o PSOE dá un exemplo de democracia sometendo o seu futuro ao criterio da súa militancia baixo o principio dun afiliado, un voto. Pero, precisamente por iso, os militantes deben ter claro que o PSOE que xurda destas primarias non será nin moito menos o mesmo no caso de que gañe un ou outro candidato. Non elixen a un líder. Deciden se queren seguir sendo o PSOE ou fundan outro partido.
Aseguran os tres aspirantes que o máis importante é que esta sexa unha campaña limpa na que se evite o insulto e a descualificación persoal. E así debería ser. De feito, a campaña de Susana Díaz podería limitarse a proxectar en cada mitin a entrevista na que Pedro Sánchez propón pór o PSOE ao servizo do populismo e o independentismo -e perdón pola redundancia- para facer causa común. Ignoro que discurso enarborará neste proceso un home como Sánchez, que fixo do travestismo político o seu aceno de identidade. Pero, naquela entrevista, liberado de calquera necesidade de contención ao non ser xa secretario xeral, pediu perdón a Podemos por tratalo de «populista»; propuxo «traballar de xeito conxunto» con Pablo Iglesias -o mesmo que só uns días antes cualificou ao PSOE no Congreso como «o partido do crime de Estado»-, e defendeu o pacto cos independentistas. Unhas ideas que, de pórse en práctica, suporían o fin do PSOE como forza hexemónica da esquerda socialdemócrata e como eixo vertebrador do país.
Esa ruptura total con todo o que foi historicamente o partido evidencíase no feito de que Sánchez non teña o apoio de ningún dos ex secretarios xerais vivos. E en que, en caso de facerse coas rendas do PSOE, faríao co rexeitamento da práctica totalidade dos dirixentes rexionais, que descualificaron, nalgúns casos en termos moi duros, a súa traizón á historia socialista.
O militante está no seu perfecto dereito de escoller, se así o desexa, a ruptura total co que foi sempre o seu partido para comezar desde cero, e da man de Podemos, unha senda tan incerta como tenebrosa cuxo destino final sería acabar co modelo de democracia xurdido da transición e coa unidade de España. Quen así opine, debería votar en coherencia a Pedro Sánchez. Pola contra, aqueles afiliados que consideren que, con independencia de quen o lidere, o PSOE debe manterse como unha forza política de esquerda que defende o actual modelo constitucional, teñen que ter claro que votando a Pedro Sánchez estarán cegando esa vía e pondo ao seu partido ao servizo do proxecto político de Podemos.