O xoves, 7 de xuño do 1934, Josep Pla reflexionaba sobre a influencia do cine fronte ao teatro ou a literatura
26 feb 2017 . Actualizado ás 08:42 h.-Vostede vai ao cine, sen dúbida. Gústalle a vostede esta clase de espectáculos?
-Vou ao cine e ao bo cine do meu barrio que é onde debe un ir. Con todo, o cine gústame pero non me interesa. Creo que a unha gran parte da xente que van ao cine pásalles o mesmo.
-De maneira que o que se di por aquí, que o cine substituíu, con fartura, á literatura e ao teatro non o acepta vostede?
-Como pode un aceptalo? No cine do meu barrio hase estreado estes días unha película L'Atlantide, baseada na novela de Pierre Benoit. Estando en París, ¡se vostede vise como estaba a rúa e a sala o día da estrea! ¡Toda a sociedade de París, todos os snobs cosmopolitas que viven na capital de Francia! Algo que cegaba. Confésolle que non teño simpatías por Pierre Benoit. É un novelista de trucos, un home que da súa profesión non coñece máis que o oficio. As súas obras non teñen humanidade. Con todo, a lectura de L'Atlantide chea infinitamente máis un par de horas de lectura que a película baseada no argumento do mesmo título.
-Entón, como se explica que a xente lea cada día menos e vaia cada vez máis ao cine?
-¡Perdoe! Non creo que a xente lea cada día menos. Tampouco creo que aumente o número de persoas que van ao cine. Fun fregués asiduo de moitos cines en distintos países de Europa. Cando un se dedica a frecuentar un destes locais e fíxase na xente, observa que estes negocios están estabilizados a base de clientelas fixas. Case sempre ven as mesmas caras. Quere dicir que cada día da semana hai nos pisos dos arredores dos espectáculos un número de cidadáns e cidadás dispostas a ir ao cine. Esta clientela ten un movemento de rotación.
-Ha de recoñecer vostede, con todo, que os que van son fanáticos do espectáculo.
-Do espectáculo? Non sei. Creo que non é doado fixar a finalidade deste fanatismo. O cine é un narcótico que en certas naturezas produce un efecto indubidable. Moita xente vai ao teatro para dixerir, para pórse ao alcance dos áci- dous que segregan os escenarios; vaise ao cine en cambio para procurarse despois un bo soño. Antes, saíndo do teatro ía un a comer; agora, a xente sae do cine voando para deitarse enseguida. Trátase de espectáculos absolutamente distintos a xulgar polas diferentes reaccións que nos mesmos espectadores producen.
-De maneira que non vai a xente ao cine pola súa importancia intrínseca...
-Si. Pero vai un número de persoas relativamente reducido. Hai xente que segue a carreira artística dunha estrela determinada, dun metteur en scene famoso, dunhas pantorrillas valoradas por compañas de seguros solventes en millóns de dólares. Todos os espectáculos teñen os seus dilet- tanti apaixonados. Na época de Stendhal -véxase a súa Vida de Rossini- había xente disposta a deixarse matar por tenores dunha afectación grotesca. O que quero dicir é que se observa entre o cine e a súa clientela una certa correlación baseada en algo que non ten nada que ver co espectáculo en si. Talvez o cine é o espectáculo típico dunha época sobrecargada de preocupacións dolorosísimas. Despois dun día cheo de afáns de tipo económico o que a xente apetece máis é este espectáculo que ten na súa rapidez e na súa voracidade as características máis claras da vida moderna e que ao mesmo tempo actúa de sedante pola súa confusión indescritible. O cine é talvez a arte do capitalismo frenético, como o teatro agradable foi a arte da burguesía equilibrada. O cine é un espectáculo dunha época de inflación.