As distopías son o contrario das utopías. A Real Academia Española defíneas como: «A representación imaxinaria dunha sociedade futura con características negativas que son causantes da súa alienación moral».
O concepto de distopía debúxase perfectamente en tres novelas de ficción escritas ao principio do século pasado e que supoñen unha sorte de profecía.
Na novela 1984 escrita por Orwell (1949) avánzase o concepto de Gran Hermano, un ente que ninguén coñece pero que vixía permanentemente aos cidadáns a través dunhas telepantallas con micrófono incorporado onde a policía do pensamento rastrexa calquera delito consistente en pensar distinto ao ditado.
Os programas de televisión máis vistos son o Gran Hermano e toda a caterva de realities que husmean na vida da xente.
Cando todo o mundo pensa o mesmo é que ninguén pensa.
Nun mundo feliz (1932) Aldous Huxley anticipa unha sociedade feliz onde se erradicaron a guerra e a pobreza a través da tecnoloxía que chega a reproducir seres humanos, todo iso á conta da desaparición da familia, a diversidade cultural, a arte, a filosofía, a relixión e a literatura, en definitiva, do humanismo.
Aumentan exponencialmente os embarazos asistidos, os fogares solitarios -o 25 % en España, 40 % en Europa e 60 % en Estocolmo ou París-.
En Fahrenheit 451 Ray Bradbury (1953), apoiándose na analogía da temperatura á que arden os libros, describe unha sociedade na que todos os libros son queimados por orde do Goberno, xa que ler impide ser feliz, xera angustia e fai aos homes diferentes.
Algo practicado desde os bárbaros ao Terceiro Reich. A industria editorial viu caer as súas vendas a niveis de 1994 e case dous de cada tres españois non le nunca un libro, segundo o CIS.
Unha amiga expresábame a súa inquietude pola chea de cousas raras que lle estaban sucedendo: no seu móbil aparecían e desaparecían fotos, o seu computador mandáballe mensaxes estrañas, o garaxe abríase só, individuos semellantes aparecíanselle nos lugares máis privados. Parece unha tolemia, pero non o é.
O meu compañeiro de sendeirismo -hábil na informática- explicoume, mentres roubaba higos, o doado que é hackear unha vida; abonda con que se metan no disco ríxido do teu computador a través dun spam, no móbil cun wasap ou nunha visita a Internet, Instagram... A partir de aí, poden sabelo todo de ti: con quen falas, que che gusta, que vas facer, que fixeches, espiarche a través da webcam ou o móbil, abrir o teu garaxe, acender as luces de casa, etcétera.
Teñan coidado: Distopía habemus.