A piques de cumprir 75 anos representa a elegancia personificada. Fina estampa, sedución absoluta. Da súa voz e as súas mans xurdiu ese trópico utópico ao que musicalmente ninguén achegou tanta beleza.
14 abr 2017 . Actualizado ás 05:15 h.Dous acordes e un boa noite é todo o que necesita Caetano Veloso para cativar a un auditorio. Todo o que aconteza a continuación -que acontecerá- é pura maxia. Sinxela, branca, doce, como ese rumoreo no que envolve as súas cancións, agora espidas. Pero non sempre foron así. Caetano Veloso leva toda a súa vida militando na vangarda. Súas son algunhas das reformulacións estéticas máis relevantes da música popular brasileira dos últimos 50 anos, como o tropicalismo. E no seu haber figura tamén a apertura de novos horizontes musicais que posibilitaron aos músicos do seu país transitar con inaudita naturalidade e sen perder a súa esencia por xéneros tan dispares como o rock, a electrónica ou o hip hop.
Porque detrás dese medio sorriso que derruba toda garda e do seu aureola de eterno sedutor está o Caetano poliédrico, o que un día canta a Jobim e ao seguinte versiona a Nirvana, o que reinterpreta a Michael Jackson ou borda o Vaiche de min. O músico bahiano regresa agora a Galicia pero non o fai sozinho. Esta vez chega acompañado por Teresa , a cantora carioca que no 2016 namorou a Brasil cantando o repertorio de sambas do mítico Cartola.
-Que lle fascinou de Teresa como para invitala a realizar unha xira xuntos por medio mundo?
-Teresa é a manifestación máis elegante e completa da tradición de samba carioca. É unha marabilla oír os sambas clásicos de Cartola na súa voz acompañada pola guitarra de Carlinhos [Sete Cordas]. Aínda que é moi coñecida no ambiente de samba de Río, Teresa non é un fenómeno de masas nin de vendas. Para min representa a ligazón perfecta entre o máis modesto e cotián co sublime.
-Nunha ocasión dixo que ningunha canción súa se achega á perfección. Acadala é aínda unha meta ou xa desistiu do empeño?
-Non, conseguir facer unha canción que me deixe satisfeito aínda segue sendo unha meta. En canto á perfección, iso é algo que nin sequera pasou pola miña cabeza. Aínda que debo confesar que agora mesmo as miñas cancións son máis agradables aos meus oídos que nunca.
-De todas as cancións que compuxo cal é a que está máis preto da perfección?
-Non creo que haxa ningunha que estea preto da perfección. Pero Tá combinado ten algo ben resolto.
-Que canción, entón, considera perfecta?
-Quem vem pra a beira do mar de Dorival Caymmi, Love for Sae de Cole Porter, Dont Think Twice, It's All Right de Bob Dylan, Estrada Branca de Tom Jobim e Vinicius de Moraes ou Capullito de Alelí de Rafael Hernández.
-«Capullito de Alelí» é precisamente una das cancións que incluíu en «Fina estampa». Por que gravou ese disco e que lle reportou?
-Fina Estampa é un disco moi persoal. A miña compaña discográfica acostumaba publicar versións dos álbums dos seus artistas máis importantes coas súas cancións traducidas ao español co obxectivo de chegar ao público hispanoamericano. Cando me pediron que eu o fixese, díxenlles que non, que se ía gravar en español, gravaría as cancións de Latinoamérica que me formaron, as que son parte da miña biografía, da miña vida. E así o fixen. Fina Estampa é talvez o único disco meu que me gusta oír. Sen dúbida que hai cousas nel que eu faría máis correctas, pero en xeral, desde os arranxos á elección do repertorio, todo é bonito alí. Non me fai sentirme incómodo como os meus outros discos.
-Por que prefire cantar cancións doutros autores ás súas propias?
- Cantar é máis pracenteiro que compor. Cando canto cancións doutros, estou simplemente cantando. Cando canto as miñas, aínda me estou pelexando coas palabras e as notas. É traballo aínda.
-Nos anos 60 e 70 a música brasileira sufriu un proceso de reformulación que a situou na órbita das vangardas en todo o mundo. Que faría falta nestes momentos para que algo parecido volvese suceder?
-A música brasileira situouse na órbita das vangardas de todo o mundo coa bossa nova. Con Joãou Gilberto e Tom Jobim chegamos a un punto de responsabilidade mundial que se confirmou coa chegada de Milton Nascimento e que se reafirmou co interese que o tropicalismo xerou anos despois. Que faría falta agora? Non o sei. Pero creo que hai enerxía suficiente no mundo musical brasileiro como para que algo ocorrese. Con todo, e aínda que pareza o contrario, Internet fai hoxe máis difícil a difusión mundial da nosa música. Hai moita máis atención á produción de fala inglesa.
-Coa perspectiva de medio século, que foi o máis importante que achegou o tropicalismo?
-A liberación nas nosas cabezas dos prexuízos que nos encadeaban.
-En que se advirte hoxe a herdanza daquel movemento?
-O tropicalismo xerou máis consecuencias que influencias. Pero aínda podo velas en autores como Thiago Amud, Arnaldo Antunes, Carlinhos Brown ou Mozo Science.
-A alguén tan atento como vostede ás novas tendencias, que lle interesa das novas xeracións de músicos brasileiros?
-Interésame a inspiración dun D'Angelo, a imaxinación dun David Longstreth, a graza dun Liniker, a capacidade formal dun Thiago Amud, os xeitos dun Frank Ocean, a tenrura dun MC Beijinho, a seguridade de Anitta, a afinación de Carminho... Moitas cousas.
-E que lle resulta imposible de soportar deles?
-Ás veces oio algunha cousa na radio e penso que non a podo soportar. Pero nunca acabo de descubrir quen era [ri].
-Pérdese valentía cos anos?
-Non creo. Pérdese elasticidade, resistencia, equilibrio, memoria... Pero valentía, non.
-Que música cre que estaría a facer se agora tivese 25 anos?
-Estaría a facer música electrónica.
-Nin sequera nos anos máis difíciles tremeulle a voz á hora de manifestarse politicamente. Non lle tentou nunca implicarse na política activa como o fixo o seu amigo Gilberto Gil?
-Non. A política oficial non é para min. Cando Gilberto Gil díxome que Lula lle propuxo ser ministro de Cultura, pedinlle que non aceptase. Pero el queríao. E ao final saíulle ben. Hoxe teño máis orgullo que queixas do seu paso polo ministerio. En canto a min, teño claro que non. Se eu tivese que convivir naquel ambiente con toda aquela xente e escoitar certas cousas, estou seguro de que en pouco tempo estaría a me pelexar e sairía de alí berrando palabras non demasiado bonitas.
-É a música un bálsamo ou un catalizador para as persoas do seu país?
-Aínda que poida parecer contraditorio, creo que a música no Brasil cumpre esas dúas funcións á vez.
-Mira ao seu redor e ve razóns para manter ou para contaxiar o optimismo?
-Sen dúbida non parece a actual unha época para contaxiar optimismo. Pero eu manteño un optimismo esencial, case que por obrigación moral, que non podo abandonar.
-Vén a Galicia, un lugar co que comparte algo máis que un idioma irmán. Que coñece ou que lle interesa da realidade actual de Galicia e da súa cultura?
-Adoro as fiestras e as galerías da Coruña e encontro Santiago de Compostela como un lugar de enorme beleza. Por suposto faime moi feliz que a xente entenda todo o que dicimos nós no noso portugués brasileiro. A inmigración galega foi a máis grande de Baía. Mesmo en Santo Amaro [a súa localidade natal] tiñamos unha familia galega, a de Jesús, quen por certo tiña un bar moi apreciado.
DOMINGO 30 DE ABRIL, 21.00. PALACIO DA ÓPERA DA Coruña. ENTRADAS DESDE 39,50 EUROS