Piden ás capitanías que actúen contra esta infracción que pon en risco a seguridade
23 jul 2017 . Actualizado ás 05:00 h.É desde marzo do 2012 que todos os pesqueiros de máis de 15 metros de eslora -os destas dimensións foron os últimos en incorporarse á obrigación- deben estar equipados co sistema AIS ou SIA, segundo empréguense as siglas en inglés ou en español do Sistema de Identificación Automática. É, segundo reza o real decreto que o regula, un dispositivo uniforme para a flota dos Estados membros que fai compatible «a liberdade de navegación nas augas comunitarias coa protección da seguridade marítima e a prevención da contaminación do medio mariño».
O AIS, por así dicilo, vén ser a evolución do radar -aínda que non o substitúe, dado que este aparello segue sendo obrigatorio-, pois á parte de mostrar a posición do barco, permite saber o nome e os datos da embarcación que aparece na pantalla, así como rexistrar os datos da travesía, convertendo esta ferramenta nunha especie de caixa negra (sistema RDT) para facilitar as investigacións posteriores a un accidente marítimo.
Unha información máis completa e unha representación gráfica do que hai na contorna mellor detallada que a que guinda a pantalla do radar -por máis que este aparello o avantaxe en precisión á hora de calcular distancias e dar posición- son a causa de que os profesionais se fixesen facilmente ao AIS e aos seus símbolos. Signos capaces de alertar se se navega en rumbo de colisión, se un barco está en apertos -e que embarcación- ou a derrota dun buque.
Claro que para algúns profesionais todo iso é proporcionar demasiados datos ao competidor, información de máis en opinión dun colectivo moi celoso dos seus segredos profesionais e acostumado gardarse para si a situación dos caladoiros máis prolíficos. E a solución pola que optan é radical: apagar o aparello. Deste xeito, o seu eco aparece reflectido na pantalla do radar -aínda que non especifica de que embarcación trátase-, pero non na do AIS.
Esa actitude, nun colectivo que xa se acostumou a traballar máis co sistema de identificación, indigna a quen o levan activo, como esixe a lei. «Hai moitos que non queren que ninguén saiba onde están, se no muelle, no mar ou no bar e apagan o sinal, co que non aparecen na pantalla», apunta un armador que prefire permanecer no anonimato.
Apagado día e noite
Así é que varios armadores e patróns de pesqueiros galegos denunciaron ante Salvamento e as Capitanías Marítimas o feito de que «unha serie de barcos do cerco que teñen a obrigación de ter acendido o AIS, mantéñeno apagado durante todo o día e a noite, co risco que isto implica para a navegación das demais embarcacións».
Os denunciantes inquieren tamén ás autoridades «quen sería o responsable» no caso de que haxa un sinistro cunha embarcación que ten o AIS apagado. Tamén se preguntan se se realiza un seguimento do uso da ferramenta ou se o patrón pode prescindir dela impunemente. Segundo o real decreto, non, pois os buques pesqueiros equipados cun sistema SIA «manterano en funcionamento en todo momento. Só en circunstancias excepcionais, o citado sistema poderá ser desconectado se o capitán o considera necesario para a seguridade do buque». Por iso, os denunciantes solicitan a intervención das autoridades marítimas para que solucione esta anomalía.
Expedientes abertos por un incumprimento que está cualificado como falta grave
Co AIS non ocorre como coa caixa azul, que hai un equipo en Madrid, no Centro de Seguimento Pesqueiro, que enseguida detecta se unha embarcación ten ou non activo o dispositivo VMS (Vessel Monitoring System), nome formal da caixa azul.
Para que as autoridades se decaten de que un barco non leva acendido o sistema de identificación automático teñen que percibir que hai un eco que aparece na pantalla do radar, pero non na do AIS. E déronse casos, segundo apuntan fontes das Capitanías Marítimas. De feito, é máis frecuente esta circunstancia -que un barco de inspección decátese da anomalía- que as denuncias de armadores particulares.
As fontes consultadas explican que se abriron varios expedientes por levar o AIS apagado, aínda que non foron capaces de concretar cantos. Como tampouco a contía da sanción á que se expón o pesqueiro que obvie a obrigación de levar acendido o sistema, algo que está considerado como infracción grave.
Á parte de que o seu uso é obrigatorio para os pesqueiros maiores de 15 metros de eslora, a autoridade marítima destaca o avance en materia de seguridade que supón o AIS, posto que, a diferenza do radar, coñécese que embarcación está nas inmediacións e, en caso de problema ou de que se atope en rumbo de colisión, pódese establecer contacto por VHF.
En canto á responsabilidade no caso de que un barco involucrado nun suceso, as fontes consultadas sosteñen que si sería un agravante.