Pescaderías galegas venden en fresco «Thunnus alalunga» capturado con cana nas augas anexas ás illas Canarias
23 abr 2017 . Actualizado ás 05:00 h.Bonitoooo? Do norteeee? Frescoooo? A estas alturas do añooooo? Pois si. «Bonito eees», que dicían Os Sinxelos naquela canción dos noventa. Sen trampa nin cartón. O Thunnus alalunga, ese detrás do que parten alá por xuño os boniteros de todo o Cantábrico e que en Galicia deu merecida fama a Burela , xa está nos mostradores das pescaderías mentres a flota cántabra segue aínda afanada en pescada, xurelos ou xardas.
En rodajas, en lombos e, mesmo, enteiro, hai bonito do norte en pleno abril case coma se acadouse o ecuador mesma da costeira. Pleno abril, porque xa hai unhas semanas que a especie se deixou ver polos establecementos comerciais, tanto en grandes superficies como en negocios máis ao detalle. E non parece ser o típico caso de fraude na etiquetaxe. Ao contrario, viuse a ese Thunnus alalunga vestido como Thunnus spp; así, en xenérico, tal cal un básico de moda. E como é posible se os mariñáns non sacaron aínda á virxe do Carmen en procesión?, que en Burela e Celeiro é o que marca a conta atrás para o inicio dunha costeira que adoita arrincar o mércores seguinte, por iso de que o luns hai que descansar o corpo da festa e o martes -como dicían tamén Os Sinxelos nesa mesma canción-, «martes -e trece- non cases nin che embarques». Pois é posible porque ese bonito do norte chega do sur. De máis abaixo dos Azores, que é ata onde van buscalo os boniteros galegos en xuño e que se ten por punto de partida dunha migración costeira que adoita acabar en outubro alá por Irlanda . A mesma etiqueta informa de que se captura na zona FAO 34, que vén ser o Atlántico que baña as illas Canarias, Marrocos Madeira, Cabo Verde ou o golfo de Guinea . Alí habitan «poboacións que quedan como residentes en inverno e primavera», que abandonan esa zona central oceánica cando comeza a subir a temperatura da auga «e empeza a migración trófica dá especie», explica Jaime Mejuto, investigador xefe do programa Pesqueiras de Túnidos e Afíns do Centro Oceanográfico da Coruña.
O atún branco convive con patudos (Thunnus obesus) os seus cuarteis de inverno, por iso é polo que nun primeiro momento Mejuto pensase nunha confusión trasladada á etiquetaxe. Máxime cando nalgúns locais a denominación comercial que empregan para traducir ao público ese Thunus alalunga é bonito gordo -que, devandito sexa de paso, non existe-. Pero descartadas esas sospeitas iniciais, do mesmo xeito que unha hipotética procedencia dunha captura accidental dos palangreiros de superficie, o biólogo apunta ás capturas das flotas artesanais do centro do Atlántico oriental. Así, Mejuto rememora as antigas costeiras que hai anos -antes mesmo que a canción dos Sinxelos- os barcos vascos realizaban na primavera coas illas Canarias como base de operacións. «Antes de facer a do Cantábrico, os vascos pasaban unha temporada pescando na zona das Canarias e, de feito, alá por abril ou maio, xa de volta para empezar ao bocarte, descargaban no porto da Coruña», comenta o investigador do IEO. Pero non foron os vascos, confirman desde a Federación de Confrarías de Guipúzcoa . Estes barcos non volveron a Canarias desde hai anos, comentan.
Meras razóns comerciais
A explicación está en que a flota artesanal canaria deu cunha desas zonas nas que as augas están a entre 18 e 20 graos ás que o bonito do norte se repliega no inverno e as súas canas pescaron exemplares para fornecer a mercados locais e, de paso, enviar á península. Así o explican desde Peixes Ramón e Fillos, un dos distribuidores do bonito do norte do sur. Desde esa empresa de comercialización de peixe explican que non se trata dunha costeira, nin dunha pesqueira pautada. «Os barcos saen a ver o que hai e pescan o que haxa». Hai unhas semanas o que había era Thunnus alalunga. «Agora xa non, xa non houbo descargas».