«En Galicia non hai grandes fallas para que ocorran terremotos catastróficos»

Emilio Carreño dirixe o Instituto Xeográfico Nacional, un organismo que depende do Ministerio de Fomento, que se ocupa dos terremotos. Leva 31 anos traballando neste centro co que viviu de preto as series de movementos sísmicos con epicentro no denominado triángulo Sarria-Becerreá-Triacastela dos anos 1995 e 1997. A principios desta semana cumpríronse 20 anos do tremor de 5,1 na escala de Ritcher, o de maior magnitude do Noroeste de España. Carreño cre que houbo moitos cambios nestas dúas décadas, fundamentalmente nos medios e na luz que guindaron algunhas investigacións, que determinaron que o tipo de fallas de Galicia fan descartable a posibilidade dun terremoto catastrófico. Os estudos realizados desde barcos con explosións controladas así o confirman.

-Que cambios houbo neses 20 anos?

-Rexistramos da orde de máis de 6.000 terremotos cada ano. No 2011 contabilizamos máis de 11.000. Hai series de cando en vez que aparecen con moitos. Lembro aquela de Lugo e conservo fotos da época. Tamén estiven a instalar na zona algún equipo sísmico. A diferenza principal é que en 1977 as estacións sísmicas eran poucas, analóxicas e rexistraban movementos no chan en compoñente vertical, con rango dinámico. Agora son dixitais. En 1999 houbo un cambio importante e radical. Incorporamos os sensores de adquisición dixital, banda larga, con frecuencia plana. Agora é difícil que cun terremoto de mediana magnitude satúrese o sinal. Buscáronse zonas xeralmente illadas das poboación para instalalas, como covas ou minas abandonadas e agora son localizables os de magnitude 1 e 1,1.

-Que aprenderon?

-O terreo de Galicia é moi bo para recibir as ondas porque as lousas e os granitos transmítenas moi ben. Antes da serie do 97 houbo outra en 1995. A do 97 empezou o 11 de maio, con epicentro ao suroeste de Becerreá. Os terremotos tampouco eran algo alleo antes. Atopámonos a aldeáns que chamaban a un pequeno monte, o monte dos tremores, o que supón que antes xa tivo que existir actividade sísmica.

-Chegáronse a instalar os 44 sismógrafos dos que se falou no ano 1997?

-Naquela época instaláronse estacións provisionais para o rexistro. Tantas como 44 nons. O cambio de analóxico a dixital supuxo que non sexan necesarias tantas como co anterior modelo.

-Cantos están operativos?

-Na península, en tempo real para alerta, dispomos de 74 que son do instituto. A rede sísmica recibe tamén datos de empresas privadas, de encoros, de centrais nucleares, de comunidades autónomas, ata un total de entre 140 e 150 en tempo real. En Galicia temos 4 e está perfectamente cuberta porque son estacións boas, cun rexistro moi limpo. Non son necesarias máis. As series de entre 100 e 200 terremotos son habituais no país. Os terremotos sentidos, con todo, son de 10 a 15 ao mes. Hai lugares como Andalucía ou Levante con bastante actividade. Antes dispuñamos de menos medios e non se coñecían. A península está moi ben cuberta agora.

-Como cambiou a percepción do risco sísmico?

-Galicia ten moitos rexistros sísmicos, pero do que coñecemos do catálogo sísmico histórico non temos referencia de ningún catastrófico de magnitude 6,5 , 7 ou 8. Para iso faría falta unha estrutura da terra de dimensións suficientemente grande como para provocalos e en Galicia non temos ese tipo de fallas.

-Por que se rexistran terremotos no triángulo entre Becerreá-Triacastela Sarria?

-Hai terremotos porque preto de Triacastela hai unha zona de pequenas fallas paralelas, que figuran no ficheiro do Instituto Xeolóxico e Mineiro. O máis grande foi de magnitude 5,1. Non é doado que se poida superar. Pode ocorrer, pero se fose superior sería moi pouco. Ata onde sabemos, ese tipo de fallas non as hai. O que se é certo é que en 1997 había menos difusión da actividade sísmica. Agora coas redes sociais vémolos case en tempo real. A cidadanía cada vez que sente un terremoto coméntanolo. Non variou o número de terremotos. Os de 4 e 5 son os mesmos de hai 20 e 30 anos.

---

---

---