Cre que é necesario manter vivo o legado e o espírito reivindicativo do creador do servizo en Lugo
19 may 2017 . Actualizado ás 05:00 h.José Ramón Martínez Calvo, coordinador do servizo de Xeriatría do HULA está envorcado durante estes días na organización da homenaxe póstuma a Fernando Veiga Fernández, o creador deste servizo en Lugo. En Galicia soamente funciona outro similar en Vigo. O acto será o sábado no salón de actos do hospital lucense e nel participará o conselleiro de Sanidade, Jesús Vázquez Almuíña. Martínez Calvo asegura que con este recoñecemento pretenden manter vivo o legado e o espírito de Veiga.
-En que consistirá?
-Fernando Veiga era unha persoa moi querida. Foi o creador do servizo de Xeriatría de Lugo. Deixounos por unha causa inesperada, sen poder concluír os seus obxectivos. Veiga traballou moito, pelexou moito e tiñamos que facer algo para manter viva a súa memoria e o seu legado. No acto intervirán o conselleiro, que o abrirá e pecharao; o xerente da EOXI, Ramón Ares; o seu antigo xefe, Ribeira Casado, que o formou no Clínico de Madrid; Manuel Melero, adxunto do servizo, que lle axudo cando o estaba implantando; Ana Martín, unha compañeira de Madrid, residente con el e Laura Gamonal, a última que formou. O moderador serei eu.
-A que se refire cando fala de que non se perda o seu espírito?
-Veiga foi pioneiro en desenvolver a atención especializada dirixida aos anciáns. Quería que se implantase en toda Galicia. Soamente temos servizo en Lugo e en Vigo, que son os hospitais que forman residentes. El pelexou moito para que a especialidade se expandise.
-A xeriatría é a cincenta?
-Iso habería que preguntarllo ao conselleiro de Sanidade. Un exemplo, en Lugo formáronse dous geriatras que están a intentar traballar en centros públicos da Coruña e non hai forma porque non se crean prazas. Case o 30% da poboación é maior de 65 anos. Esíxese atención pediátrica, pero non para os maiores. Esa é unha loita que está aí.
-Con que recursos contan?
-Na actualidade somos nove geriatras, temos un servizo, do mesmo xeito que Vigo, do que carecen outros hospitais. Ocupamos unha media de 47 camas. No inverno chegamos ás 59-60, co mesmo persoal. Necesitamos crecer e non nos deixan. Os nosos pacientes son moi complexos e precisamos ampliar persoal. Temos tamén o hospital de día de xeriatría, que colabora coas residencias, con atención primaria, con outros servizos como nefrología, dixestivo, oncoloxía. A valoración dos nosos pacientes supón dedicar tempo e somos conscientes de que cada vez imos ter máis. O noso hospital de día está en pleno desenvolvemento. En poucos meses pasaremos de funcionar de 8 a 3 a facelo de 8 a 20 horas, que é un cambio substancial que permitirá que evitemos non só que moitos anciáns acaben en urxencias, senón tamén o sufrimento das esperas.
-A cantos atenden?
-Atendemos a entre 30 e 40 diarios, dependendo das necesidades. O hospital de día témolo como vía rápida coas residencias de anciáns que se descompensan e aos que hai que facer probas, comprobar se precisan cambios no tratamento. Tamén nos mandan pacientes de atención primaria, doutras especialidades e mesmo de urxencias. O fluxo de pacientes é variable e vai en aumento.
-Que hai que facer ante ese aumento?
-Hai que abrir os ollos e planificar con tempo coa mirada posta en 2050, cando segundo todos os estudos, teremos o pico máis elevado de envellecemento. Agora estamos no 28%, pero neses anos sabemos que pasaremos do 30% e hai que estar preparados. Atoparémonos con moitos pacientes que demandan atención e con pouca poboación para traballar. Se as persoas maiores non están ben atendidas ímonos crear unha bóla de neve inmensa que vai afectar ás familias.
-Que hai que facer de cara aos próximos 20 anos?
-Programar a atención xeriátrica a nivel de Galicia. Existe un programa para crónicos, no que están incluídos novos e vellos, pero nese programa non hai ningún geriatra. O obxectivo é manter activo ao ancián. Moitos chegan á nosa consulta conducindo os seus propios coches e queren seguir facéndoo. Para iso necesitamos empezar xa con programas de valoración de actividades con atención primaria para interpretar os sinais que nos transmiten as caídas frecuentes, a deterioración funcional e outros síntomas. A OMS di que o envellecemento é saudable. Sabemos que imos envellecer, pero temos que facelo con coidados e nas mellores condicións.
-En que se diferencia a atención dun médico de familia da dun geriatra?
-A súa formación é diferente. A orientación dos geriatras está dedicada a coñecer o tipo de patoloxía das persoas maiores de 65 anos, a súa prevalencia; valoramos situacións coas que nos atopamos todos os días; evitamos a polifarmacia; determinamos a tempo a deterioración cognitiva; controlamos a patoloxía do estreñimiento, que é moi importante a esas idades; coñecemos moi de preto os trastornos por malnutrición. E, o que é tamén importante hai pacientes sans aos que hai que coidar para que sigan co seu mesma actividade e tratar de evitarlles deterioración funcional, trastornos depresivos ou demenciais.
«O hospital de día funcionará ata as oito da tarde, en meses. É un cambio substancial»
«Moitos pacientes chegan conducindo o seu propio coche e queren seguir facéndoo»