«O que máis interesa é a vida das mulleres traballadoras»

Francisco Albo
francisco albo CHANTADA / LA VOZ

LEMOS

ROI FERNÁNDEZ

Lourdes Ortiz presentou en Chantada un libro coordinado pola socióloga chantadina Julia Varela

21 jul 2017 . Actualizado ás 05:00 h.

A escritora Lourdes Ortiz presentou onte en Chantada o libro Memorias para facer camiño, que recolle testemuños persoais de mulleres españolas de diversas orixes sociais cuxa mocidade coincidiu coa década de 1960. A obra foi coordinada pola socióloga chantadina Julia Varela. Entre as mulleres que foron entrevistadas para a preparación deste libro atópase a madrileña Lourdes Ortiz, finalista do premio Planeta en 1995 coa novela A fonte da vida e autora dunha extensa obra literaria que abarca a narrativa, o ensaio, o teatro e a tradución, ademais de ser catedrática de teoría e historia da arte. A presentación do libro halle servido para coñecer a Ribeira Sacra, un territorio que non visitara ata agora.

-En que aspectos da súa vida céntrase o testemuño recolleito en «Memorias para facer camiño»?

-Do que falo sobre todo nas loitas estudantís dos anos sesenta, da chamada xeración do 68, algo que coñecín moi de preto e que tivo unha importancia social e histórica moi grande, porque foi entón cando empezaron a cambiar moitas cousas na sociedade española. Sempre digo que foi nesa época cando empezou realmente a Transición, porque todo o que pasou durante este período era algo que levaba cocendo xa desde os anos sesenta. Eu entrei na facultade en 1961 e en 1965 foi cando comezaron as protestas dos estudantes, que xa non pararían realmente ata o final do franquismo. Os mozos desa época chegabamos á universidade desorientados, educados nunha sociedade moi tradicional e moi conservadora, e en pouco tempo vimos como empezaban a transformarse moitas cousas. É unha época moi importante que fixo cambiar completamente a sociedade e hoxe non se fala moito dela, polo que me parece moi ben axudar a lembrala. Algún día escribirei un libro titulado Madrid era unha festa, no que quero contar como era o ambiente desa época, toda aquela vitalidade, os cambios nos costumes... Hai que lembrar como fora ata entón a sociedade española, aqueles tempos nos que as mulleres necesitaban o permiso do seu marido para todo, para abrir unha conta no banco ou sacar o permiso de conducir. Moitos avances que coñecemos hoxe e agora que nos parecen cousas normais empezaron a fraguarse naqueles tempos.

-Que lle pareceron as demais historias persoais reunidas nesta obra?

-As que máis me interesan son as historias das mulleres traballadoras, das que loitaron para sacar adiante ás súas familias no campo, no mar, nos pobos e nas aldeas. No libro hai historias moi fermosas e o que fixeron Julia Varela e as súas colaboradoras paréceme moi interesante. Hai tamén testemuños relacionados coas loitas universitarias, pero esas historias xa as coñezo moi ben. Interésame moito máis saber coñecer como foron as vidas das mulleres traballadoras no campo, en ambientes que non coñecín tan a fondo. Son historias que merecen ser contadas.

-Que impresión causoulle a Ribeira Sacra nesta visita?

-Foi unha estancia curta, de só catro días, pero grazas á xenerosidade das persoas que me acollen aquí puiden aproveitar este tempo para visitar moitos sitios. Estiven contemplando a beleza das paisaxes, os viñedos das ribeiras, os mosteiros, unhas igrexas románicas marabillosas... Tamén puiden aprender moito galego estes días. Sorprendeume moito descubrir todas estas cousas. Teño que admitir que coñecía moi mal estas terras porque todas as visitas que fixera ata agora a Galicia foron sempre á costa e nunca estivera no interior. Para min é todo un descubrimento e estou encantada de ter feito esta viaxe. Prometo volver máis adiante con máis calma para ver e coñecer máis cousas.

-É posible que algunha vez chegue a escribir sobre a Ribeira Sacra?

-Pois supoño que si, é algo que me encantaría, pero tería que coñecela máis fondo. Aínda que agora estiven pouco tempo, non parei de sorprenderme vendo todo tipo de cousas, as paisaxes do Miño, as vides, os carballos...

 

múltiples voces

Na elaboración do libro Memorias para facer camiño, Julia Varela colaborou con Pilar Parra e Alejandra Val Cubero. As autoras mantiveron numerosas entrevistas coas mulleres que protagonizan a obra e sobre esa base redactáronse os seus respectivos testemuños, presentados en primeira persoa. Entre as entrevistadas, ademais de Lourdes Ortiz, atópanse personalidades coñecidas como a avogada e política Cristina Alberdi, a dirixente feminista Empar Pineda e a escritora Rosa Pereda. Julia Varela sinala que un dos obxectivos da obra é resaltar o papel das mulleres «como importantes axentes dos cambios sociais» e enfocar a historia da chamada Transición dun xeito diferente á habitual