Aquel tórrido día que Chantada explotou

Rodrigo Fernández
roi fernández CHANTADA / LA VOZ

LEMOS

ROI FERNÁNDEZ

Fala, sesenta anos despois, a única vítima que segue viva do accidente da pirotecnia dos irmáns Cabo

02 jul 2017 . Actualizado ás 05:00 h.

O 30 de xullo cumpriranse sesenta anos da explosión da polvoreira do taller de pirotecnia dos irmáns Cabo, no que morreu unha persoa e outras tres resultaron feridas. María Luisa Carbón Expósito, queimada de gravidade na explosión, é a única empregada que aínda vive e conta a súa tráxica experiencia daquela calorosa tarde do verán de 1957.

A empresa dos irmáns Enrique e Jesús Álvarez Cabo fornecía de fogos de artificio e montábaos nas festas de Vigo nas do Apóstolo en Santiago. Era unha fábrica importante e coñecida en Galicia e dispuña de varias casetas a modo de polvoreiras para almacenar un gran volume de pólvora. Son moitos os chantadinos que lembran aquela tórrida tarde de xullo na que se estaban fabricando os foguetes para as festas da Coruña. Como Pegerto Figueiras, veciño da rúa Formoso Lamas no barrio da Alameda, que estaba cos seus amigos na coñecida zona de baño da Curva e foi testemuña do potente estrondo e os ladrillos voando ata a canle da presa da Chapacuña. «Vin como explotaba -conta- e quedamos todos atolondrados polo ruído». Pegerto Figueiras lembra como na maior das explosións «levantouse o fume como unha bomba atómica». Despois achegáronse e viron «como levaban ao morto amais dun taboleiro».

José Juan Iglesias Balboa tiña naquel entón 14 anos e xa sabía escribir a máquina, tarefa coa que podía axudar ao seu tío na Casa Sindical, situada na avenida de Lugo á altura do vello cemiterio. Estaba só esa tarde mentres pasaba dunha estancia a outra por un corredor onde había unha fiestra desde a que se podía ver a polvoreira. O estrondo fíxolle levantar a vista e ao mirar á fronte viu como voaban as catro casetas lle ladrillo, que estaban uns cento cincuenta metros da beira da Asma fronte á Alameda. Xa na rúa, «facía moitísimo calor, nunca fixera tanto en Chantada, había quen dicía que explotara o Sol, daquelas había moita ignorancia, a xente dicía calquera cousa».

Son tamén moitos os que contan que o estrondo fixo romper os cristais de moitas casas e establecementos da localidade, os do cuartel da garda civil, o comercio de Fraga no centro do centro urbano, os das casas da Alameda e moitos máis. E tamén hai quen afirma con seguridade que a explosión se oíu en Carballedo e Taboada.

Só en zapatillas

María Luisa Carbón Expósito vive hoxe coa súa familia no barrio da Santa Mariña en Chantada. Aínda garda na súa memoria a fatídica tarde e o momento en que un dos xefes, Jesús Álvarez Cabo, foise a outra caseta a buscar uns xogos de luces para que ela e outros empregados montásenos en foguetes. A seguridade tiña que ser máxima: «Para moverse neses talleres había que levar zapatillas e non zapatos de adoite dura, porque o rozamiento con adóitea branda facía máis difícil que se producise unha faísca con calquera piedrecilla, igual que á hora de fregar algún metal para limpalo, iso tíñase moito en conta».

Jesús non chegou a traer os xogos de luces. Todo voou polo aire. María Luisa lembra que co corpo queimado, descalza e deixando farrapos de pel no chan, puido chegar ata a pasarela da Asma na Alameda, alí atopouse cunha rapariga.

Momentos antes, esa moza aprendía costura nunha casa próxima con outras rapazas que, ao oír a explosión, escaparon rúa arriba, pero María Teresa , así se chama esta muller que tamén vive para contalo, decatouse que o que explotara era a polvoreira onde traballaba a súa prima María Luisa, así que se deu a volta e separándose do grupo intentou ir na súa busca. No medio da pasarela cruzouse cunha muller humeando, coas roupas, a pel e o pelo queimado e preguntoulle se sabía algo da súa prima María Luisa, entón esa muller queimada contestou: «Teresiña, a túa curmá son eu».

María Luisa Carbón sufriu moita dor e pasou medo, pois escoitaba consciente aos médicos dicir que de tales queimaduras era moi difícil sobrevivir. Tivo que pasar oito meses hospitalizada en Lugo baixo a atención do doutor García Portela. Foi todo un suplicio para esta muller que, armada de coraxe e ganas de vivir, hoxe malgasta sorrisos ao lembrar o terrible episodio ocorrido aquela tarde do trinta de xullo de 1957 na parroquia de San Salvador de Asma.

Un morto e tres feridos

A explosión, que a prensa da época atribuíu á forte calor no momento en que os empregados mesturaban produtos pirotécnicos, levou por diante a vida de Jesús Álvarez Cabo, que tiña 48 anos e era copropietario do negocio xunto co seu irmán Enrique. Ademais, tres dos traballadores que estaban nese momento nas instalacións resultaron feridos de gravidade. Eran María Luisa Carbón Expósito, Alicia Leal Bique e José Rodríguez Fernández