Manuel Blanco Desar: «A demografía galega parécese á que deixa unha catástrofe ou unha guerra»

Por cada mil mulleres en idade fértil nacen en Galicia 1,07 nenos. Un balance insostible ao que non se achegaron aínda Alemaña nin Xapón, dous países que con todo decláranse desesperados polo seu declive demográfico. Manuel Blanco Desar (Santiago, 1965) cre que non se pode confiar xa en que a demografía galega se arranxe cando está a piques de baixar o volume de poboación por baixo de 2,7 millóns por primeira vez desde o 2003. Insta a actuar se se quere manter o sistema de benestar actual.

-É experto en economía e demografía, como bosquejan o futuro de Galicia ambas as disciplinas?

-Galicia non pode seguir sendo unha comunidade tan dependente da asistencia externa. As empresas teñen que empezar a deseñar estratexias de futuro para envorcarse cos mercados exteriores se queren seguir existindo, porque a demanda interna galega vai ser moi pequena dentro de medio século pola perda de poboación.

-É reversible a encrucillada na que estamos, ou caemos xa polo barranco demográfico?

-Os expertos din que non, xa non é reversible. O demógrafo austríaco Wolfgang Lutz asegura que cando levan tantos anos cunha taxa de fecundidade por baixo de 1,3 (nacementos por cada mil mulleres en idade fértil) créanse unha serie de ocos na sociedade que son imposibles de cubrir e rexenerar.

-Rendémonos entón e pensamos nunha Galicia de dous millóns de habitantes?

-Eu quero ser optimista, pero optimista da vontade. Renderse preventivamente non é unha opción se queremos manter o estado de benestar tal e como o coñecemos. Temos que defender o que temos. Pero non se que máis se necesita para ver que Galicia vai cara ao colapso demográfico no seu estado social. É inconcibible que non se vexa que é insostible nese escenario a sanidade pública, as pensións ou o financiamento da educación sen unha fonte de ingresos que está condicionada á existencia de poboación nova.

-Quen e por que non quere ver o problema demográfico?

-Os motivos da negación deste problema son moitas veces políticos e ás veces biográficos. Hai quen di que hai que ter nenos e non predica co exemplo, iso é durísimo. Aquí si que fai falta o patriotismo para facer un esforzo entre todos para saír desta. Pola contra, esta senda, en materia de benestar, non nos levará a ningún sitio bo.

-Tampouco chega con apelar á cidadanía a que teña fillos.

-Claro, claro, son consciente. Pero é que a situación da demografía galega parécese á que deixa unha catástrofe natural ou unha guerra. Non temos medios, pero todo o que teñamos debemos utilizalo desde unha estratexia integral que implique a todas as administracións. Non pode ser que as autonomías agarden ao Estado; o Estado á UE, e os concellos a que se impliquen os demais. Cada un ao seu nivel pode facer cousas.

-E se non actuar de verdade para atraer inmigración, para incentivar ter fillos, para crear emprego que reteña poboación?

-Estamos a pór aos mozos a alfombra vermella para que se vaian. Dentro de 15 ou 20 anos xa non se poderá facer nada, e os rapaces non terán outra alternativa máis que a de irse. ¡Como van poder soportar a carga tributaria que implique manter o actual estado de benestar!

«Non se que máis se necesita para ver que Galicia vai cara ao colapso demográfico»

-Asústalle ver a evolución da pirámide de poboación de Galicia, enorme nos chanzos de maior idade e raquítica na dos mozos?

-Asústame o que non asuste a todo o mundo. Asústame a insensatez. Asústame ver como reacciona o Xapón, Alemaña e outros países case á desesperada ante o declive demográfico e que en España se siga agardando. Ninguén nos vai a axudar nisto.

-Explique, como afecta a calquera galego que Galicia envelleza, que perda poboación, que a natalidade caia ao mínimo?

-Isto é como recibir unha herdanza e gastala sen buscar novas fontes de ingresos. Recibimos un capital de xeracións que as pasaron canutas para lograr este estado de benestar que temos, e agora estamos a vivir a conta do crédito.

-Afectaranos a todos?

-Si, especialmente aos que menos recursos teñen. E o envellecemento faranos aínda máis remisos ao cambio e á innovación.

«É insostible que haxa tantos concellos»

Manuel Blanco Desar defende un cambio no mapa territorial galego e español para facelos máis áxiles e con maior capacidade de reacción ante un escenario no que augura que non nacerán en Galicia máis de 10.000 nenos cada ano.

-Que hai que facer para plantar cara ao declive demográfico?

-O primeiro, ser consciente de que temos en contra o tempo. Tardamos moito en mentalizarnos do problema, e en xeral aínda non se ve, a pesar de que no último ano naceron só xa 19.000 nenos en Galicia e en dez ou quince anos nacerán 10.000. E segundo, tampouco temos a capacidade de reacción financeira doutros países. Hai que facer unha análise do que temos e deseñar un obxectivo integral.

-Que se traduce en...?

-Por exemplo, primar o esforzo demográfico que fai cada individuo. Imaxínese: se é necesario prescindir dunha persoa nunha empresa e elíxese a unha que ten un fillo, pois se deixa na precariedade a dúas persoas. Hai que ter unha estratexia integrada.

-Lugo e Ourense son as provincias con menos novas de Europa. Poden cambiar o seu destino?

-Todos os territorios rurais do mundo desenvolvido perden poboación. Non se pode confundir a caída de natalidade co despoboamento. Pero pódese actuar, non primando ás capitais. Non hai por que concentralo todo nelas e axudar a unha redistribución da poboación nova.

-Cambiaría o mapa local?

-É insostible que haxa tantos concellos, é catastrófico á hora de planificar. Hai moitos concellos que non poden ter nin aparellador e iso bloquea ata os investimentos empresariais.

---

---