A peonalización foi a primeira arma de Pontevedra contra a lamentable imaxe que tiña a zona vella
16 jul 2017 . Actualizado ás 05:00 h.Miguel naceu en 1962. Saíulle a barba nos oitenta, naqueles anos nos que a heroína empezou a abrazar as rías galegas. Lembra ben eses tempos e como a droga levou por diante a vida de trece dos seus compañeiros de pupitre. Vivía el no centro histórico de Pontevedra, na rúa Sierra . Dicir que vivía alí é case esaxerado. Aí estaba a súa casa, pero recoñece que, máis aló dela, apenas pisaba a zona histórica: «Era un sitio marxinal, de trapicheo e punto, é que non se podía entrar en moitas partes. Á zona vella íase a por droga, esa era a realidade. Ou se ía a aparcar gratis. Aquilo era un inferno de coches. Sen dúbida non era un sitio recomendable para mozos», lembra. Iso ocorría hai máis de 25 anos. Miguel, Miguel Lago, é hoxe o presidente do colectivo Zona Monumental de Pontevedra, a asociación que pon cor ao comercio do casco antigo. Nunha frase, resume como se combateu a marxinalidade, o trapicheo e, de paso, o feísmo que se había ido coando por cada poro da contorna monumental: «A peonalización foi clave. E por suposto as actuacións para pór bonita a zona e mellorar as prazas, tamén. Así foi como empezou todo», di.
Cóntao Miguel, que desde o colectivo que preside abandeira iniciativas para seguir facendo amable a zona histórica, por exemplo colgar fotos artísticas dos comerciantes para identificalos cos seus negocios. Pero óese tamén a pé de rúa. As claves da transformación, ademais da pedra angular da peonalización, foron os continuos investimentos para mellorar o espazo urbano. Pero, ollo. Non só houbo que gastar diñeiro en obras. Houbo que tomar decisións. Por exemplo, acabouse cos botellóns colosais que se facían na zona do Campillo, que deixaban o lugar convertido nun horrendo vertedoiro de botellas, nas proximidades dunha das xoias arquitectónicas da urbe, a Real Basílica Santa María a Maior.
Exército do «bonitismo»
Todo iso ocorreu hai anos. Xa non se combate o feísmo en Pontevedra? Si. Talvez non tanto como se debese, porque na zona histórica segue habendo moitos recunchos de fea estampa. Pero a aposta é clara. A do Concello, e a do exército de o bonitismo que se ha ir creando na cidade. Porque, talvez, ese teña sido o mellor mérito: convencer os cidadáns de que aquel patito feo que era o casco antigo podía ser un cisne. E agora non falta quen poña o seu granito de area. Hai casos especiais. Un deles é o de Joaquín Diéguez, que rexenta unha cerería nunha ruela da zona histórica. O home dá cor ás canaletas para evitar que luzan sucias. Se ve unha pintada na súa rúa, a limpa. E o último que fixo foi construír bancos con palés para ofrecer asento a quen pase pola angosta San Román.
Tamén nos barrios
Pero Pontevedra non é só centro histórico. A cidade ten moitos barrios. E moitos outras frontes para combater o feísmo. Entre as materias superadas está, por exemplo, ter gañado para o goce dos veciños o paseo fluvial do Lérez, un paraíso en verde con praia fluvial incluída, que antes era unha cuneta de terra e árbores rodeada dunha estrada invadida de coches. Loitouse tamén por cambiarlle a cara ás popularmente coñecidas como casas baratas. A proba evidente é Salgueiriños, que agora loce como un barrio de casiñas de bonecas de cores.
Queda moito por facer. Hai áreas con importantes problemas de feísmo, como Mollavao. Pero hai camiño andado. En Monte Porreiro, un dos sitios onde máis houbo que traballar, falta quitar do mapa unha liña de alta tensión que afea a contorna. Pero houbo cambios. Citemos uno colorido: o mural cubista do arquitecto Román Corbato para tapar un antiestético muro.
Talvez, para entender o tren do bonitismo no que un día se subiu Pontevedra, non se deban citar obras e nin sequera falar da peonalización. Iso só foron as ferramentas. O bonitismo pontevedrés é, neste momento, intangible. Pono os nenos que xogan libres nunha cidade sen coches; pono a música rueira que soa na zona monumental; pono os risos nas terrazas das que se pode gozar sen ruídos de motores. Pontevedra hai tempo que xa non está bonita. Agora é bonita.