Asegura que Cortabitarte e o ADIF non souberon detectar o perigo que finalmente «cristalizou» no accidente
29 jun 2017 . Actualizado ás 07:19 h.A sección Sexta da Audiencia Provincial da Coruña, con sede en Santiago, confirmou nun auto a imputación no caso Alvia de Andrés Cortabitarte, director de Seguridade na Circulación do ADIF cando se puxo en servizo a liña de alta velocidade Ourense-Santiago. Isto implica que, polo momento, o aínda alto cargo do administrador ferroviario sentaríase no banco xunto ao maquinista do Alvia, a falta de ulteriores pescudas. Os maxistrados desestiman os recursos do ADIF e dos avogados de Cortabitarte e apoian a tese do xuíz, que en realidade seguiu a liña de investigación da propia Audiencia cando hai algo máis dun ano evitou que a instrución se pechase prematuramente para aclarar se se realizou unha avaliación do risco na curva de Angrois.
O tribunal aprecia indicios dunha «actuación deficiente, incompleta e parcial» no proceso para analizar os riscos da liña, onde morreron 80 persoas e 144 resultaron feridas. Para os maxistrados, o investigado e a súa organización non souberon detectar o perigo que finalmente «cristalizou» no descarrilamento do Alvia na curva de Angrois.
A Audiencia toma esta decisión con algunhas reservas, pois cre necesario realizar máis investigacións respecto diso. No entanto, afiánzase a tese xurídica de que o ADIF non soubo prever un perigo evidente de descarrilamento na curva de Angrois, especialmente cando se decide modificar o proxecto orixinal en xullo do 2010 e deixar aos trens sen a supervisión continua da velocidade do ERTMS a partir do quilómetro 80,196, moi preto da curva onde descarrilou o Alvia (quilómetro 84,116).
Os maxistrados consideran que este perigo podería detectarse se se aplicou o regulamento do 2009 sobre o Método Común de Seguridade para avaliar o risco, norma que considera aplicable a partir de xullo do 2010, pois, a pesar do que se argumenta nos recursos, non consta que se notificase á Comisión Europea que o proxecto estaba nun avanzado estado de desenvolvemento. Tamén creen que a apertura dunha liña de alta velocidade «é unha modificación significativa que afecta á seguridade», e o é aínda máis claramente a eliminación do sistema ERTMS no tramo onde se produciu o accidente. Non hai razóns xa que logo para eximir a esta liña -inaugurada en decembro do 2011- dunha avaliación de riscos que era preceptiva, a pesar de que o ADIF considera que só sería obrigatoria a partir de xullo do 2012.
O perigo evidente da curva, que pasou inexplicablemente inadvertido, poderíase ter detectado «de levarse unha avaliación integral cuantitativa do risco», un dos modelos previstos no Método Común de Seguridade. De feito, un dos documentos achegados polo ADIF elaborado polas empresas que instalaron a seguridade na liña reflexa que o risco de exceso de velocidade nunha zona con limitacións temporais ou permanentes era «despreciable», precisamente pola «extrema fiabilidade do ERTMS», que reconduciría calquera exceso de velocidade. Ese non foi o caso na curva de Angrois. Alí o sistema ASFA só prestaba un apoio ao maquinista, pero non corrixía os máis que posibles erros humanos. Os maxistrados conclúen que «non se prestou atención ao concreto perigo que implicaba a curva» e non se avaliou xa que logo o risco evidente de exceso de velocidade na zona que non estaba cuberta por un sistema de supervisión continua. O ADIF aceptou este risco sen máis, asegúrase no auto, polo que conclúe que hai base xurídica para a imputación de Cortabitarte.
Os maxistrados corrixen algunhas conclusións do xuíz que non afectan o fondo do asunto
No auto notificado onte, a Audiencia da Coruña corrixe algúns aspectos do auto do xuíz que serviu para imputar a Andrés Cortabitarte, aínda que non afectan o fondo da cuestión. Concretamente, os maxistrados rexeitan que as empresas encargadas de instalar os elementos de seguridade avisasen de forma expresa ao ADIF do risco de descarrilamento na curva, cuestión que «carece de base fáctica suficiente» e, se fose así, «a base para a imputación sería nítida e deberíase ter producido con moita maior antelación». Aínda que fontes do ADIF salientaban onte esta cuestión, en realidade non modifica os parámetros de imputación por imprudencia grave.
Tanto a plataforma de vítimas como o avogado do maquinista, Manuel Prieto, celebraron que a vía de investigación contra o administrador ferroviario consolídese. Jesús Domínguez, portavoz da plataforma, valorou que se manteña a imputación, pero tamén que se solicite un ditame á Axencia Ferroviaria Europea. De feito, o auto da Audiencia utiliza ideas da Axencia que están contidas nun correo electrónico enviado ás vítimas.