O amianto, principal compoñente das placas de fibrocemento de uralita, non só enturba a visión, senón que tamén pode atacar ao corpo
22 may 2017 . Actualizado ás 10:24 h.Ninguén se refire a esas placas que cobren galpóns e casas como fibrocemento. Todos as coñecen polo nome da principal empresa que as comercializou no noso país. É a omnipresente uralita. Nos setenta e oitenta o seu uso fíxose masivo e indiscriminado. «Solucionaban calquera necesidade. Substituíron os soportes de madeira das cubertas de teza, eran máis baratas e non necesitaban mantemento. Un día, alguén non as tapou e descubriu que eran un tellado en si mesmas», conta o arquitecto Carlos Quintáns, que engade: «Triunfaba aquilo que cumprise unha condición: resultar económico». O amianto ou asbesto, a súa compoñente estrela, é moi bo illante, pero tamén cancerígeno. Hoxe non hai esquina de Galicia que se libre del. «Invadiu os espazos que podían estar ocupados por outros materiais máis dignos. O único que se salva é o que está sumido no maior dos desintereses», lamenta Quintáns.
A prohibición do amianto no 2002 non se traduciu na desaparición do fibrocemento da nosa paisaxe, séguese fabricando, pero sen este compoñente, e, ademais, tampouco é obrigatorio retirar o que contén fibras cancerígenas. Con todo, as empresas que se dedican á súa extracción comezaron a notar un cambio. «O revestimento de cemento deteriórase cos anos. É aí cando as fibras de amianto poden soltarse», apunta Ricardo Pillado, o xerente de AGMA, unha das empresas autorizadas para a extracción de uralita anterior ao 2002. O bo tempo anima os encargos, que comunican con 45 días de antelación ao Issga. «A xente comeza a ver que non hai tanta diferenza entre facelo mal, eles mesmos, e ben. As multas tamén contan», apostila mentres supervisa unha extracción en Noia. En Mugardos, Prosema Noroeste ocúpase de deixar libre de amianto a cuberta dun restaurante. «Os traballadores visten equipos de protección especial, os EPI, con máscara, luvas, mergullador e botas. O inmoble está valado e previamente se esparce polas placas un líquido que impide que as fibras cancerígenas despréndanse», detalla Juan Rilo González-Vallés, director da compaña. Os operarios cámbianse nunhas unidades móbiles especiais. «Vendemos unhas 80 por toda España», destaca o xerente de AGMA, onde deseñaron as súas propias cámaras. Para Quintáns, profesor de Construcións Arquitectónicas da UDC, o problema das novas placas de fibrocemento están no seu uso: «A uralita empregouse para a peor arquitectura posible». O Pavillón da República Española foi para el un exemplo de como non ten por que ser sempre sinónimo de mal gusto.
España prohibiu a comercialización do asbesto hai 15 anos
No 2002 España prohibiu a comercialización de calquera material con amianto, ou asbesto. Non nos libramos del, xa que non se obrigou a retirar o existente. O 2005 é o ano no que a prohibición se estendeu a todos os membros da UE. A OMS catalógao como un perigoso cancerígeno. Canadá, un dos principais exportadores mundiais a economías subdesarrolladas, opúxose a esta catalogación, aínda que anunciou que deixará de producilo no 2018. Desde o 2006, todas as empresas que se dedican á retirada de amianto en España deben estar inscritas no RERA, o rexistro de empresas de risco por amianto. Antes de realizar unha actuación, teñen que entregar un plan de traballo á autoridade laboral competente. No caso de Galicia é o Issga. «Pódese dicir que todas as construcións anteriores ao 2002 conteñen materias con amianto. Non se levou a cabo unha política de desamiantado masiva, xa que, entre outras cousas, suporía un problema medioambiental», comenta Lucía Ferrón Vidán, do Issga.