Evaristo Pérez dirixía a unidade da Policía Nacional que arrestou un martes de entroido a Ricardo Portabales, cuxo arrepentimento desembocou nesta investigación
25 abr 2017 . Actualizado ás 07:47 h.Pouco se imaxinaba aquel martes de entroido de finais dos oitenta -non pode precisar o ano concreto- que o que se presupuña ía ser outro golpe contra o tráfico de drogas a pequena escala en Pontevedra remataría derivando na primeira gran investigación contra o narcotráfico, a operación Nécora. Por aquel entón, Evaristo Pérez era xefe do grupo de estupefacientes na comisaría provincial, á que chegara en 1985: «A Ricardo Portabales detíveno. Estabamos a investigar a unha persoa que traficaba con drogas e tivemos noticia de que ían facer un pase diante da Peugeot».
No coche do propietario dos estupefacientes atopábanse un descoñecido para o grupo antidroga de Pontevedra: Ricardo Portabales. «A partir daquela víñame ver. Tiven que cambiar de teléfono porque me chamaba a casa ás catro da mañá e pólo a nome da miña muller. Hai moito tempo que non sei nada de el».
Portabales ingresou en prisión, pero seguiu mantendo o contacto con este axente da Policía Nacional. «Un día chamoume, que quería facer unha denuncia. Fun a velo ao cárcere e díxome que quería denunciar a media humanidade, a Carlos Goyanes, a Eduardo Barreiros e a algún colega dunha comisaría próxima». Ante o panorama que lle describía quen foi considerado, xunto a Manuel Fernández Padín, o primeiro arrepentido do narcotráfico galego, Evaristo Pérez aconselloulle que o escribise. Cando comezou a nomear a compañeiros díxolle: «Non me contes máis e escribe unha carta ao xulgado de garda».
O escrito aterrou no xulgado de instrución que por entón dirixía o maxistrado do Supremo Luciano Varela. Este último púxose en contacto con Evaristo Pérez para pedirlle a súa opinión: «Díxenlle que o 90 % era todo unha invención, bobadas que non tiñan nin pés nin cabeza».
Á vista de que Portabales aludía a persoas de distintos puntos do territorio nacional, Luciano Varela remitiu o escrito á Audiencia Nacional. Para a súa sorpresa, ao cabo dun mes, Evaristo recibiu un télex de Baltasar Garzón citándoo en Madrid. «Preguntoume o mesmo que Varela, e eu deille a miña opinión, e o xuíz Garzón dime que se van querelar e vanos a deter a todos».
De regreso a Pontevedra, reuniuse con Luciano Varela para transmitirlle a decisión de Garzón: «Puxo un xesto un pouco escéptico como dicindo que a palabra dun chourizo vai valer... E foi o que desencadeou a operación Nécora».
Coa perspectiva que dá o tempo e transcorridos vinte e sete anos daquel 12 de xuño de 1990, Evaristo Pérez é contundente ao valorar este operativo: «Tanto traballo para tan pouco resultado non mereceu a pena. Había pouca chicha». No entanto, recoñece que foi moi simbólica, «tivo un efecto impactante. Isto parecía a invasión de Vietnam . Pero no aspecto dos resultados, por condenados, foi un fracaso, desde o meu punto de vista».
Portabales, xa como testemuña protexida, «estivo unha tempada cobrando un soldo do Estado, con escolta, con coche, con piso... ata que alguén se deu conta de que non podía seguir indefinidamente e quitáronllo. Parecía un ministro».
A escasos meses de cumprirse un novo aniversario da operación Nécora, Evaristo Pérez, xubílase na Policía Nacional, corpo ao que este ourensán, que se considera pontevedrés de toda a vida, dedicoulle os últimos 44 anos e seis meses da súa vida. O seu primeiro destino foi Barcelona onde comandou o grupo de estupefacientes «cando a droga aínda en Galicia case nin se coñecía», para logo pasar polas comisarías de Ribeira e Vilagarcía antes de recalar na cidade do Lérez.
«A min colleume de cheo a agresión ao presidente do Goberno. Foi o momento máis desagradable que vivín»
O de Evaristo Pérez é posiblemente un dos rostros máis coñecidos da comisaría. É o que ten ter dirixido os últimos dezasete anos a brigada de seguridade cidadá, entre cuxos labores se atopan os dispositivos de seguridade durante os partidos que disputa en casa o Pontevedra ou os despregamentos policiais en caso da visita dalgunha autoridade. É por iso polo que lembra que lle colleu de cheo a agresión ao presidente do Goberno: «Saín en La Voz de Galicia en primeira páxina ao día seguinte». A agresión a Mariano Rajoy «foi un feito moi desagradable porque lle pegan ao presidente do Goberno na súa cidade. Talvez foi o momento máis desagradable en todos os meus anos na policía. Nunca imaxinei que lle puidesen agredir a un presidente do Goberno».
Fronte a todas as voces que afirmaron que puido haber un fallo de seguridade, Evaristo Pérez entende que «se un político se mestura entre a xente, deixa que a xente lle abrace, fágase fotos... A seguridade fallaría se o rapaz lle pegase unha segunda puñada. Pero o primeiro é imprevisible».
Aquel 17 de decembro do 2015, dirixía o segundo anel de seguridade ao redor de Rajoy, de tal modo que o primeiro cinto, o máis próximo, corría a conta de axentes adscritos a Presidencia do Goberno. «Quen se vai imaxinar que un rapaz de 17 anos vaille largar un leite ao presidente?».
Inevitable, dada a súa xubilación, é preguntarlle por aquelas investigacións que o marcaron na súa carreira. E, sen dubidar, responde : «Temos unha espiña cravada nesta comisaría, que é o caso de Sonia. É un tema que aínda se segue investigando».
Fai un paralelismo con outra investigación que tamén ten colgado o cartel de «sen resolver», a relativa ao asasinato en 1988 de Yasmina Soto-Quiroga Peralba, de 17 anos. «Non tivo tanta repercusión social», rememora, á vez que lembra como o corpo sen vida desta adolescente de Seixo (Marín) apareceu na contorna do lago de Castiñeiras. «Investigámolo en profundidade e non fomos capaces de aclaralo», sostén, á vez que remarca que «nun caso e no outro hai un sospeitoso moi cualificado».
De encheu tamén lle tocou todo o relacionado coa movida. A Evaristo Pérez non lle doen pezas ao recoñecer o labor do goberno da capital. «Hai que dicir publicamente que o Concello de Pontevedra tivo unha boa idea, que foi trasladar a movida ao Recinto Feiral a pesar de que hai xente que di que non hai que trasladar a movida, hai que suprimila. Como non se pode suprimir, polo menos ímola a pór nun sitio onde non moleste á xente».