Gañador do Proxecta Innovación, o IES de Meaño defínese como «makerschool»
28 oct 2019 . Actualizado ás 10:16 h.Situado no corazón do Salnés, Meaño é un pequeno concello que bascula entre os próximos Sanxenxo e Cambados, lugares onde os seus estudantes van facer o bacharelato e a FP. Pero ata ese momento, a secundaria cúrsana nun edificio de liñas modernas e grandes ventás que acolle a 172 alumnos e 22 profesores.
O instituto sempre se caracterizou por un claustro compacto e amigo das novidades. Eles son centro Abalar e moitas das súas iniciativas teñen dez anos, aínda que case todas han ir evolucionando co tempo. Actualmente, o seu proxecto estrela ten nome propio: Makerschool. Creouse unha empresa entre todo o colexio que fai uns produtos (con impresoras 3D) para despois vendelos fisicamente e por Internet; o diñeiro obtido vai destinado a unha oenegué, a Asociación de Loita contra o Cancro. Con este plan gañaron o segundo concurso Proxecta Innovación, da Plataforma Proxecta, o espazo educativo da Fundación Amancio Ortega e a Fundación Santiago Rey Fernández-Latorre, un premio que lles permitiu obter os fondos necesarios para materializar as ideas que hoxe seguen funcionando, un ano despois.
«O importante de Makerschool -explica César Fernández, profesor de Tecnoloxía e coordinador de innovación- é que participa todo o profesorado, todas as materias».
Como funciona hoxe Makerschool? «Cada materia é un departamento da nosa empresa», comenta José Víctor Josevi Cimadevila, o director do IES: Matemáticas encárgase da contabilidade; Tecnoloxía mantén as impresoras 3D; o deseño dos produtos tamén é responsabilidade de Plástica; Física e Química estuda o uso de materiais para a impresión; ou Educación Física organiza unha carreira solidaria para vender os produtos (que se converteu na festa con portas abertas do centro).
A responsabilidade, clave
Os alumnos dedican entre dous e tres horas semanais ao proxecto, aínda que iso depende moito do momento e as materias. O interesante é que os responsables de cada departamento son estudantes, elixidos polos seus compañeiros, e «non hai nada como facerlles responsables», comenta Fernández, porque llo toman moi en serio».
Os de cuarto están hoxe en Tecnoloxía, optativa; son 20 alumnos divididos en varias comisións. Andrea e Nazareth ocúpanse da folla de produción, cos pedidos (cada clase apunta cantas pezas cre que pode vender) e os custos. Separados do resto e protexidos por máscaras e luvas, Pablo e Breixo están a probar os diferentes acabados para os obxectos: «Primeiro miramos en Internet como aplicalo, e agora estamos a ver como resulta», sen que lles convenza excesivamente ningún modelo. Peor o levan nunha mesa próxima, onde David, Damián, César e Pablo están a instalar de novo os drivers da máis antiga das impresoras do centro: «O maior problema é saber que lle pasa», explica un dos alumnos, mentres outro comenta que eles non montaron esa impresora, e cústalles máis entendela. Si axudaron a construír a segunda do centro -«levounos dous meses», recoñecen- e coa terceira foi carne sen ósos: «Montámola nunha tarde». Non todo o mérito é seu, porque cada vez as impresoras veñen mellor preparadas, «parecen de Ikea», resume outro estudante.
Nesta clase tan pouco tradicional tamén están Félix e Santi, buscando algún neno que necesite unha prótese que poidan construír coa súa impresora 3D. «Os nenos crecen moi rápido e cambian de prótese con frecuencia», explican, e Makerschool quere axudar. «Son uns cracs -di orgulloso Fernández-, puxéronse en contacto con web americanas, todo en inglés, buscando a quen podemos doar unha prótese [unha especie de luva vermella con dedos articulados] e buscan pola súa conta en todo o mundo». Cada cinco ou seis sesións, as comisións intercámbianse e uns explican a outros o que conseguiron e que queda pendente. «Funcionan moi ben», puntualiza o profesor.
Agora queren potenciar as vendas por Internet, á vez que estenden a rede pola comarca: «Os do colexio de primaria encargáronnos chaveiros, que eles mesmos deseñaron, e ofrecémonos ás empresas para facer os seus agasallos corporativos», di Fernández.
Pero as innovacións no IES non pasan só por Makerschool. Despois de valorar a súa situación, o claustro decidiu apostar polos desdobramentos para facer grupos máis pequenos, que se fan en todas as materias de primeiro e segundo desde o ano pasado: no canto de dúas clases teñen tres. «Foi unha gran decisión -di Cimadevila- sobre todo para a detección precoz de problemas, pero en xeral é bo para todos os alumnos».
Un centro único
O horto, simbólico
«Encárganse os de primeiro, e así se adaptan mellor ao colexio»
Ángela López, a profesora de Bioloxía, encárgase dun dos proxectos máis bonitos do colexio: o horto escolar. O instituto está na rede Voz Natura e hai anos alumnos e profesores decidiron deseñar un patio interior como un xardín. Árbores, plantas e bancos dotaron de vida un lugar abandonado e agora son os alumnos de primeiro os que o coidan: «É unha estratexia -explica López- porque lles serve para sentir o centro como algo seu e permítelles moverse polo instituto buscando as ferramentas e produtos».
12 de maio
Unha gran festa para vender os seus produtos
O 12 de maio, os alumnos dos centros da contorna (e todos os que queiran ir) están invitados a unha especie de festa-xornada de portas abertas. Haberá unha carreira solidaria, pero tamén talleres como o de Plástica, onde os estudantes de terceiro ensinarán a facer papel marbling, técnica que están a aprender con Aránzazu, a súa profesora.
Vida saudable
Os balóns «fitball» substitúen ás cadeiras
En todas as aulas as cadeiras hanse convertido en algo residual: «Usamos fitball [balóns de ximnasio] que se adaptan a cada alumno e son máis saudables», aínda que aos profesores ao principio non lles gustaba moito porque os mozos se movían demasiado; pero iso só ocorre uns poucos días.