Un colexio de Cervo segue a senda de Sargadelos: creatividade e orgullo galaico a partes iguais
02 may 2017 . Actualizado ás 11:19 h.As leis educativas e os pedagogos aconsellan aos colexios mirar ao redor e ensinar aos nenos a partir do que lles resulta máis próximo. E en Cervo (Lugo) tomáronse esta premisa ao pé da letra. Claro que se un colexio está situado a poucos metros do berce do deseño galego, a antiga fábrica de Sargadelos , é normal que considere este feito un sinal case divino e aprovéiteo.
Son dous as ideas que parecen motivar a vida do CEIP Cervo: creatividade e orgullo de galego. O centro -que recolle a 105 alumnos (30 de infantil, 75 de primaria) da contorna rural da localidade- leva xa anos dedicando o seu proxecto principal do curso a disciplinas artísticas, que se converten en transversais. Entenden que a arte non é unha materia residual, senón o fío condutor de todas as materias, porque a creatividade é aplicable a calquera cousa.
Manuel Martínez, director do colexio, recalca que todo parte da biblioteca. A mascota do centro, Puca, propón cada curso unha temática: este ano optou pola robótica e agora leva disfrace futurista. Pero como en Cervo todo ten dous apelidos (artístico e mariñán) o seu proxecto chámase EscornArte na Mariña lucense. O nome vén por Escornabots , uns mini robots que se montan en clase e que serven para iniciarse na programación. Aínda que xa realizaran algo de robótica, a temática deste ano sorprendeu e entusiasmado aos alumnos.
O día a día neste colexio, con tan poucos nenos, é un malgaste de creatividade á calor da biblioteca que, aínda que pequena en tamaño, ten uns fondos importantes. «Temos un equipo de biblioteca moi estable -explica Belinda Blanco , responsable do grupo- con catro ou cinco profesores no núcleo duro, e o resto colaborando activamente». Desde que no 2010 conseguiron un premio do Ministerio por boas prácticas lectoras (déronlles 10.000 euros), a biblioteca foi gañando músculo. Hoxe recibe a achega máxima que contempla o Plan de Mellora das Bibliotecas Escolares (Plambe) da Consellería de Educación, e falta failles porque este espazo fornece de lectura a todo o centro.
O poder dos libros é tal que no recreo hai un club que se reúne de forma regular. Estas semanas estaban a ler e analizando Amigos robots, de Isaac Asimov, que compaxinan con galletas para merendar.
Sen libros de texto
O que non teñen os nenos do CEIP Cervo son libros de texto. Hai moitos anos que se aprende con material propio a partir dun conto ou un libro xuvenil, aínda que curiosamente volveron aos volumes, pero iso si, en dixital. Quinto e sexto de primaria apuntáronse a Abalar desde o inicio do programa e agora son clases e-dixgal, o proxecto de textos dixitais da Xunta. Os mestres, acostumados crear os seus propios materiais, aproveitan máis a plataforma que o libro en si. Aínda que o tipo de ensino é diferente ao tradicional, «se os de 4.º teñen que saber os ríos de Galicia, os saben igual», puntualiza María Fernández, titora en primaria.
Traballo colaborativo
Pero o que caracteriza realmente ao CEIP Cervo é o traballo colaborativo entre cursos. Como son moi poucos alumnos, o claustro considera factible mesturalos nalgunhas actividades, é un xeito de facer comunidade pero tamén é bo para todos desde o punto de vista cognitivo. Á calor do proxecto pensado para o ano organízanse unha serie de talleres durante o curso.
Agora mesmo, por exemplo, están a traballar na creación dun disfrace para o entroido: de robot, obviamente. O que fixeron é dividir aos 75 nenos de primaria en tres grupos nos que hai alumnos de todas as idades. Un equipo prepara disfraces de Wall-E , o robot compactador de chatarra espacial ao que Pixar encheu de vida e amor; outro grupo fai o mesmo co robot máis famoso da galaxia, R2D2; e un terceiro equipo ha optado por un robot sen apelidos, o clásico de caixa de cartón que un neno pouco afeccionado ao cine pode imaxinarse.
No CEIP Cervo o deseño considérase algo natural dada a proximidade da antiga fábrica. Pero ademais están moi postos en canto ás novidades do centenario selo, xa que teñen un colaborador de excepción: Pepe Blanco , un dos creadores de Sargadelos. Del son a maior parte dos murais que adornan o colexio e nos que o protagonista é o azul cobalto, a cor característica da factoría. Tamén lles deseña a cartelería e explica o proceso aos nenos. Estes visitan a fábrica de cerámica con regularidade e aprenden de feito moita da teoría relacionada cos oficios a través do que ocorre en Sargadelos.
Finalmente, hai outro aspecto no que destaca este colexio rural: a integración. Presumen de ter as aulas abertas a alumnos con diferentes situacións, e contan on o apoio do ANPA.
Recreos temáticos
O recreo tamén é un momento para educar, polo menos iso pensan no centro. Por iso, o colexio non quixo limitar a diversión ao fútbol, que consideran é excluínte para moitos alumnos. Fronte a isto, estableceron un horario: os luns os de curso X xogan ao baloncesto, os martes teñen xogos de mesa, os mércores fútbol... e sempre, se non queren, poden saír ao campo libre, un xardín fantástico con minigolf, compostador, un recuncho de plantas aromáticas para coidar e un invernadoiro. «Hoxe tócanos futbolín», din os de primeiro o día da visita. Ao lado do invento futboleiro hai un xadrez xigante que dous nenos de primeiro ordenan con sorprendente acerto.
Normalización
A normalización lingüística é un aspecto moi coidado, con proxectos incribles, como o denominado Pezas únicas: todos os nenos fan debuxos nun tarjetón sobre o tema do ano e os plastifican para repartilos o Día das Letras Galegas. O fixeron sobre Sargadelos e entregáronse aos clientes das tendas da firma; ou coa música e a entrada dun concerto. Este ano será sobre robótica e queren chegar moi, moi lonxe. Algúns dos nenos reciben contestación de quen gozan da súa peza única. Outro proxecto de normalización foi A caixa viaxeira. Os alumnos fixeron un xornal contando quen e de onde eran e mandárono a varios colexios de Galicia. Cada centro tiña que ler o contido e engadir algo. Así foi rotando por toda a comunidade e o que ía durar uns meses converteuse nun periplo de dous anos e medio. Ao regresar, a caixa estaba abarrotada de recordos e moito cariño.
Arte, sempre
Cara a fin de curso organiza o Día da Arte Galega na Escola, con exposicións, presentacións a cargo de artistas de todo tipo e talleres en grao sumo variado. Aínda que a festa será a primeiros de xuño, o certo é que a visita de artistas é algo frecuente todo o ano: «Cada dous ou tres semanas ven alguén a presentar algo. Os rapaces están moi acostumados á presenza destas persoas, e tanto se nota que cando van á instituto destacan do resto. Os nosos alumnos preguntan aos escritores e falan con eles», resume Martínez.