Viaxes en bus baixo demanda e a 1 euro para loitar contra o despoboamento
GALICIA
A Xunta estuda o modelo de Castela e León para importar o transporte á carta e adaptalo a Galicia
08 novs 2016 . Actualizado ás 05:00 h.Castela e León é xunto a Galicia e Asturias uno dos territorios máis envellecidos de Europa. Amplas zonas desta comunidade padecen un despoboamento galopante e desde hai anos a Junta castellanoleonesa puxo o problema demográfico entre as súas prioridades políticas, apostando por favorecer a igualdade entre os cidadáns das zonas rurais e os dos ámbitos urbanos. Neste tipo de políticas enmárcase o sistema de transporte baixo demanda que o Goberno castellanoleonés desenvolve desde o 2004, consistente en adaptar o transporte -principalmente autobuses, pero tamén os taxis- ás necesidades das zonas afastadas das cabezas comarcais. Unha delegación da Xunta viaxou onte a Valladolid para estudar sobre o terreo este modelo.
O sistema é simple en aparencia, e consiste en que os usuarios chaman a unha central para reservar praza nun autobús para o día seguinte. Ese vehículo pode desviarse ou non da ruta da concesión, pero recolle a esa persoa no seu lugar de residencia e lévaa ao seu punto de destino por só un euro de ida e outro de volta.
Esta tarifa plana é, por suposto, deficitaria. O tramo de perdas na explotación compénsao a Junta de Castilla y León con seis millóns de euros anuais de diñeiro público. «Este proxecto forma parte das políticas transversais da Junta de Castilla y León para combater o declive demográfico», explica o conselleiro de Fomento castellanoleonés, Juan Carlos Suárez-Quiñones, que onte exerceu de anfitrión da conselleira de Infraestruturas, Ethel Vázquez, para compartir a experiencia deste proxecto pioneiro en España que a Xunta agarda poder implantar de forma progresiva. «Este sistema serviranos de axuda para desenvolver un similar en Galicia, tendo en conta que a configuración da poboación non é exactamente a mesma», asegurou Vázquez. Está previsto que os primeiros servizos baixo demanda instáurense en Galicia a partir do próximo verán, naquelas concesións que expiren e cumpran cos requisitos que finalmente se establezan.
Castela e León ten un amplísimo territorio con núcleos moi dispersos e unha densidade moi baixa (27 habitantes por quilómetro cadrado fronte aos 92 da comunidade galega), pero carece da profusión de vivendas dispersas de Galicia. A este tipo de diferenzas referíase a conselleira.
Unha tarifa «social»
Na comunidade veciña, a compensación do déficit de tarifa, que se mantivo durante os anos da crise sen variar un prezo que o conselleiro cualifica como «social», asúmese como parte dunha política estratéxica que o Goberno castellanoleonés priorizou desde hai anos. «Temos que garantir a igualdade dos cidadáns que viven nas zonas rurais, afastados das cabezas comarcais, e intentar fixar a poboación dándolles servizos», aclara Suárez-Quiñones, xuíz de profesión. A conselleira seguiu con atención as explicacións dos técnicos da empresa GMV, encargada de centralizar as chamadas e organizar os distintos medios de transporte para dar resposta ás peticións que os usuarios realizan vía teléfono gratuíto ou por Internet. No centro virtual de transporte que onte visitou a delegación da Xunta, nun parque tecnolóxico preto de Valladolid , xestiónanse uns dous millóns de chamadas ao ano dos 400.000 clientes potenciais que viven nas zonas rurais máis apartadas. Aínda que en realidade o servizo está dispoñible para algo máis dun millón de habitantes, pois tamén o utilizan usuarios das cabeceiras comarcais.
Apenas hai solicitudes en ruta. Os usuarios hanse acostumado planificar a viaxe e a facer a chamada preceptiva o día anterior. As viaxes serven sobre todo para as visitas aos centros de saúde e ao mercado semanal da comarca. O plan de transporte castellanoleonés inclúe o aproveitamento das liñas do transporte escolar para dar servizo aos usuarios do rural, unha idea que Ethel Vázquez tamén prevé implantar en Galicia. Esta combinación desenvólvese en 465 rutas escolares en 1.606 localidades.
O conselleiro valorou como moi positiva a experiencia, pois se acurtaron os tempos de viaxe, evítanse concesións de transporte que non resultan rendibles en zonas con escasa demanda -agora hai transporte público en máis de 3.500 núcleos que non o tiñan- e prodúcese un interesante aforro en combustible e emisións -fanse 2,5 millóns de quilómetros en lugar de 11,5-, á vez que se achegan os servizos públicos ás zonas máis periféricas. Trátase, en definitiva, de flexibilizar a oferta de transporte para adaptala á demanda. O obxectivo de Castela e León é xeneralizar este modelo en todo o territorio.
Dez empresas optan a deseñar o novo modelo de transporte, previsto para o 2020
A conselleira de Infraestruturas, Ethel Vázquez, confirmou onte que o novo mapa de servizos de transporte en Galicia estará a pleno rendemento no 2020. A primeira fase comezará a partir de agosto do 2017. Para iso a Xunta xa licitou seis contratos que deberán concretar os servizos a implantar nunha primeira onda. A estas seis licitacións, segundo puido saber La Voz, presentáronse dez empresas do sector da consultoría e a enxeñería. Trátase da UTE que compoñen Aquática Enxeñería Civil, Teirlog e Eryba; outra formada por Tool Alfa e GOC; Iplan Mobilidade; Altia Consultores; Eptisa; Prointec; Deloitte Consulting; a UTE de Iceacsa e Doymo; Idom Enxeñería; e Tema Enxeñería. Estes contratos contan cun orzamento inicial de 2,5 millóns de euros.
En Castela e León este modelo desenvólvese en nove provincias, nas que 400 vehículos diarios cobren 105 zonas nas que se deseñaron 810 rutas de transporte. En Galicia preténdese rematar cun modelo de concesións que en moitos casos xa non serve para atender as necesidades de mobilidade en moitas zonas, non só áreas rurais.
Despois de que se adxudiquen os primeiros servizos co sistema de reserva integrado, a Xunta planea crear unha plataforma que centralice as peticións dos usuarios, que será moi similar á que onte visitou a delegación galega encabezada pola conselleira Ethel Vázquez.