Algúns chámano o pintor da jet e é o autor do cadro do exalcalde Francisco Vázquez vestido con galas de embaixador que está colgado no Concello da Coruña. Cidoncha revélanos os segredos dos seus retratos.
09 mares 2017 . Actualizado ás 16:51 h.Aínda que é vigués de nacemento, Rafael Cidoncha (1952) está moi vinculado á Coruña, onde pasou a súa infancia e hoxe vive a súa familia. Nesta cidade está colgado no Concello o cadro que lle fixo ao exalcalde Francisco Vázquez vestido coas galas de embaixador. «Galicia influíu en min de moitos xeitos, tamén no meu carácter, por suposto», asegura o artista, que foi cualificado como o «pintor da jet», polos numerosos retratos que fixo de xente coñecida, entre eles o rei emérito.
-Traballas case como un monxe.
-Si, porque tes que estar moi dedicado, é case unha entrega. A pintura é un camiño paralelo con outras opcións na vida e falo porque che gusta, e esa é a vantaxe que temos os artistas, que non che xubilas.
-Ti pintaches desde neno.
-Eu pinto desde sempre. Os meus pais deixáronme dedicarme coa condición de que estudase. E, claro, fixen Belas Artes. Eu creo que todos os nenos saben debuxar, nacemos con ese don. Noutras épocas, como o XIX, cultivábase, pero hoxe non. Eu aínda conservo debuxos de cando tiña 5 anos: unha cuncha, un escarvadentes...
-Pero enseguida empezaches a viaxar: Marrocos, Nova York...
-Si, a min non me gusta viaxar en plan turístico, senón cunha razón. Lucian Freud non saíu de Londres, só ía a París ás súas exposicións, ¡e estaba feliz! Eu aprendín a pintar cando despois de estudar, o pintor Claudio Bravo invitoume a Marrocos. A el coñecino cando estaba a expor en Madrid, alí estaba tamén Zush, co que me fun a Eivissa, logo seguino a Estados Unidos... A Claudio gustoulle o que eu facía, díxome que non tiña nin idea de pintar cor, óleo -o meu traballo é moi tradicional, e necesitas dez anos polo menos para perfeccionar, de cociña, como os talleres antigos- e el invitoume a Tánxer a pintar no seu estudo. Iso deu pé a unha amizade que perdurou ata que el morreu. En Nova York estiven un ano e deime conta de que non era o meu mundo; fun en 1978, aí coñecín a Hockney, que me fixo uns debuxos marabillosos, tamén a Sugimoto, ao que lle compraba fotos por 300 dólares.
-Como che enfrontas ao retrato?
-A miña creación é moi emocional. O meu ollo é moi intuitivo e o hei ir educando cos anos. O retrato está sempre. En pintura todo é unha convención e un desafío, e o retrato para min ten outro desafío máis que é o parecido. Gústame porque a figura humana é o máis difícil e o máis interesante. O retrato ten que falar.
-Como é ese vínculo coa persoa que retratas?
-Un pouco freudiano. Hai un momento moi máxico cando pasas dúas horas falando no que o retratado cóntache cousas como de diván, moi persoais. Ás veces hai música de fondo, un estado case contemplativo para el porque está a posar, e ti, aínda que estás a pintar, segues a conversación. Hai moita intimidade, pero afortunadamente logo esqueces.
-Pero ti estás a outra cousa.
-Si, a sacar o máximo da persoa psicoloxicamente e a expresión. Que aínda que algún pintor di que non existe, que con coller unha foto é suficiente, eu penso que non. A min cústame máis traballo facer a alguén que faleceu que ter á persoa diante. Aínda que eu uso fotos para o traxe, a gravata...
-Canto tempo necesitas?
-Depende da persoa, eu chan ser rápido. O retrato a Paco Vázquez, que lle fixen en Roma, foi en dúas horas máis ou menos. Se vexo que a persoa está incómoda non o fago sufrir tampouco. Hai xente que respecta ese momento, outra que se pon a falar como un papagaio, ou colle o móbil...
-Estou a acordarme de que Churchill queimou o seu retrato aos 80 anos porque se viu vello. Pasouche algo así?
-Non, non. Eu penso que nun retrato tes que encartarche ao parecido, debe parecerse. A raíña de Inglaterra é unha gran profesional de póselas, ten montado un sistema no que varios pintores a retratan. Fíxoo constantemente ao longo da súa vida. Aquí iso, por exemplo, non é así.
-Paco Vázquez decidiu saír así vestido?
-Si, e a min pareceume moi ben. Porque non hai nada máis difícil que un uniforme. E como el lle dá tanto mérito ás condecoracións, estaba feliz. El quería que saíse tamén a Constitución, ten unha encadernada marabillosa, pero eu cambieille tres ou catro veces o fondo e desapareceu. El sinaloumo o día da entrega, e prometinlle que lla poría.
-Hai algo que che resultou moi difícil pintar?
-Si, o retrato que lle fixen a Le Radziwill, a irmá de Jackie Kennedy; era o seu gusto, pero toda ela en cor pastel, sobre un sofá branco, o can branco... E o branco para min é o máis difícil.
-Cando sabes que o cadro está acabado?
-A min gústame ilos deixando... Porque a partir da media hora non ves o que estás a facer, é totalmente subxectiva a mirada, involúcrasche, segues as ordes inconscientes do teu cerebro. É moi elástico. Eu déixoos alí, como persoas que están alí, e de súpeto pasan meses e ves un defecto enorme.
-Ti pintas todos os días?
-Si, aínda que viaxe, lévome os meus pinceis. Son moi metódico, levántome ás sete, respondo os correos e traballo ata tarde.
-Concibes a un pintor que non saiba debuxar?
-É inconcibible, como pintor tradicional. De feito vólvese cada vez máis á academia. Hai sitio para todos, pero eu fago un tipo de pintura tradicional que ten que ser dese xeito.
-E a ti que che pon cando che enfrontas un cadro?
-O talento da xente. Hai persoas fascinantes.
-E se algo non sae, atáscase?
-Sempre sae, son capaz de refacelo enteiro. Eu creo que a vontade prima sobre a intelixencia. Hai que traballar.
-A xente cando che pide un cadro é esixente?
-Bo, en ocasións tes que facer de cirurxián. É que ás veces non nos vemos a nós mesmos. A foto é outra realidade, é algo acabado. E si, tiven algún problema coas engurras. Nese sentido pódoche dicir que é máis doado facer a un home que a unha muller, porque os canons de beleza son diferentes.
-E un cadro que digas ‘mañá pásame calquera cousa e leste métoo debaixo do brazo'?
-No Prado téñoo claro: un Mantegna pequeno, O tránsito da Virxe. En casa, o Hockney.
-Retrataches a moita xente coñecida.
-Si, é alimentario como din os franceses. Gústame, agora presento o do exministro Wert, con moita cor.
-A quen che gustaría retratar?
-Amancio Ortega, e ao rei Felipe .
1 Vargas Llosa é un dos escritores que retratou Rafael Cidoncha. «É un home extraordinario e compartín algunha cea con el, temos amigos en común», apunta.
2 Entre os futbolistas, o pintor retratou a Sergio Ramos (na imaxe) e a Koke
3 Ana Pastor tamén posou para o artista galego, que proximamente entregará o do exministro Wert.
4 O retrato de Le Radziwill, irmá de Jackie Kennedy, é un dos cadros que Cidoncha lembra como máis complicados de pintar, ao ser en tons pastel e todo en branco.
4 O escritor Jorge Edwards, posou en varias ocasións para o pintor galego
5. O retrato de Francisco Vázquez vestido con galas de embaixador
