Hugo Vázquez, xefe de dermatoloxía do CHUS avisa: un neno que chega a pelar tras exporse ao sol sufriu unha queimadura de segundo grao e multiplica as posibilidades dun melanoma.
18 jun 2017 . Actualizado ás 04:00 h.Os riscos de tomar o sol sen protección ou de facelo a horas non adecuadas enumeráronse en incontables ocasións. Non importa, as praias seguen estando cheas nas horas máis críticas do día e son habituais o bronceados excesivos. Hugo Vázquez, xefe do servizo de Dermatoloxía do Complexo Hospitalario de Santiago (CHUS) é moi tallante: quedamos curtos na protección contra o sol durante todo o ano, e a mellor antiarrugas que podemos usar é unha boa crema protectora.
-Talvez no verán esaxeramos a protección fronte ao sol e o resto do ano nos despreocupamos?
-Non, no verán quedámonos curtos tamén como no resto do ano. Non hai unha esaxeración nin moitísimo menos no coidado solar. Seguimos vendo xente ao mediodía na praia, persoas cun bronceado excesivo, peles envellecidas con perda de elasticidade, descolgamiento, que é como o chaman os nosos pacientes e débese a esta perda de elasticidade. Vémolo todos os días. Se nos damos unha volta por calquera praia ao mediodía, nós evidentemente con gorra e vestidos como ten que ser, vemos a xente, pasámonos polas colas dos solarios e exactamente igual. Tanto na primavera como no verán, outono e inverno, seguimos facendo un mal uso do sol.
-Por moita protección que se use a determinadas horas non se pode tomar o sol?
-Ao mediodía, evidentemente. Estamos recibindo directamente o sol desde moitas vías, cáenos nun ángulo de 90 graos sobre o noso corpo, pero ademais diso reflicte directamente desde a area, o que fai un efecto espello incrible; e desde a auga, tanto na piscina como no mar, é dicir, estamos recibindo o sol desde arriba e desde abaixo.
-Pódese preparar a pel para o verán?
-Si, podemos facer unha dieta rica en betacarotenos, os derivados da vitamina A véñennos ben, non a vitamina A en si, pero si o betacaroteno, os licopenos. Tamén incrementar o consumo das froitas e legumes, hortalizas, tomate, cenoria, pasando por todas as froitas tanto de cor vermella como de cor amarela.
-Que lle pode traer no futuro a un neno que se poña vermello ou chegue a pelar co sol?
-Se chega a pelar ten unha queimadura de segundo grao, superficial, pero de segundo grao, e o seu índice e as posibilidades de ter un cancro de pel, e un melanoma, multiplicáronse sin duda.
«Non debemos tomar o sol cando non facemos sombra, é unha forma doado de acordarse»
-Os coidados varían moito en función do tipo de pel?
-Evidentemente, determinados tipos de pel necesitan uns coidados maiores. As persoas que vivimos nesta zona, ao norte, que levamos moitos anos aquí e estamos adaptados a este medio, temos unha pel que non se defende demasiado ben do sol. Somos de pel clara, normalmente, e queimámonos con máis facilidade. A xente do sur está preparada, con outro tipo de pel que se adaptou. O exemplo máis claro é o de Australia, que foi o paradigma do cancro de pel. Houbo unha verdadeira epidemia de melanoma e de cancro non melanoma, pero quen foron os que tiveron cancro, os nativos australianos? Non, os que o sufriron foron os ingleses que han ir alí, e os europeos que se han ir a vivir alí, eles son os que tiveron melanoma e os que tiveron cancro de pel.
-Sempre se fala do cancro de pel pero, o sol créanos outros problemas dermatológicos?
-Evidentemente, todas as enfermidades que dalgún xeito teñen que ver coa exposición excesiva ao sol, desde os lupus a outros cadros. Por exemplo, enfermidades como a rosácea, que empeora co sol; urticarias solares; prurigos solares, que son dalgún xeito chamadas de atención que fai o noso organismo para reflectir que nos está facendo dano o sol; determinadas reaccións que fai o corpo como o melasma, esas manchas escuras que non nos gustan, que tamén están producidas polo sol. E despois existen unha serie de cambios da pel que son o que chamamos as dermatopatías producidas polo sol, manchas que aparecen no torso da man e na cara, que son os lentigos solares, que a xente denomina manchas de vello e son manchas de sol; ou outra serie de manchas brancas que adoitan aparecer desde os cóbados cara abaixo fundamentalmente, e desde os xeonllos cara abaixo. Son lesións producidas polo sol, nin son fungos nin é falta de pigmentación, non, é un dano solar directo. Tamén a dilatación das venitas na cara, os famosos vasos rotos, son unha consecuencia do sol. En xeral todo o que é o envellecemento, porque a causa fundamental das engurras é o efecto da exposición solar, por iso é moi paradoxal que esteamos a nos botar crema antiarrugas e que non nos botemos o máis importante que é un protector, o mellor antiarrugas que temos.
-Un melanoma é o exceso de cantos anos?
-De toda a vida, iso que a xente di e que aprendeu moi ben, que a pel ten memoria, é así, simplemente a acumulación da radiación sobre a nosa pel. O sol é fonte de vida, pero temos que facelo ben, e unha das cousas que hai que lembrar é que non debemos tomar o sol cando non facemos sombra. Trátase dunha forma moi doado de acordarse, e se non facemos sombra é por dous motivos, ou porque o sol está arriba e é mediodía, ou porque está moi nubrado e polo tanto temos a sensación de calor, pero a luz segue pasando e séguenos queimando do mesmo xeito.
