Finalizado o prazo máximo que as entidades financeiras tiñan para dar unha resposta aos primeiros clientes que reclamaron a devolución do pago de máis pola aplicación das cláusulas adoito, estamos en condición de realizar unha primeira análise, aínda provisional, e trasladar algunhas reflexións a devanditas entidades e aos afectados.
Cando se publicou o real decreto, manifestamos publicamente o noso rexeitamento ao sistema elixido polo Goberno, ao deixar a solución do problema completamente en mans das entidades financeiras, sen tan sequera fixar uns criterios comúns a aplicar. Antes de que o referido texto legal vise a luz, a nosa organización colexial propuxera, con nulo éxito, fórmulas alternativas, como a devolución xeneralizada ou, como segundo óptimo, sistemas de mediación ou arbitraxe. Temiámonos que o resultado do procedemento articulado sería que, ante o mesmo problema e situación, os clientes terían solucións moi diferentes. Desgraciadamente os nosos temores hanse confirmado con fartura no que a este tratamento diferencial refírese.
Así, atopámonos con entidades que dan unha resposta positiva, con cálculos e información desagregada e adecuada sobre as cantidades a devolver, recoñecendo os intereses indemnizatorios e realizando o ingreso inmediato en conta. Outras dan unha resposta positiva, pero non concretan adecuadamente os cálculos ou o ofrecido está por baixo do que correspondería, non achegan información sobre os mesmos e, en moitos casos, ofrecen compensacións alternativas difíciles de valorar; neste grupo, a casuística é elevada. E algunhas directamente ponse de perfil, dando unha calada por resposta que, en termos do real decreto, supón o fin desta vía extraxudicial deixando unicamente a alternativa xudicial.
Desde o Consello Galego de Economistas, conscientes da magnitude social deste asunto, puxemos a disposición do Instituto Galego de Consumo -e, con iso, de todos os afectados en Galicia-, unha potente ferramenta de cálculo da que tamén dispoñen todos os nosos colexiados, para que poidan contar co asesoramento adecuado e necesario nesta fase. Isto servirá ben para confirmar os cálculos entregados pola entidade financeira e poder aceptar ou negociar adecuadamente, ben para cuantificar o importe, cando a entidade financeira simplemente non responde , e con iso valorar a conveniencia da vía xudicial.
Devolución e fiscalidade
O que deben ter claro os afectados é que nesta fase extraxudicial na que nos atopamos o problema cínguese principalmente a contar cun adecuado cálculo financeiro, que nos sitúe ante as entidades. Ademais, sempre que exista devolución, é necesario ter en conta as posibles implicacións fiscais do asunto, por canto haxa que regularizar as cantidades deducidas en exercicios non prescritos.
Así as cousas, a conclusión principal desta primeira análise do procedemento extraxudicial establecido para as cláusulas adoito é que non acadamos a entender o proceder de determinadas entidades, máxime cando para algunhas o custo deste procedemento é case nulo, ao asumir o FROB a maior parte do mesmo. Cando o que estamos a detectar agora confírmese, e sexa firme, as entidades financeiras quedarán retratadas ante os seus clientes e ante a sociedade, e a nosa obrigación entón será resaltar os claros e os escuros desa fotografía.