José Luis Sancha: «Contratar a luz é como ir comprar patacas, hai que mirar prezos e elixir»

José Luis Sancha fíxose famoso co seu libro Presume de entender (a fondo) as facturas da luz e o gas. O comprendíaas á perfección, non en balde é profesor da Escola Técnica Superior de Enxeñería (ICAI), e intentou trasladar parte deses coñecementos dunha forma en grao sumo didáctica aos consumidores correntes e molientes.

-Leste foi o inicio de ano co recibo da luz máis caro dos últimos exercicios, ve ben xustificada tal escalada?

-Eu sempre collo un perfil tipo de consumidor como referencia para facer as comparacións porque senón non se poden facer. O que eu elixo é un que consome 200 quilowatts hora ao mes e ten unha potencia contratada de 4 quilowatts. Para el, xaneiro foi o mes máis caro desde o 2009 se ten o prezo voluntario para o pequeno consumidor (PVPC), é dicir, está no mercado regulado. Se está no libre é imposible facer comparacións porque hai decenas de tipos de contratos. Sobre as razóns de tal subida hainas conxunturais e hainas estruturais. Entre as primeiras están o aumento da demanda -aínda que aínda estamos a niveis do 2006- e unha exportación extraordinaria a Francia e algo para Marrocos. Isto sumouse a unha escasa oferta de enerxía hidráulica pola seca e de eólica. Logo hai factores estruturais que fan que España estea desde o 2009 no pelotón de cabeza dos prezos da electricidade en Europa, por baixo de Dinamarca e Alemaña. Aquí son un 20 % máis caros que a media europea.

-Polos custos fixos, claro.

-Si, polas peaxes, pero é que nos custos de produción non só inflúe o mercado eléctrico, que é o que marcou prezos marca en xaneiro, tamén hai outros factores, como os pagamentos por capacidade ou o servizo de interrumpibilidad, aos que habería que darlles unha volta e facer un esforzo por intentar reducilos.

-Vostede que proporía para abaratar a factura?

-Eu desconfiaría de que chegase un iluminado, como eu, por exemplo, cunha solución máxica. A procura de solucións ten que estar liderada pola Comisión Nacional dos Mercados e a Competencia, e ten que facelo por consenso, oíndo a todas as partes. Nin o Goberno, nin as empresas eléctricas nin os consumidores están satisfeitos con estes episodios como o de xaneiro.

-Escribiu un libro sobre como descifrar a factura eléctrica, ten tamén a sensación de que a fan complicada a propósito, para que non a entenda case ninguén?

-A ver, eu son técnico e a min en principio as complicacións non me asustan se hai unha base racional. A factura talvez sexa deliberadamente escura, pero non o sistema eléctrico, aínda que si é complexo. Por iso habería que facer un esforzo para que a xente entendese o recibo e soubese onde atopar os conceptos. Moita xente non sabe que tipo de contrato ten ou se está no mercado regulado ou no libre, todo iso está no recibo, pero en letra pequena.

-É mellor o mercado regulado ou o libre?

-Ninguén ten unha bolita de cristal para saber o que vai pasar, o que sabemos é que a CNMC ditaminou que no 2016 o regulado foi máis barato. Tamén sabemos que nel non hai engadidos, servizos adicionais que teñen un custo extra. Desde ese punto de vista é máis limpo o sistema regulado.

-En cambio tende a desaparecer.

-Si, pero Competencia acaba de pór unhas multas ás grandes compañas porque moven aos consumidores sen o seu consentimento, aínda que tamén os haberá que dan o seu permiso. O importante é estar ben informado para contratar o que realmente se necesita.

-Pero recomendaría pasarse ao libre ou non?

-É como ir comprar patacas, hai que mirar prezos e logo elixir. Eu non lle vou a dicir que colla un ou outro contrato porque ninguén ten a bóla de cristal e eu non se cal vai ser máis barato de aquí a un ano, pero si lle podo dicir que se informe.

-Hai competencia suficiente na comercialización?

-Comercializadoras hai da orde de 200, pero as cinco grandes eléctricas copan o 90 e tantos por cento dos clientes. Debería haber unha repartición máis equitativo. Ao final todas as comercializadoras van ao mesmo mercado eléctrico e o prezo non pode ser moi diferente. Con todo, as grandes fan campañas máis agresivas e aos poucos estanse levando aos clientes. Que haxa outra repartición e máis competencia non vai ser doado.

-Intentaron venderlle ofertas milagrosas?

-Miles, non pairan de vir por casa, é un pouco penoso.

---

---

---