O outro día ao ver en televisión ao exfutbolista Amancio falando dos tempos da quinta do Voitre sorprendeume que despois de corenta anos vivindo en Madrid o seu acento coruñés seguise intacto. Coma se non marchar xamais. A Amancio pásalle como a Luis Suárez, que cada vez que o oes na radio dáche a sensación de que xamais saíu desta cidade, con ese deixe tan característico noso. Recordo que nunha ocasión cando uns amigos mexicanos viñeron de visita e oíron unhas declaracións de Paco Vázquez preguntáronme en que idioma falaba. A entonación tan marcada conferíalle aos seus oídos a posibilidade de ter un idioma único. E non digo que non.
Hai persoas ás que enseguida se lles pega o acento e outras que, pase o que pase, mantéñense imperturbables nas súas raíces, coas características xenuínas da súa fala. Na Coruña, claro, temos eses modos que nos dan un estilo lingüístico singular, que mesmo forxou unha lingua propia, o koruño, co que en maior ou menor grao todos estamos en contacto. Pensábao hai uns días cando escoitei unha conversación na que un rapaz lle dicía a outro por teléfono: «Que pasa, chorbito?», «Ao final onte que ceaches de jala?». E enseguida acordeime do monólogo de Quico Cadaval, que é un éxito en YouTube, no que vai caricaturizando a nosa forma de ser e de falar cun humor extraordinario. Con esa esencia tan koruña, el di «patriótica», «de estar orgullosos de algo accidental». Cadaval cóntao con eses exemplos de barra de bar que lle dan moita máis veracidade. Como cando asegura que unha vez oíu que un tipo lle dicía a outro: Ti nunca saíches da Coruña? E o outro lle contesta: Pa que?». Ou o que di:
-«O outro día fun a Madrid».
-«E que tal?».
- «Todas as rúas dan a outras [...] Non teñen Orzán, nin Dársena, nin a Torre».
Parece de chiste se non fose verdade, se non fose verdade que ás veces o xene coruñés hérdase e non sabes moi ben por que sae de súpeto no lugar menos pensado. Pasoulle ao pequeno dos meus fillos hai uns días; nada máis aterrar en Barcelona, o seu pai e eu tratabamos de impresionalo mostrándolle a grandeza da cidade condal, pero ao chegar á praza de Cataluña saíulle o xene coa forza natural dos 8 anos: «É máis grande María Pita». E entón pregúntasche que hai neste ambiente, nesta cadea de ácido desoxirribonucleico, neste aire de Riazor, para ver a realidade con este particular acento, máis aló do tópico cheli, que cambia mozos por notas , coches por bugas, e a casa polo kel.
É mellor que vexan o vídeo de Cadaval contando como ven os coruñeses esa Castela ancha e chaira segundo deixan atrás Pedrafita: «¡Arre a hostia, aquí todo o día é marea baixa!». Póñanlle, iso si, o noso acento.