O Chuac explora novas técnicas para rebaixar as esperas en cirurxía cardíaca

R. Domínguez A Coruña / LA VOZ

A Coruña

C. Quian

Recorre a válvulas sen sutura para resolver a patoloxía do 80 % dos pacientes en lista

11 jun 2017 . Actualizado ás 05:00 h.

O servizo de cirurxía cardíaca do Chuac proponse seguir rebaixando a lista de espera ata acadar as cifras que consideran óptimas: que non máis de 90 persoas estean pendentes de pasar polo quirófano, e con tempos por baixo dos límites normativos. Para iso, os oito cirurxiáns, que o último ano operaron a 1.024 enfermos, «estamos a un ritmo de intervencións, mañá e tarde, máis alto que nunca», subliña o responsable, José Conca. «O noso gran reto é que temos pacientes moi maiores, máis complexos e que requiren máis tempo de hospitalización en críticos». O hándicap, pois, é «optimizar o tempo cirúrxico e as estancias na uci».

Polos últimos datos publicados, marzo pechouse con 212 pacientes en espera de 12 días en prioridade I (o límite son 30) e de 83 en prioridade II (o tope son 180). «Hai que ter en conta que o 50 % dos nosos enfermos opéranse en canto chegan, non van a lista», subliña.

Para rebaixar as demoras, exploran técnicas para simplificar a abordaxe de casos frecuentes, como as estenosis aórtica, con cirurxía mínima invasiva. «Estamos a utilizar válvulas sen sutura, que son cirurxías máis rápidas por orificios moi pequenos», explica. Con poboación de maior risco e patoloxía máis complexa, a clave é «operar máis non só por rendemento, senón para que as estancias sexan máis curtas, sobre todo en unidade de críticos: teñen que ser cirurxías menos agresivas, máis curtas», e máis se se ten en conta que a idade media dos enfermos que necesitan un recambio valvular «é de 75 anos e non menos de medio centenar superan os 80». Trátase, ademais, dunha patoloxía que «de cara á poboación é a máis importante en termos cuantitativos», valora, xa que se practican unhas 200 ao ano, constitúe a metade da actividade semanal, e, ademais, o recambio valvular aórtico é a intervención que necesitan o 80 % das persoas en lista de espera. De aí o interese por perfeccionar a cirurxía coas novas válvulas.

A iso sumar, explica Conca, que son prótese que non só reducen á metade o tempo da operación, senón tamén «o tempo no que o corazón ten que estar parado (de 20 a 25 minutos fronte a 50 coas convencionais) e, xa que logo, o do que o paciente ten que estar conectado á máquina corazón-pulmón ou de circulación extracorpórea (pasa de 70 minutos a 30-35). Ademais, «ao non dar puntos a válvula pódese liberar sen ter que abrir por completo o esternón cunha incisión de 15 centímetros», describe. O corte «é a terceira parte, o paciente está máis estable, ten menos dor, respira mellor, e está menos tempo na uci, que é o pescozo de botella, e no hospital».

Na práctica, este sistema «permítenos facer dúas intervencións nun quirófano na mañá, a nosa eficiencia e resolución é moito maior», subliña. O leve descenso do último ano (15 casos menos) debeuse a que «operamos outro tipo de paciente e cada vez temos máis reintervenciones de enfermos, que son máis complexos». En todo caso, trátase de «buscar o equilibrio, e facer moito máis coa mesma infraestrutura, as mesmas camas de críticos, quirófanos e cirurxiáns que fai dez anos, cando as cirurxías maiores eran 150 menos».

Xunto a estes casos, outra patoloxía importante en número, que adoita afectar a persoas de 60 a 64 anos, é a coronaria, que obriga a pasar por quirófano a outros 200 pacientes ao ano. «Sobre todo o baipás autocoronario, a cirurxía típica da angina de peito, o infarto, cando non se pode tratar só con hemodinámica e estents», explica. Tamén detecta cirurxía cardíaca un incremento de enfermos que necesitan non unha substitución, senón unha reparación valvular. «Adoita ser o paciente máis novo despois do de cardiopatía congénitas, por baixo de 50 anos». O ano pasado, realizaron 60 reparacións de válvula mitral e 15 de aórtica.

1.024

Operacións

No 2016, 200 de recambio valvular e 200 coronarias.

212

Pendentes

Enfermos en lista, 12 días de media os máis graves.

4 %

Mortalidade

A media en calquera tipo de cirurxía é do 3,5 %.

Un centenar de operacións infantís e 30 transplantes

Das 1.024 operacións cardíacas realizadas no Chuac o ano pasado, 95 foron a nenos, xa que é o único centro de Galicia con equipo cirúrxico para a poboación infantil. Destes pequenos, moitos neonatos, 65 clasificáronse como casos de cirurxía maior. O número descendeu lixeiramente, en relación coa caída da natalidade. Os dous cirurxiáns pediátricos, que hai apenas un mes operaron con éxito a un neno de dous anos co corazón ao revés, encárganse tamén das intervencións que ao longo da vida, e independentemente da súa idade, necesitan os nados con cardiopatías congénitas. No último ano, foron 30 casos en adultos.

A actividade do servizo de cirurxía cardíaca complétase ademais co outro programa exclusivo en Galicia, o transplante e a asistencia ventricular ou corazón artificial. O ano pasado implantáronse 29 corazóns, unha das cifras máis altas en toda España, e ademais coa mortalidade máis baixa de todo o país, o 9 %, e desde a posta en marcha dos dispositivos mecánicos colocaron seis corazóns de titanio.

Do global cirúrxico, Cuenca destaca ademais os resultados, que «están axustados ás escalas europeas, é dicir, é a agardada con arranxo ás características de risco dos pacientes». A mortalidade foi do 4 %, «ao nivel de calquera centro internacional», recalca, aínda que por intervencións foi do 1,6 % en baipás coronario, «moi por baixo do previsible, do mesmo xeito que en recambio valvular, que se situou no 2,6 %». Hai que ter en conta, apunta, que «o 3,5 % é a mortalidade global de calquera paciente que entra nun quirófano, sexa ou non de cirurxía cardíaca».